Padişah gelini

Osmanlı Hükümeti neden evlilik kararnamesi çıkardı?
Osmanlı İçişleri Bakanı neden çöpçatanlığa soyundu?

Osmanlı Devleti, 1911'de Trablusgarb, 1912-1913' de I. ve II. Balkan savaşlarında, 1914-1918 yılları arasında da I.Dünya Savaşı'nda yer aldı. Bütün bu savaşlar boyunca devletin asker ihtiyacının nerdeyse tamamını Anadolu halkı karşılıyordu. Anadolu insanı, Yemen'den Galiçya'ya, Kafkaslardan Mısır'a geniş bir coğrafyada savaştı. Doğal olarak yüzbinlerce kayıp verildi. Bu durumdan hem sosyal hayat hem de tarımsal ekonomi çok kötü etkilendi.

Mondros'dan sonra Osmanlı Hükümetinin İçişleri bakanı Mehmet Şerif Paşa, 1920'nin başlarında Bursa'yı ziyaret etmiş, köylünün durumu hakkında tespitlerde bulunmuş, gördüklerine bir hayli üzülmüştü.

Paşa, savaş alanı olmayan yerleşim yerlerinde de savaşın çok değişik bir alanda tahribatta bulunduğunu gözlemlemişti. Köyler gezilirken bir husus bilhassa dikkat çekiyordu.Hemen hiç bir köyde beş altı yaşlarına kadar çocuklara rastlanmıyordu.

Çok çeşitli sıkıntılarla geçen son yıllarda insanlar arasındaki ilişkiler büyük ölçüde sekteye uğramıştı. Ekonomik çöküntü, erkeklerin neredeyse tamamının cephelerde yitirilmesi bu sorunun sebebiydi.

İçişleri Bakanına göre ortaya çıkan bu boşluğun doldurulması için evliliklerin teşvik edilmesi, evli çift sayısının arttırılması çok gerekli idi. Bakan bir çok köyü gezip inceleme yapmış, edindiği izlenime göre, evlenme yaşına gelmiş pek çok delikanlı ve genç kız olmasına rağmen, düğünlerin çok masraflı yapılması gibi kötü bir gelenekten ve hayat pahalılığından dolayı ailelerin zor durumda olduğunu tespit etmişti.

Paşa, Bursa'dan başlamak üzere gençleri evlendirme amacına yönelik bir proje geliştirdi.

Mehmet Sait Paşa'nın hazırlattığı evlilik tüzüğünde, mayıs ayından itibaren Bursa'nın bütün köylerinde düğün törenleri düzenlenecek, düğünlerde içki içilmeyecek, dine aykırı şeyler yapılmayacak, evlenecek kızların ve erkeklerin akrabalarına hediye verme usulü kaldırılacak, düğünlerde ziyafet verilmeyecek, sadece şerbet verilecek, en çok nikahın yapıldığı köye Vali gidecek, evlenenlerin isimleri vilayet gazatesinde yayınlanacak, doğacak ilk çocuğun annesine vali tarafından çocuğun ismi yazılı altın bilezik hediye edilecek, çocuğun ismini Patişah verecekti.

Paşa, projesini Sultan Vahdettin'e anlattı.Patişah fikri benimsedi.Hatta bütün illerde uygulanmasını istedi. İlk uygulama Bursa'da başladı.Daha sonra yayıldı.Anadolu'da bu şekilde evlendirilen kızlar, halk arasında ''PADİŞAH GELİNİ'' diye anıldılar.

Tarihimizde yaşanmış birçok olaydan ilginç bir bölüm.Tebessümle karşılayıp günümüz koşullarıyla yorumlayınca ''hadi bee, devlet de böyle şeyler mi yaparmış?'' diyor insan.Ama tarihin bugünün değil de, o günün koşullarına göre değerlendirilmesi gerektiği aklımıza gelince de bu işinde ne kadar gerekli olduğunu görüyoruz.Bugün özellikle Avrupa, yaşlanan nüfusunu gençleştirmek için bir çok ilginç yönteme başvurmuyor mu?