Osmanlı’nın ilk Amerika Büyükelçisi

Edouard Blak (Bulak) Beyya da Blak Bey

(1824–1895

Osmanlı Devleti'nin ilk Washington Büyükelçisi.

Büyükelçi olmak ne kadar asil bir görevdir. Sefir ve Sefire…

Ben çocukken ilk kez bir sefire bayan tanımıştım, hayran olmuştum. Ne kadar asil bir duruşu vardı. İnanın bugün bile gözlerimin önünde. O farklı biri gibiydi. Çocukluğumda büyük hayranlık duyduğum o zamana göre bana teyze gelen hanımefendilerden biriydi…

Gazetecilik yıllarımda çok Büyükelçi ve eşleri ile tanıştım ve röportajlar yaptım. Gerçekten büyükelçilerde eşleride çok farklılar. Özeller…

Seçilmiş insanlar onlar…

Bugün yazımda sizlere Osmanlı’nın İlk Amerika - Washington Büyükelçisini tanıtmak istiyorum…

Edouard Blak (Bulak) Beyya da Blak Bey…

Bana hayatı bir hayli enteresan geldi…

1824 yılında doğan Blak Bey'in ailesi 1826 yılında İzmir'e yerleşmiş Levanten bir aileydi.

(Levanten, Osmanlı zamanlarında, özellikle Tanzimat fermanı sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan, Müslüman olmayan kişilere, azınlıklara verilen isimdir.)

Babası Aleksandr Blak Bey 1831 yılında Moniteur Ottoman adı altında Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesinin Fransızca baskısını çıkartmakla görevlendirilmişti.

Babası 1836 yılında ölünce Edouard Blak Babıâli tarafından Paris'e okumaya gönderildi.

O zaman Paris'te büyükelçi olan Mustafa Reşit Paşa'nın yanında yetişti ve 1842 yılında İstanbul'a geri döndü.

Türkçe, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca bilen Edouard Blak, Babıâli Tercüme Odası'na girdi.

1849 yılında bir süre Paris'te yaşayan Blak Bey 3 Nisan 1867 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'ne Osmanlı Devleti'nin ilk ABD büyükelçisi olarak gönderildi.

1873 yılının Temmuz ayına kadar bu görevde kaldıktan sonra İstanbul'a geri dönerek Matbuat Dairesi Müdürü olarak görev aldı.

1876 yılında Şura-yı Devlet üyesi oldu.

Devlet hizmetindeki son görevi 1890 yılının Mayıs ayında atandığı Bükreş Büyükelçiliği oldu.

Bu görevde 1892 yılının Kasım ayına kadar kaldıktan sonra emekli oldu ve 1895 yılında Büyükada'da vefat etti.(alıntı)

Burada ayrıca Büyükelçi ile ilgili de bilgi aktarmak istedim.

Büyükelçi, eski adıyla sefir-i kebir, bir devletin başka bir devletteki en üst düzey temsilcisi olan bürokrattır.

Büyükelçiler, görevli bulundukları ülkede, vatandaşı oldukları ülkenin Devlet Başkanını temsil eder.

Büyükelçiler, temsil ettikleri ülke Devlet Ba?kanının imzasını ta?ıyan bir Güven Mektubunu (İtimatname) nezdine atandıkları ülke Devlet Başkanına özel bir törenle sunar ve ancak bu törenden sonra resmen göreve başlamış kabul olunurlar.

Demokrasilerde Büyükelçiler ülkelerinde sorumlu Hükümet tarafından atansa da, Devlet Başkanının kişisel temsilcisi olduklarından, Hükümetler bu atamaları gerçekleştirmeden önce, sembolik yetkili Devlet Başkanlarından dahi ön onay almaya gerek duyarlar.

Büyükelçi atamalarında, temsilcinin görev yapacağı ülke(ler) Hükümet(ler)inden de diplomasi dilinde Agreman denilen ön onay alınır.

Devletler diplomatik ilişkilerinin bulunduğu her ülkeye mukim Büyükelçi göndermeyebilirler.

Onun yerine bir ülkede mukim olan Büyükelçi çevre ülkelerden bazıları nezdinde de akredite olunabilir.

Büyükelçinin temsil işlevi dışındaki başlıca görevi, ülkesi ile nezdinde görevli bulunduğu ülke(ler) arasında siyasi, askeri, ekonomik, toplumsal, kültürel vd ilişkileri geliştirmeye çalı?maktır.

Görev süresi sona eren bir Büyükelçi, yine kendi Devlet Başkanının imzasını taşıyan, görevli bulunduğu ülke(ler) Devlet Başkan(lar)ına muhatap bir mektup ile geri çağrılır.

Uygulamada, bu mektup, genellikle, görev yerine yeni gelen Büyükelçi tarafından, kendi Güven Mektubu ile birlikte, nezdine atanılan Devlet Başkanına takdim olunur.(alıntı)

Bir başka yazıda buluşmak üzere…

Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/nazansara.satana.5

http://twitter.com/#!/nazansarasatana