Osmanlının Hindistan'da kaybetmesi!

Gücerat Hükümdarı Bahadur Şah Portekizlilerce acımasızca öldürlünce Kanuni Sultan Süleyman, Mısır Valisi Süleyman Paşa’yı Hindistan seferi için görevlendirdi. Mısır Valiliğine de Davut Paşa getirildi.

Sefer için Süveyş’e gelen (15 Haziran 1538) Süleyman Paşa, 76 parçalık donanmasına 7000’i Yeniçeri olmak üzere, kimi kaynaklara göre 20 bin (Portekiz-Türk(Peçevi-Katip Çelebi)), kimi kaynaklara göre 40 bin (Tarih-i Şehri) askerle donatıp yola çıktı.

Donanmaya Tur şehrinde 30 gemi daha katıldı. Aden’e gelen Süleyman Paşa, Aden Hükümdarı Şeyh Amir b. Davud’a Kanuni’ye sadakat yemini etmesi, adına hutbe okutması ve para bastırmasını emreden bir mektup gönderdi. Aden Hükümdarı biraz çekinceyle de olsa Osmanlı hakimiyetini kabul etti. Fakat Süleyman Paşa, anlaşılmaz bir davranış göstererek Hükümdarı idam ettirdi.

Süleyman Paşa, sert ve acımasız yöntemleriyle bilinen bir yöneticiydi. Bu hareketi de tamamen Kanuni’nin bilgisi dışındaydı. Aden’in fethini ve Hükümdarının idamını geçerli nedenlerini yazdığı bir mektubu Kanuni’ye gönderdi. Süleyman Paşa’nın uygulamaları gerek bölge yöneticilerinde gerekse halkında gereksiz yere Osmanlı adına korku oluşmasına neden olmuştu.

Donanma 4 Eylül 1538 ‘de Hindistan’ın Diu limanına vardı. Yeni Gücerat Hükümdarı da Türk donanmasının yola çıktığını duyduğu günden beri yardım kuvveti olarak 15 bin kişilik bir birlik hazırlamıştı.

Yalnız Diu’ya kadar gelirken uğranılan şehirlerin yöneticilerine karşı Süleyman Paşa’nın gösterdiği saygısız tavırları bölge yöneticilerini iyice tedirgin etmişti. Yardım için hazırlanan kuvvetlerin gizli bir görevi ortaya çıktı. Süleyman Paşa’nın yapması olası kanlı fetih girişimini engellemek.

Yarısı Portekizli yarısı köle savaşçılardan oluşan 800 kişinin koruduğu Diu kalesi, Türk donanması gelmeden Gücerat kuvvetlerince kuşatılmış ağır zaiyat verdirilmişti. Türk donanması gelir gelmez de Diu kalesini koruyan etrafındaki Gogala, Kat gibi küçük kaleler alındı.

Asıl kale Diu bir aya yakın kuşatıldı. Çok kanlı çarpışmaların olduğu kuşatmada Portekizliler kaleyi ölümüne savundular.Kaleyi savunanların sayıları 40’a kadar düştü. Kalenin tam alınacağı sırada Portekiz donanması yardıma gelince kale alınamadı.

Öncü sanılan 19-20 gemiden oluşan Portekiz donanmasının asıl kuvvetinin 350 gemiden oluştuğu hızla geldiği haberleri gelince Süleyman Paşa, Yemen’e çekildi.

Kanuni dönemi ilk Hint deniz seferi başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Bunda başta kara askeri olan Paşa’nın donanma komutanı yapılması, Süleyman Paşa’nı başına buyruk, acımasız hareketleri, ondan korkan yerli yöneticilerin tam olarak yardımda bulunmamaları, hat da bazı yerel yöneticilerin Portekizlilerle bağlantıya geçip, Portekizli bir haberci yakalandığı 350 gemiden oluşan güçlü bir Portekiz donanmasının yardıma geldiği yalan haberini yaymaları etkili olmuştur.

Süleyman Paşa, Kanuni’nin emirlerine tam uymayıp, Portekiz donanmasını bulup yok etmek yerine tüm gücünü kale kuşatmalarında harcaması da Osmanlının asıl başarısızlığı olarak gösteriliyor.

Oysa, Diu yerine Portekizlilerin Hindistan’daki merkezi Goa’ya saldırıp, Portekiz gücünü tamamen ortadan kaldırabilirdi. Çünkü Türk donanmasındaki topçu gücü dönemin en güçlü topçu gücüydü. Portekiz bu gücü durdurabilecek güçte değildi. Oysa bu topçu gücü kale kuşatmalarında harcanmış, bazı büyük toplar bazı şehirlerde bırakılmıştı.

Gücerat Hükümdarı, vezirlerine hakaretler eden, eski hükümdarlar Bahadur’un hazinelerine el koyan, Aden Sultanını katleden Süleyman Paşa’dan, onun nazarında Osmanlı istilasından korkmuş, pek yardımcı olmamış, Osmanlı donanmasının işini bitirip hemen gitmesi için uğraşmıştır.

Süleyman Paşa’nın Gücerat Sultanının Vezirazamına gönderdiği mektupdaki şu sözleri durumu özetliyor ;

“ …. Yardım görmediğimden donanma ile çekildim. Fakat hiç olmazsa Portekizlilerden Gogala Kalesini aldım. İntikam almak için tekrar döneceğim. Uyanın! Dostunuz kimdir, düşmanınız kimdir bilemediniz.”

Kaynak; Kanuni Devri- Prof. Dr. Muhammed Yakup Mughul