Rakamlar cebimizden yiyor

İktisatçılar bunu nasıl uzun uzun anlatıyor bilmiyorum ama bir mühendis olarak sistem analizi yaptığımda beni rahatsız eden tabloyu paylaşmak istiyorum.

Elinizde iki büyüklük var. Biri yüzde 20,2 artıyor, diğeri yüzde 36,3 artıyor. Denge yakınlığında olan iki büyüklük söz konusu olsa, farkın da bunların arasında bir büyüklükte artması gerektiğini söyleyebiliriz. Bu tabloda farkın artışı yüzde 63,5 olursa 'ohayınız' demek gerekir. T-Bank'tan gelen ekonomik gündem adlı rapor bana aynen bu sözü ettirdi. İthalat ve ihracat yollarını ayırmış biri arşa giderken öbürü ardından bakıyor.

Elektronikte uzun kuyruklu devre dediğimiz bir devre vardır, farkın çoban köpeği olur, onu olması gereken aralıkta tutar. Hükümet ÖTV ayarlaması ile bu devrenin yapabileceğinden fazlasını yaptı ama garip bir tablonun ortaya çıkmasını engelleyemedi.

Raporda imzası olan Veyis Fertekligil'in yorumu şöyle: Ekim ayı verileri gerek dış ticaret açığının artış hızında, gerek ithalat ve ihracatın artış hızlarında gerileme olduğunu ortaya koymakta. Özellikle aylık bazdaki ithalat verilerinde, sermaye ve tüketim malları ithalatının gerilemesi dikkat çekici. İhracattaki artış hızı ise oldukça sınırlı kaldı. Yukarıda da açıkladığımız üzere Ramazan ayı ile birlikte verilerde ortaya çıkan düzensizlik bu ayla birlikte ortadan kalkmış gözüküyor. Diğer taraftan, döviz kurlarındaki artış, Merkez Bankası’nın son aylardaki önlemleri ve iç talepteki yavaşlamanın etkilerinin de dış ticaret açığının artışını sınırladığı izlenmekte. Bu açıdan, bu etkilerin Ekim ayı cari açık verileri üzerinde de kendisini hissettirmesi ve cari açığın artış hızının yavaşlaması beklenebilir. Kasım ve Aralık aylarında da dış ticaret açığındaki bu düzelmenin süreceğini tahmin etmekle beraber, bu etki yılsonunda dış ticaret açığının yeni bir rekor kırmasını engellemekte yetersiz kalacaktır.

Mühendis gözüyle bundan anladığım şudur: Elle müdahale etmek suretiyle işin çevrime girmesini engelliyoruz ama devre yine de bildiğini okuyor. Patlayana kadar mesele yok, patlarsa kaçın. Merkez Bankası'nın bugün gördüğüm uzun vadeli ve Türk Lirası borçlanma uyarısı da benim açımdan bir de siz devreyi yüklemeyin anlamını taşıyor.