Osmanlı'da Hanedan Katliamları

Osmanlı’nın altı asır boyunca hüküm sürdüğü topraklarda çok zulüm görüldü, çok kan döküldü.

Devletin tepesini ele geçirmek ve hep orda kalmak isteyen anlayışın bu alışkanlığından taht mücadelesini kaybeden hanedan üyeleri de nasibini aldı. Sadece bir farkla “kanları kutsal” olduğundan ok, keman kirişi veya ipek- ibrişim kullanılarak halledildiler dolayısıyla  “kanları akıtılmamış” oldu. Moğol kültüründen alınan bu uygulama sonucunda birçok hanedan üyesi canından oldu. Gücü ele geçiren anlayış her defasında bu kıyımın “devletin devamlılığı ilkesi “ uğruna yapıldığını beyan etti. Öyle dönemler yaşandı ki; baba, oğul, kardeş kıyımları fırtınayı dindirmedi devrilen hükümdarlardan hamile kalmış olabilirler düşüncesiyle haremin büyük bölümü infaz edildi.

Başlayacak olursak;

Osmanlı Hanedan tarihinde ilk kurban

Osmanlı henüz beylik olmamış ve aşiret konumundaydı. 1298 yılında Osman I,  amcası Dündar Bey’i öldürerek iktidarı ele geçirdi ve Osmanoğulları Beyliğinin kuruluşunu ilan etti.

 Murad I Hüdavendigar dönemi

1360 yılında kardeşi İbrahim’i katlederek tahta geçti. 1365 yılında yeğeni Melik-i Nasır’ı ve 1385 yılında ise isyan ettiği gerekçesiyle oğlu Savcı’nın idam emirlerini verdi.

Yıldırım Bayezid dönemi

1389 yılında kardeşi Yakup’u öldürerek iktidarı ele geçirdi.

1402-1413 Fetret Devri

Musa; 1404 ve 1411 yıllarında kardeşleri İsa ve Süleyman’ı halletti.  İsa’nın ölümü konusunda belirsizlikler vardır. Bazı kaynaklar diğer kardeşi Mehmet I tarafından öldürüldüğünü yazmaktadırlar.

Çelebi Mehmet I dönemi

1413 yılında kardeşi Musa’yı öldürerek tahta çıktı Fetret devrine son veren hükümdar oldu.

Murad II dönemi

İsyan ettikleri gerekçesiyle 1422 yılında amcası Mustafa’yı 1423 yılında ise kardeşi Mustafa’yı idam ettirdi. 1443 yılına gelindiğinde ise oğlu Alaeddin Ali ve iki oğlunu hallediverdi.

Mehmet II Fatih dönemi

Mehmet II, 1451 yılında kardeşleri Ahmet ve Orhan’ı katlederek iktidarını dikensiz gül bahçesine çevirdi.

Bayezid II dönemi

Yeğeni Cem Sultan’ın oğulları Oğuz 1482 yılında, Eyüp ise 1484 yılında canından oldu. Bayezid’in gazabı bununla da bitmedi. İsyan ettikleri gerekçesiyle 1507 yılında oğulları Mahmud ve Mehmed’i 1511 yılında ise gene oğlu Şahinşah’ın canlarını aldı.

Selim I dönemi

Selim’in ilk kurbanı 1512 yılında babası Bayezid II oldu. Aynı yıl yeğenleriOsmanşah, Emir, Musa ve Orhan ölümle tanıştı. Selim I, 1513 yılında kardeşleri Korkud, Ahmed ve Osman’ın idam emirlerini verdi.  Son icraatı 1514 yılında isyan ettiği gerekçesiyle oğlu Abdullah oldu.

Süleyman I Kanuni dönemi

Osmanoğulları’nın en çok katledildikleri dönem oldu. On bir saltanat üyesi Muhteşem diye tabir edilen Süleyman’ın elinden ölümü tattı. 1522 yılında yeğeni Cem’in oğlu ve iki torununu öldürttü. 1553 yılında isyan ettikleri gerekçesiyle oğlu Mustafa ve torunu Mehmed ’in  (Mustafa’nın oğlu) ölüm emirlerini verdi. 1560 yılında torunu Osman (Bayezid’in oğlu) bir başka kurbanı oldu. 1561 yılında ise oğlu Bayezid ve Bayezid’in oğulları Abdullah, Mahmud, Mehmed ve Orhan “devletin devamlılığı ilkesi” uğruna can verdiler.

Murad III dönemi

1574 yılında kardeşleri Abdullah, Cihangir, Mustafa, Osman ve Süleyman’ın ölüm emirlerini verdi.

Mehmed III dönemi

1595 yılında kardeşleri Abdullah, Abdurrahman, Alaattin, Ali ve Bayezid’i katlederek tahta çıktı.
III.Mehmed dönemi ile ilgili bir farklı bilgi

Joseph Von Hammer yazmış olduğu Osmanlı İmparatorluğu Tarihi adlı eserinde yer alan bilgileri aynen aktarıyorum ; "Sultan III.Murat'ın 102 çocuğundan 27 kız, 20 oğlan babalarının ölümünde hayattaydılar. III.Mehmed kardeşlerini öldürmeye izin veren kanunu uygulayarak 19 kardeşini idam ettirdi."

II.Cilt 369. sayfa

Mehmed IV Avcı dönemi

1648 yılında babası İbrahim’in canını aldı.

Mustafa IV dönemi

1808 yılında Selim III katledildi.

Mahmut II dönemi

Aynı yıl Mustafa IV, yeni padişah Mahmut II ‘nin emriyle ölüme yolcu edildi.

Listeden de anlaşılacağı üzere 1648 yılından sonra can alma olayları azalma ve hatta durma noktasına gelmiştir.  Osman Bey’in, amcası Dündar Bey’i öldürerek oluşturduğu amud-ı nesebi (1) sisteminden, 1617 yılında ekber-i nesebi (2) sistemine geçilmesi ölümleri önce azaltmış daha sonra durdurmuştur.

...

(1)    Amud-ı Nesebi: Saltanatın babadan oğula geçmesi

(2)    Ekber-i Nesebi: Hanedanın en yaşlı üyesinin tahta çıkması.

Kaynak : A.D.Alderson, The Structure of the Ottoman Dynasty, Oxford. pp. 30-31.

Yalçın Küçük, Atamanoğlu Fatih, Mızrak Yayınları, sayfa 215-218.