Politeknik eğitimin tarihi ve temelleri

Daha önçeki yazılarımda eğitim ile ilgili bazı konulara değinmeye çalışmıştım. Bu yazımda ise belki birçoğumuzun yabancısı olduğu, duyanların ise ne olduğunu anlamakta biraz zorlandığı bir konu” Politeknik Eğitim” konusuna değinmek istiyorum. Bazı yazarlar politeknik eğitimi şöyle tanımlar” Politeknik eğitim, tarihi ilkçağın maddeci filozoflarına değin uzanan, maddeciliği diyalektik olarak kavrayan bir eğitim/bilgi akımıdır. Evrenin temel arkesini, yani yapı taş(la)rını “madde” (atom, hava, su, güneş, ateş vd.) olarak kavrayan ilkçağ filozofları (Demokritos vd.), insanın evreni duyumla, akılla vb. kavradığını söyleyerek idealizme karşı bir duruş sergilemişlerdir. Feodalizm sonrası filozoflar da (Hobbes vd.) madde ve devinim arasında ilişkiler kurarak doğal nedenleri, yani doğanın kendisini asıl neden saymışlar; bilimsel yöntemlerle bu nedenler ve ardındaki olayların açıklanabileceğini; bilgi-nesne arasındaki ilişkilerin duyu organlarının dolayımıyla (mediation) bilinebileceğini ileri sürmüşlerdir. Ardından modern filozoflar (Feurbach vb.) insanın maddi doğanın bir parçası olması nedeniyle doğanın bilgisinin insanın refahı için elde edilebileceğini söylemişlerdir. Nihayet, eğitim ve bilgiye yönelik diyalektik materyalist yaklaşım bazı sosyalist filozoflar (Marx vd.) tarafından daha ileri götürülmüş ve ayrıntılı biçimde formülleştirilmiştir”. (1*) Parçadan anlaşılacağına göre insanın evreni duyumla, akılla algılanabileceğini söyleyerek, klasik söylemlerin dışına çıkmış devamla da takip eden süreçte insan refahı için doğanın bilgisinin insan yararına sunulmasının gerektiği fikri ortaya atılmıştır, son aşamada ise eğitim ve bilgiye yönelik diyalektik materyalist yaklaşım son halini almıştır.(2*)

(1*) Kemal İnal

(2*) Diyalektik materyalist: marks'ın ve engels'in öncülük ettiği, ancak marks'ın kendisinden çok sistematik bir felsefe olarak engels'te açılımları bulunabilecek felsefe akımı.

Karl Marks, das kapital'inde kendi "materyalist diyalektik" anlayışını hegel'in idealist diyalektiğinin karşısına koyarak açık bir biçimde tanımlar:

"Benim diyalektik yöntemim, hegelci yöntemden yalnızca farklı değil, onun tam karşıtıdır da. hegel için insan beyninin yaşam-süreci, yani düşünme süreci —hegel bunu "fikir" ("ıdea") adı altında bağımsız bir özneye dönüştürür— gerçek dünyanın yaratıcısı ve mimarı olup, gerçek dünya, yalnızca "fikir"in dışsal ve görüngüsel (phenomenal) biçimidir. benim için ise tersine, fikir, maddi dünyanın insan aklında yansımasından ve düşünce biçimlerine dönüşmesinden başka bir şey değildir." (das kapital, almanca ikinci baskıya önsöz).