ÖTV (Özel Tiryaki Vergisi)

Özelleştirmeler olmadan önce zamlar vardı hayatımızda. Ve yılda en az 4 veya 5 kez zam yerdik. Bu zamları salçalı bulgur pilavıyla çok yedi bu millet. “Tekel” o zamanlar bizde olduğu için sigaraya pek zam gelmezdi. Tekel’i de kaybettikten sonra zam sırası sigaraya gelmişti.

Sabit kurdan dalgalı kura geçtiğimiz yılların daha başındaydık. Daktilo kırılalı çok olmamıştı. Ülkemizin ikinci Kemal’i, bir Derviş edasıyla daha yeni karşılanmıştı. İnsanların “Fiat” a bindiği yıllar. Porsche’nin daha Anadolu ile tanışmadığı dönemler. Velhasıl, insanların alkolik olduğu yıllardı, o yıllar. Muhafaza edilmeyen daha çok şey vardı o zamanlar(!) Hatırladınız değil mi? İyi, devam edelim...

Dalgalı kur veya özelleştirmeler sigarayı ne kadar etkilemiş, ona bakalım. 2001-2011 yılları arasındaki mikro farkın halka verdiği makro etkiye bakmak istiyorum. 2010’daki sigara zammından sonra kaçak sigaranın artışı göz önüne geldi. Çünkü, yüzde sekseni Barzani’nin elinde olduğu bu kayıt dışı rant, her zam yapılınca büyük artış göstermiştir. Evet, biz Avrupa’nın en çok sigara içen üçüncü ülkesiyiz. Bu üçüncülüğün iki nedeni olduğunu var sayıyorlar. Birinci neden, eğitimsizlik; ikinci neden sigara fiyatlarının düşük olması...  Avrupa’da ortalama bir paket sigaranın fiyatı 10 TL. civarında. Buna bakılarak bir saptama yapılıyor. Peki, nüfusun toplam eğitim düzeyi ve eğitim kalitesine bakılıyor mu? Ya da milli gelirin oranına bakılıyor mu? İki ülke arasındaki sigara kullanımına bakıldığı zaman, sadece sigara fiyatına bakılmaz.

Türkiye’de sigara kullanmayı azaltmak için vergi artışı uygulaması, içenleri bıraktırmıyor. Çünkü artık alternatif çok... Her sigaranın bir sahtesi var. Ve çok daha ucuz. Ve her tarafta satılıyor. Mesela, Kuzey Irak’taki fabrikalarda üretilen kaçak sigaranın tek kazananı Barzani’dir. Bu zamlardan sonra vergi artışı bekleyen devlet, yine yanılmıştır. Çünkü kayıt dışı sigara kullanımının kayıt altındaki sigara kullanımını geçtiği ve fark atacağı aşikârdır. Bu zam diğer zamlar gibi insanları kayıt dışı ekonomiye yöneltmiştir.

Askerdeki bir yakınım geçen gün, “Herkes kaçak sigara içiyor burada.” deyince çok şaşırmıştım. Nizamiyeden içeri girmişse bu Barzani sigarası, gerisini siz düşünün.

twitter.com/mahirtemur