Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

23 Ekim '06

 
Kategori
Bilim
 

Oyun Kuramı ve Triello

"Bay Beyaz, Bay Gri ve Bay Siyah üçlü düello (triello) yapacaklardır. Bay Beyaz üç atıştan üçünü, Bay ikisini, Bay Siyah birini vurmaktadır. Bay Siyah’a ilk atış hakkı, Bay Gri’ye ikinci atış hakkı verilir. Bay Siyah ne yapmalıdır?

Bay Siyah’ın seçeneklerini inceleyelim:

Bay Siyah, önce Bay Gri’ye nişan alır. Eğer isabet ettirirse, ateş etme sırası Bay Beyaz’a geçer. Bay Beyaz’ın tek rakibi kalmıştır, o da Bay Siyah’tır ve Bay Beyaz mükemmel bir nişancı olduğundan, Bay Siyah öldü demektir.

Bay Siyah için daha iyi bir seçenek, Bay Beyaz’a ateş etmektir. Eğer vurmayı başarırsa, bundan sonraki atışı Bay Gri yapacaktır. Bay Gri üçte iki vurduğu için, Bay Siyah’ın yaşamda kalma ve Bay Gri’ye ateş edip, belki de düelloyu kazanma şansı vardır.

Görünüşe bakılırsa, Bay Siyah’ın ikinci stratejiyi seçmesi gerekmektedir. Oysa, daha iyi üçüncü bir seçenek vardır. Bay Siyah havaya ateş edebilir. Atış sırası gelen Bay Gri, önce daha tehlikeli rakibine, yani Bay Siyah’a ateş edecektir. Eğer Bay Beyaz yaşamda kalırsa, o da daha tehlikeli rakip olan Bay Gri’ye ateş eder. Bay Siyah, havaya ateş etmekle, Bay Gri’nin Bay Siyah’ı ortadan kaldırmasına ya da tersine, onun tarafından öldürülmesine imkan sağlamış olur.

Bay Siyah’ın en iyi stratejisi budur."

(‘Yorum’ başlığına kadarki giriş şu kitaptan alıntılanmıştır: Fermat’nın Son Teoremi, Simon Singh, çeviren: Sabir Yücesoy, Pan Yayıncılık, Ekim 2001, 326 sayfa.)

Yorum

Öncelikle: Göz ardı edilen bir durum var... Bay Gri ve Bay Beyaz da havaya ateş edebilir. Böylelikle kimse ölmez.

Sonrasında: Bay Siyah havaya ateş ederek düellonun kurallarını bir bakıma çiğnemiştir. Bu nedenle, her ikisi de sırası gelince, ona ateş edebilir ve Bay Syah’ın sağ kalma şansı kalmaz. Buna ‘öznel seçim’ denir.

Devamında: Bay Siyah kendi elini veya bacağını vurabilir. Bu bir mesaj olur: ‘Ölmek ya da öldürmek istemiyorum.’ Örneğin, gerçek bir düelloda 21 yaşında öldürülen matematik dehası Galois eğer aklına gelseydi, bunu deneyebilirdi. Benzeri bir örnek bir filmde vardır: ABD başkanı, yanlışlıkla Moskova’ya atılan atom bombası dünyanın sonunu getirmesin diye, içinde karısının bulunduğu New York’a atom bombası attırır.

Oyunda bir durum gözden kaçmış: Bay Siyah, Bay Beyaz’a ateş edip ıskalarsa, Bay Gri de Bay Beyaz’a ateş edip ıskalayabilir. Bu durumda, Bay Beyaz, Bay Siyah’ı değil, Bay Gri’yi öldürür, çünkü Bay Siyah’ın ıskalama şansı daha büyüktür (her atış bir diğerinden bağımsız olasılıklıdır).

En son da: Bay Gri ıskalar ve ölürse, Bay Siyah’ın Bay Beyaz’ı vurmaması gerekir. Bu durumda ahlaki seçim, her iki tarafın da mermileri bitene dek, havaya ateş etmesi olurdu.

Şimdi tüm oyunda, bireylerin yerinde ülkeler, silah olarak da atom bombası olsun. (Gündemimiz Kuzey Kore’nin atom bombası olduğu için.)

Birileri sağ kalmaK istiyorsa, ‘Savaş Oyunları’ filminde, bilgisayarın tüm atom bombası seçeneklerini tarayıp, kazanan ülke olmayacağını anladığında, atom bombası kullanmaktan vazgeçmesi gibi, bu triellonun (ya da kuadrellonun, ya da fatal orjinin) sağ kalanı olmayacağını anlamak zorunda.

 
Toplam blog
: 2216
: 514
Kayıt tarihi
: 16.08.06
 
 

Serbest yazarım. 1960 doğumluyum. BÜ İşletme mezunuyum. ..