Öz Geçmiş Nasıl Hazırlanır?

Öz geçmiş nedir diye sorarsanız, bence özgeçmiş en basit haliyle, kariyerimize dair tüm değerleri içerisinde sunduğumuz ve birilerini bu değerlerimizi satın almaya ikna etmek için kullandığımız şahane bir vitrindir.

Hayal edin; bir mağazanın önündesiniz. İçeri girmeye değer bir şeyler olup olmadığını anlamak için kısa bir süre vitrinde sunulanları incelersiniz. Bu süre gerçekten çok kısadır (Belki en fazla 30 saniye) ve o saniyeler içerisinde sizi cezbeden herhangi bir şey (belki bir renk, bir indirim veya uzun zamandır aradığınız bir ürün) gördüğünüz anda, o mağazaya kesinlikle girersiniz!

Şimdi tekrar hayal edin; mağaza sizsiniz, özgeçmişiniz vitrininiz ve bir İ.K. uzmanı da içeri girip girmemeye karar vermesi gereken müşteriniz. Müşteriniz bu kararı yaklaşık 30 saniye içerisinde verecek ve vitrinde onu cezbeden herhangi bir şey (bir yetenek, bir fark, bir başarı ya da başka bir kriter) gördüğü anda, o mağazaya kesinlikle girecektir!

Yani öz geçmişiniz, incelendiği o kısacık sürede, sizi o mülakata davet ettirmeyi başaracak kadar etkili ve cazip olmak zorunda.

PEKİ BUNU NASIL SAĞLARIZ?

İyi ve etkili bir öz geçmiş nasıl hazırlanır? Neler yazılmalı, neler yazılmamalıdır? Öz geçmiş hazırlarken yapılan en ciddi yanlışlar nelerdir? İdeal öz geçmiş uzunluğu ne kadar olmalıdır? Müşteriyi mağazaya girmeye ikna edecek en kritik ipuçları nelerdir?

İster yeni mezun olalım ister bir profesyonel, hepimiz hayatımızın bir döneminde bu sorulara harıl harıl cevap aradık, arıyoruz ve arayacağız da…Ancak içinde bulunduğumuz dünya o kadar hızlı dönüyor, gelişiyor ve değişiyor ki, bir iki yıl önce doğru ya da uygun bulduğumuz şeyler, bugün yanlış ya da gereksiz hale gelebiliyor. Üstelik, birkaç temel kural dışında, özgeçmiş hazırlamak tamamen kişiselleştirilmesi gereken bir iş. Sizin için ve size özel…

“İş Bulmak Ya da Bulamamak” adlı yazımın bir bölümünde de belirttiğim gibi:

“…lütfen sadece "KENDİNİZ OLUN!"

Siz, pilleri takılıp arkadan kurulunca, içindeki cihaza önceden kaydedilmiş lafları söyleyen ve elini-kolunu anlamsızca sağa sola sallayıp yüzünde her daim aynı sabit gülümseme ile yürüyen oyuncak bir bebek değilsiniz!

Şöyle bir etrafınıza bakarsanız; herkesin, her şeyin nasıl "tek tip"leştiğini kolayca fark edebilirsiniz. Aynı saç renkleri, aynı model pantolon ya da ayakkabılar, aynı akıllı telefonlar, ağızlarda aynı popüler kelimeler, gidilen aynı popüler mekanlar, dinlenilen aynı popüler müzikler...

Bir şekilde "fark yaratmak" zorundasınız.

Hiç korkmayın;

Sürüden ayrılanı kurt falan kapmaz.”

Hazırsak, başlayalım…

1.ÖZ GEÇMİŞ TASLAĞI OLUŞTURUN

İnternette milyonlarca “öz geçmiş örneği”, “hazır öz geçmiş formu”  vb. bulmanız mümkün. Elbette bir tanesini seçebilir, kendi bilgilerinize göre düzenleyip kullanabilirsiniz.

Ama biraz önce dediğim gibi, “özgeçmiş hazırlamak tamamen kişiselleştirilmesi gereken bir iş. Sizin için ve size özel olmalı…”

Bu sebeple, ilk tavsiyem, bulduğunuz farklı örneklerden esinlenerek ya da hayalinizde canlandırdığınız, tamamen size ait bir temel taslak ya da format oluşturun.

Genel anlamda bir öz geçmişte olması gereken temel maddeler yukarıdaki gibidir. Elbette başka maddeler de ekleyebilirsiniz (Kariyer Hedefi, Teknik Beceriler vs). Sıralama ise, mesleğinize, başvurduğunuz pozisyonun gerekliliklerine ya da öne çıkarmak istediğiniz yönlerinize göre değişkenlik gösterebilir.

Taslağı ve içeriği şekillendirdikten sonra, bunların kağıt üzerindeki yerleşimini planlayın.

Yazının başında da belirttiğim gibi, müşteriyi vitrinden mağazanın içerisine çekebilmek için çok kısıtlı bir süreniz var. Herhangi bir A4 kağıdına uzun uzun paragraflar halinde yazılmış, gözü yoran ve okuyan kişinin ihtiyacı olan detayları o uzun paragrafların içinden cımbızla çekerek kendine kendine almaya çalıştığı hemen hemen hiçbir öz geçmiş OKUNMAZ.

Kağıt üzerindeki yerleşimi planlarken, kesinlikle, Word ya da Excel yardımıyla, madde madde bölümlere ayırabileceğiniz, satır ve sütunlar kullanarak okuyucuyu yormayan bir tablo görünümü oluşturmalısınız.

Basit bir örnek görelim.           

Ana Başlıkları ile temel tablonuzu bu şekilde oluşturabilir, alt başlıkları da ayrı ayrı satırlarda düzenleyebilirsiniz.

Bir sonraki aşamaya geçebilirsiniz.

2. ÖZ GEÇMİŞ BİLGİLERİNİ DOLDURUN

Şablonunuz hazırsa, sıra içini doldurmaya geldi. Bölüm bölüm gidelim.

GENEL BİLGİLER

Bu bölüm, adınız soyadınız, doğum tarihi, adres, telefon gibi size dair genel bilgileri içerir. Önemli olan birkaç noktanın altını çizelim.

Ulaşılabilir bir telefon numarası verin:  Öz geçmişinizde belirttiğiniz cep telefonu numaranızdan mutlaka size ulaşılabilmeli. Olağandışı durumlar için varsa ikinci bir cep telefonu numarası, ev numarası ya da arandığınızı size iletebilecek bir yakınınızın numarasını da vermelisiniz.

Öz geçmişinizden etkilenip sizi mülakata çağırmaya karar veren bir İ.K. Uzmanı, o iş yoğunluğunun içerisinde en fazla iki deneme yapar. Şöyle düşünün. Vitrinde gördüklerini beğenip mağazanıza girmek isteyen bir müşteri kapıyı kilitli bulursa ne olur? En fazla bir iki deneme yapıp, başka bir mağazaya yönlenir. Buna izin vermeyin.

E-posta adresinize dikkat: Ergenlik döneminizde aldığınız hızlıgenç54893447_?@...........comya da tatlıcadi@........comgibi bir e-posta adresiniz varsa, SAKIN AMA SAKIN, onu kullanmayı aklınızdan bile geçirmeyin. Yalnızca adınız ve soyadınızdan oluşan, bu mümkün değilse en azından buna yakın ve profesyonel görünen bir e-posta adresi edinin. En acelesinden…

FOTOĞRAF

Selfie Hadisesi:  Çoğumuz bayılıyoruz “Selfie Çekmeye”…Bakın, şunda ne kadar da güzel çıkmışsınız, bu açıdaki ışık ve bakışınız mükemmel. Haydi hemen öz geçmişinize yapıştırın gitsin.

SAKIN!!!

Hiç fotoğraf koymamanızın yanında öz çekim veya yazlıkta çekilmiş herhangi bir tatil modu fotoğrafınız da aynı olumsuz etkiyi yaratacaktır.

Nostalji Havası:20 yaşındaki hali ile 29 yaşındaki hali arasında en ufak bir fark olmayan genetik harikası şanslı azınlıktansanız, şimdiki uyarımı göz ardı edebilirsiniz ama ne yazık ki çoğumuz sizden değiliz. Öz geçmişinizdeki resimde gülümseyen adam ya da kadın, lütfen size benzesin. Gidip her yıl fotoğraf çektirin demiyorum ama fotoğrafı mümkün olduğunca güncel tutmaya çalışın. Önemli olan bu.

Profesyonel Görünüm:Ehliyet başvurunuz ya da gündelik başka ihtiyaçlar için değil, SADECE iş hayatınızda kullanacağınız, profesyonel göründüğünüz ve öz geçmişinize yakışan vesikalık bir fotoğrafınız olsun. Erkekler için, takım elbiseli ya da gömlek ve kravatlı, kadınlar için yine şık bir gömlek veya bluz ve hafif bir makyaj ile çekilmiş, iki taraf için de her yönden bakımlı ve hafif bir gülümseme de içeren fotoğraflar ideal.

EĞİTİM DURUMU

Detaylara Boğmayın:  Ana sınıfı ya da ilk okul döneminize kadar inmek zorunda değilsiniz. Esasen lise ve sonrası yeterli olacaktır. Okulun adı, başlangıç ve mezuniyet tarihleriniz, bölümünüz ve mezuniyet derecenizi yazabilirsiniz. Örneğin benim öz geçmişimdeki eğitim bilgileri bölümü şu şekilde:

Ben, üniversitedeyken aldığım derslerden bazılarını ve hazırladığım projelerden örnekleri de ilave ettim. Başvurduğunuz pozisyon ya da sektör için önemli olabileceğini düşünüyorsanız, siz de bu ve buna benzer başka bilgileri de ekleyebilirsiniz. 

Yanlış Bilgi Vermeyin:  Mezuniyet dereceniz 2.1 iken, siz 3.9 derseniz ve İ:K. uzmanımız da öz geçmişiniz ile birlikte transkriptinizi (not döküm belgesi) de görmek isterse, o işin altından kalkamazsanız. Sakın ama sakın tamamen yanlış ya da şişirilmiş bilgiler vermeyin. Olduğu gibi, olduğunu kadarını yazın.  

İŞ DENEYİMİ

Başvurulan pozisyona uygunluğunuzu ölçme konusunda belki de en yüksek etkiye sahip bölüm bu bölüm. Benim öz geçmişimde, en son işyerimden başlamak üzere eskiye doğru kronolojik sırada listelenen bu bölüm, aşağıda gördüğünüz üzere, çalıştığım tarih aralığı, işyerinin adı, departman, pozisyon ve kısa bir iş tanımından oluşuyor.

Okul dönemindeki stajlarınız dışında henüz herhangi bir deneyiminiz yoksa,  staj bilgilerinizi de bu şekilde yazabilirsiniz. 

Kısa ve Net Yazın:  Gerektiği kadar bilgi verin. İş tanımınızı uzun uzun paragraflarla anlatmanıza hiç gerek yok, çünkü hem bunlar zaten detaylı bir şekilde iş görüşmesi esnasında konuşulacaktır hem de unutmayın, vitrine bakan müşteriyi içeri çekmek için çok az vaktiniz var.

Yalan Yok:  İş tanımınız, çalıştığınız tarih aralığı, pozisyonunuz yani kısaca bu bölüm her ne içeriyorsa, hiç biri, KESİNLİKLE HİÇBİRİ yalan olmamalı. Nasılsa ortaya çıkmaz diye düşünmeyin. Dünya bile bu kadar küçülmüşken, iş dünyasının da ne kadar küçülmüş olabileceğini ve artık herkesin bir birine her türlü platformdan rahatça ulaşma imkanı olduğunu sakın unutmayın. Aranabilecek referanslarınızı bile önceden ayarlayacak kadar uyanık olabilirsiniz, ama emin olun, iyi bir İ.K., referanslarınız haricinde sizinle ilgili bilgi alabileceği başka bir kaynak daha mutlaka bulur.

KURS VE SERTİFİKALAR

Bu bölüm, kendinizi geliştirmek adına neler yaptığınızı gösterebileceğiniz şahane bir alan. Yerinizde mi sayıyorsunuz yoksa yeni bir şeyler öğrenmek ve mesleğinize artı değerler katabilmek için herhangi bir çabanız var mı?

İşsiz kaldığınız dönemler olabilir. Öz geçmişinizdeki bu iş deneyimi boşluklarını, katıldığınız seminerler, kurslar ve aldığınız sertifikalarla doldurmuş olmanız inanın bana, çok önemli.

Yukarıda benim öz geçmişimde yer alan kurs ve sertifika bilgilerinden bir bölüm var.

Şarap Tadım Kursu Mu?:  Hobileriniz olması çok güzel bir şey, evet, ama, bir finans uzmanı iseniz ve bu pozisyona başvuru yapıyorsanız, katıldığınız şarap tadım kursu ya da aldığınız ileri paraşüt eğitimi, inanın bana, İ.K. uzmanının umurunda bile olmayacaktır.

Bir İnsan Kaynakları Yöneticisi olarak, öz geçmişimde yer alan kurs ve sertifikalar, gördüğünüz üzere, mesleğimde işime yarayacak ve gelişimime katkıda bulunabilecek “İnsan Kaynakları Uzmanlığı”, “İş Hukuku Uygulamaları”, “Etkili İletişim ve Beden Dili” gibi konular ile alakalı.

Siz de bu bölümü, mesleğiniz ya da başvurduğunuz pozisyon ile ilgili eğitim ve kurslar ile doldurursanız, etkili bir özgeçmişteki en iyi silahlardan birini en doğru şekilde kullanmış olursunuz.

Yine Yalan Yok:  3-5 paragrafta bir aynı şeyi tekrar ediyor gibi görünebilirim ama inanın bana, bu konu, tüm emeklerinizin bir anda çöpe gitmesine sebep olabilecek kadar önemli. Lütfen, olmayan bir şeyi, varmış gibi göstermeyin. “Ne kadar dolu gözükürse o kadar iyi” mantığı ile hareket etmeyin. İ.K. uzmanının aldığınız eğitimler sonunda size verilen sertifikalardan bir kopya isteyip istemeyeceğini nereden bilebilir misiniz?

YETKİNLİKLER

Bu bölümde, bilgisayar ya da yabancı dil bilgisi, işinizle alakalı her hangi bir ekipman ya da program kullanımı ve buna benzer yetkinlikleriniz yer alır.

Örneğin benim öz geçmişimdeki yabancı dil bilgisi ile ilgili bölüm yukarıdaki gibi düzenlendi. Bildiğim yabancı dil, seviyem, öğrendiğim kurum ve seviyemi belgeleyecek sertifikalar yer alıyor.

Abartmayın, uydurmayın:  Yabancı dil bilginiz yalnızca “derdinizi anlatabilecek” seviyedeyse,  lütfen “ileri düzey” gibi bir tabir kullanmayın. Ya da sırf alan dolu gözüksün diye, o dildeki bildiğiniz kelime sayısı 5’i geçmediği halde “temel düzey” falan demeyin. Etmeyin! Türkçe devam eden mülakatınız bir anda Almanca’ya dönerse rezil olursunuz. Kendi ayağınıza sıkmayın.

İLGİ ALANLARI

Bu bölümde, boş zamanlarınızda yaptığınız aktiviteler, hobileriniz, dernek ve kulüp üyelikleriniz gibi bilgiler yer alır. Yine altın kuralımız geçerli: Yalan yok!

REFERANSLAR

Bu bölüm kimi öz geçmişte yer alırken, kiminde yer almayabilir, ya da “istendiği takdirde verilecektir” gibi bir tabir kullanılabilir.

Aile Üyelerinizden Herhangi Birini Referans Diye Yazmayın:  Anneniz biricik prensesine ya da dayınız aslan yeğenine tabii ki referans olacaktır. Zaten onlara göre, yeryüzünde bu işi hak eden tek varlık sizsiniz. Ama böyle şeyler bırakın, aile arasında kalsın. Referans olarak yazabileceğiniz kişiler, üniversitedeki bir hocanız, eski işyerinizdeki müdürünüz ya da mesleğinizde önde gelen ve sizin tecrübelerinizi değerlendirebilecek herhangi bir isim olabilir.

Referans Olarak Belirlediğiniz Kişilerden İzin Alın:  Referans olarak isim ve iletişim bilgilerini yazacağınız kişiden, bunu yapmadan önce izin almanız, hem nezaket açısından çok önemlidir, hem de söz konusu kişinin aranma ihtimaline karşı hazırlıklı olabilmesini sağlar.

Referanslarınızın İletişim Bilgileri:  Bu konu kişiden kişiye ya da durumdan duruma farklılık gösterebileceği için net bir kural koymak zor. Kimse şahsi cep telefonu numarasının elden ele dolaşmasını istemez. Referansınızdan izin alırken bu konuyu da konuşmanızda fayda var. Ama şahsi fikrim, kişi kendi izin verse bile, referans olarak gösterilen kişinin sadece adı-soyadı ve titrini belirtmek, iletişim numarası için ise “istendiği takdirde verilecektir” gibi bir ibare koymak en doğrusu. Yahut illa ki bir iletişim numarası belirtmek gerekiyorsa, referansın iş numarasını vermek daha uygun olacaktır.

3. GÖZDEN GEÇİRİN

Taslağınızı oluşturup içini doldurduktan sonra, sıra özgeçmişinizi gözden geçirmeye geldi. Kendinizi bir İ.K. uzmanının yerine koyun ve öz geçmişinizi öyle değerlendirin. Vitrin mağazaya girmeye değer mi?

Bu değerlendirmeyi yaparken, göz önünde bulundurmanız gereken ve tüm öz geçmişler için geçerli olan belli başlı birkaç önemli husustan da bahsetmeden olmaz.

Yazının başında da ifade ettiğim gibi, İ.K. uzmanını ya da öz geçmişinizi değerlendirecek kişiyi etkileyebilmek için çok kısa bir zamanınız var. O yüzden, kısa ve öz, net ifadeler kullanarak gereken tüm bilgileri verebildiğinizden emin olun.

İdeal öz geçmiş uzunluğu tartışmalı bir konu olsa da, 2 sayfayı geçen özgeçmişlerin değerlendirilebilme şansının çok az olduğu bir gerçek. Buna dikkat edin ve en önemli bilgileri, en vurucu noktaları mümkün olduğunca ilk sayfada vermeye çalışın.

İmla hatalarına dikkat edin. Kelimesi kelimesine, noktasına virgülüne kadar yazdıklarınızı tekrar tekrar kontrol edin. Kendinize bu konuda güvenmiyorsanız, mutlaka bir bilene danışıp tüm hataları düzelttirin. İmla hataları ile dolu bir öz geçmişi sunmak demek, kendi vitrin camınıza taş atıp tuzla buz etmek demek. Dikkat edin.

Akıcı ve profesyonel bir dil kullanın. Öz geçmişiniz hangi dilde olursa olsun, kelime seçiminize ve cümle yapılarınıza dikkat edin ve profesyonel bir anlatım sunun.

4. VİTRİN HAZIR

En ince detayına kadar özenle hazırladığınız vitrininiz artık hazır.

Siz iyi bir mağazasınız.

Kendinize güvenin, inanın.  

Müşterileriniz de inanacaktır.