Problem çözmekteki püf noktalar,

Yaşantımızda, daima problemlerimiz olmuştur ve olmaya da devam edecektir.  Doğumdan, son nefesimizi verene kadar sorunlarla, problemlerle karşılaşmamız kaçınılmazdır.

Öyleyse, bu problemleri çözmekte bizlere düşmektedir. Bu problemler nelerdir? Çocukluğumuzdan itibaren yemek yemeyle, arkadaşlarımızla, derslerimizle, aile fertlerimizle, işimizle, gücümüzle karşılaştığımız biryığın, problemler yumağıdır. 

Önemli olan, kurtulma yollarını, sistemlerini bilmektir.

Bunları çözmek için kullandığımız metodlar işimizi kolaylaştıracaktır. Burada problemi ele alış biçimimiz önem kazanmaktadır. Şöyle ki;

Önce, problemi kendi bakış açımızdan ele alalım, inceliyelim, yorumlayalım.

Sonra, problemi tanıyan yada yakından ilgili, en az iki kişinin, perspektifinden bakarak, ifadeyi yeniden tanımaıyalım. (yorumlayalım)

Ve, herşeyi kapsayan problemin tanımına geçerken farklı (görüşleri) perspektifleri sentezliyelim (birleştirelim).

Kendimizi problemin bir parçası gibi hayal edelim  ve bu bakış açısından durumu görmeye çalışalım.

Problemi çözmeye yarıyacak, fikir üretirken,ön yargılarımızdan kurtulalım. Mümkün olduğunca fazla fikir üretmeye çalışalım. Aklımıza fikir geldikçe not alalım, sonra fikirlerimizi dikkatlice gözden geçirelim, işimize yarayanları kullanalım.

Sorular sorarakta problemin özüne inebiliriz. Leonarda da Vinci, Aristo, Einstein kendilerine sorular sorarak, ilk prensipleri bulmaya çalışmışlardır.

Sorunumuzun ne olduğunu bulup,  çıkartıp ortaya koyduğumuzda, aşağıdaki soruları sorarak farklı bir şekilde incelemek, çözümü kolaylaştıracaktır.

- Problemi  çözmek neden önemli?- Bilinmeyen şey  nedir? Bilinmeyenin ne kadarını tahmin edebiliriz?- Henüz anlamadığımız şey nedir?- Ne kadar bilgi edindik, edindiğimiz bilgi yeterlimi, yetersiz mi?  Fazla mı, yahut çelişkili mi? - Edindiğimiz bilgiden yararlanabildik mi? Tüm bilgiyi kullandık mı?- Problemin sınırları nedir?- Problemi farklı parçalara bölüp, bir metinde toplayabilir miyiz? Parçalar arasındaki ilişki nedir?- Bu problemi daha önce gördük mü? Benzer veya biraz farklı halini gördük mü? Bizim problemimize benzer çözülmüş bir problemin, metodunu kullanabilirmiyiz?

Sorularımızı renklerlede ifade edebiliriz, bu biraz daha eğlenceli olabilir. Soru tiplerini dört renkte toplayalım, bu renkler yeşil, sarı, mavi ve kırmızı olsun.

Yeşil renk; Üretken ve yaratıcı olarak düşünelim, yani hayallimizin ve  üretkenliğimizin rengidir. Sorularımızı şöyle sormalıyız, Ya öyleyse? veya, Farzedelim ki?  olmalıdır.

Sarı renk;  Gerçekçiliğin rengidir, doğal ve nesnel olarak düşünelim. Sorumuz ''Nedir?'' olmalıdır.

Mavi renk; Yargılayıcı değer ve ihtiyaç fikirlerinin rengidir, iyimser ve olumlu olarak düşünelim. Sorularımız ise, ''Ne yapabiliriz'' veya ''Ne yapmalıyız?'' tarzında olmalıdır.

Kırmızı Renk; Tehlikeyi çağrıştırması bakımından, olumsuz olarak  düşünelim. Kırmızı kısıtlayıcı ve sınırlayıcılığın rengidir. Sorularımız ''Ne yapılamaz'' veya  '' Nasıl mümkün değil'' şeklinde olacaktır. 

Şimdi bu dört rengi bir kağıda yazalım, her bir rengin özelliğiyle ilgili düşünebildiğimiz kadar çok soruyu, ilgili rengin altına sıralıyalım. Olumsuz soruları ait olduğu kırmızı rengin altına sıralayıp, olumsuzluklardan kurtulma yolları arayalım. Her renge ait soruları kendi içlerinde sorgulayalım. Mesela, yeşil renkteki sorulardan hangileri, yeşilin özelliği olan  ''Hayal Gücünü'' engelliyor olabilir?  Veya  daha fazla mavi soruya ihtiyacımız var mı? Sarı gerçekciliğin rengi olduğunu düşünürsek, sarı soruların olasılıklarını kaybettik mi, sorularımızı sorarak, tekrar, tekrar düşünmemizi sağlayabiliriz.

Sonuçta, sorularımızın öncelik sıralamasının kararını verebiliriz. Dolayısiyle bu da bizi problemimizin çözümüne bir adım daha yaklaştırır.