Pilotlar günü

Yarın; 26 Nisan 2007. Bu tarih çoğumuz için bir anlam ifade etmiyor. Bundan tam 95 yıl önce, 26 Nisan 1912 tarihinde, ilk Türk Pilotu ve Ülkemizin 1 numaralı uçuculuk brövesine sahip olan, merhum Mehmet Fesa Evrensev’in, bu günkü Yeşilköy Havalimanı ‘nın bulunduğu yerde gerçekleştirdiği ve ülkemiz göklerinde ilk Türk Pilotunun uçtuğu günün yıl dönümü.

Mehmet Fesa Evrensev; 1878’de İstanbul Gedikpaşa’da doğdu. İlk öğrenimini Gedikpaşa’da yaptı ve 1887’de Galatasaray’a girdi. Daha sonra Askeri Liseyi bitirdi ve 2 Mart 1897’de girdiği Harp Okulu’ndan 5 Şubat 1899’da mezun olarak Süvari Teğmen rütbesiyle Türk Silahlı Kuvvetleri’ne katıldı.

Türk Silahlı Kuvvetleri’nde havacı yetiştirmek üzere Avrupa’ya uçuş eğitimine gönderilen ilk havacılar arasında yer aldı.

Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği’nce (Genelkurmay Başkanlığı) Haziran 1911’de yapılan sınavda birinciliği kazanarak 9 Temmuz 1911’de Fransa’ya uçuş eğitimine gitti. Fransa’daki uçuş eğitimini başarıyla tamamlayarak 1 Nisan 1912’de yurda döndü.

10 Mart 1912’de Fransa Havacılık Kulübü tarafından Uluslararası Havacılık Federasyonu’nun 780 numaralı brövesi verilen Mehmet Fesa Evrensev, aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri’nin 1 numaralı pilot brövesini aldı ve Hava Kuvvetleri’nin ilk pilotu oldu.

Mehmet Fesa Evrensev, Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterine giren ilk uçaklardan birisi olan Deperdussin ile (Fransız yapımı) uçtu ve Türkiye’de uçan ilk Türk pilotu ünvanını aldı.

Balkan Savaşı’nın birinci safhasına Batı Cephesi Tayyare Müfrezesi Komutanı olarak katıldı, ikinci safhasında ise Çatalca Cephesi’nde görev aldı.

İlk kol uçuşu da Balkan Savaşı’ndan kısa bir zaman sonra Mehmet Fesa Evrensev liderliğinde Fethi ve Fazıl Beylerden oluşturulan bir ekip tarafından gerçekleştirildi.

14 Kasım 1913’te yapılan bu ilk kol uçuşu, Yeşilköy (İstanbul) - Edirne ve Edirne - Yeşilköy (İstanbul) arasında yapıldı.

Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’ne atanan Mehmet Fesa Evrensev’in bu görevine katılmak için bindiği gemi, Karadeniz’de seyir halindeyken 24 Ekim 1914’te Rus Donanması tarafından batırıldı ve Mehmet Fesa Evrensev de Ruslar tarafından esir alındı. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar Sibirya’da esarette kaldıktan sonra 1920’de firar etmeyi başardı ve 14 Haziran 1920’de Trabzon’a, ardından Hasankale’de Şark Cephesi Karargahı’na katıldı.

İstiklal Savaşı’nda 1920-1923 yılları arasında, Yzb. ve Bnb. rütbelerinde Hava Kuvvetleri’nin çeşitli birliklerinde görev yaptı.

Gümüş Liyakat, Beşinci Mecidi, Hicaz ve İstiklâl Madalyaları sahibi olan Mehmet Fesa Evrensev, Seydiköy Hava Okulu Müdürü görevindeyken 18 Kasım 1925’te kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.

Emekli olduktan sonra 1929-1939 yılları arasında Hava Müsteşarlığı Mütercimliği görevi ile Devlet Hava Yolları Genel Müdürlüğü’nün ilk kuruluşunda çalıştı. 1939-1950 yıllarında da Türk Hava Kurumu Tayyare Fabrikası’nda (Etimesgut) mütercim olarak görev yaptı.

1950’de hastalanarak İstanbul Askeri Sanatoryumu’na kaldırıldı ve 9 Nisan 1951’de bu dünyadan ayrıldı. Kabri İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’ndadır.

Ülkemizin 1 numaralı uçuculuk brövesine sahip, bu kahraman havacımız Bnb. M. Fesa Evrensev’in anısına, Türkiye Hava Yolu Pilotları Derneği (TALPA) Yönetim Kurulu bir karar alarak 26 Nisan tarihinin Pilotlar günü olarak kutlanmasını önerdi, bu öneri ilgili çevrelerce benimsenerek 2000 yılından itibaren, 26 Nisan tarihi Pilotlar Günü olarak kutlanmaya başlandı. İlk kutlama 2000 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı organizasyonun da gerçekleştirildi. 2001 ve 2005 yılı Pilotlar Günü kutlamaları organizasyonunu Türk Hava Kurumu yaptı. Bu yılki kutlamalar, 26-27 Nisan’da Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA ) tarafından düzenlenecektir.

Yurt savunmasında canını hiçe sayan, insanlarımızı ülkeden ülkeye, kıtadan kıtaya taşıyan, havacılığa ve mavi sonsuzluğa sevdalı tüm pilotlarımızın, pilotlar günü kutlu olsun.

Huzurlu, kazasız, kırımsız nice mutlu uçuşlar diliyorum. Tüm Şehit Havacılarımızı da rahmetle anıyorum. Ruhları şad olsun.