Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

10 Eylül '10

 
Kategori
Siyaset
 

Referandum iptal edilebilir mi?

Referandum iptal edilebilir mi?
 

Kesmeden bilemeyiz ki...


“Referandum iptal edilebilir mi?” sorusunun yanıtı çok net bir şekilde evettir. Pazar günü yapılacak referandumun 2 değil 3 seçenekli sonucu vardır

1- Hayır
2- Evet
3- İptal

Önce ülkemizde iptal edilen bir seçime bakalım: 3 Kasım 2002 Genel Seçimlerinde Siirt ili seçimi iptal edildi. Siirt'in Pervari ilçesine bağlı Doğan Köy'de sandık kurulları oluşturulmamış, bir sandık kırılmış, üç sandıkta kayıtlı 706 seçmen, köylerine hizmet götürülmesini gerekçe göstererek seçimleri boykot etmiş ve oy kullanmamıştı (1).

Bu durumda YSK bu 706 seçmenin hepsinin tüm partilere oy vermiş olma olasılığı düşünülerek hesaplar yapmış ve milletvekili sayıları değişeceği için bu ilde seçimler iptal edilmişti.

Sandık kurullarının oluşturulmamasına gerekçe olarak hizmet götürülmemesi bahanesini hiçbir zaman inandırıcı bulmadım (2). Milliyet Blog’da 9 Mart 2007 ve 12 Mayıs 2007’de yazdığım yazı ardarda okunduğunda ne anlatmaya çalıştığım çok iyi anlaşılacaktır (1, 2).

Birol Güven, Twitter’da “Araştırmalar referandumda EVET ve HAYIR oylarının birbirine çok yakın çıkacağını söylüyor. Galiba bu iş penaltılara kalacak.” demiş.

Ülkemizde sonucun penaltılara kalmak üzere olan bir referandum 1987 yılında yaşanmıştı. 11.636.395 turuncu hayır oyuna karşı, 11.711.461 mavi evet ile kabul edilebilmişti. Siyasilerin yasaklarının kalkıp, kalkmaması konusundaki referandumun evet-hayır oyları arasındaki fark yalnızca 75.066 olmuş ve yüzde 50, 16 ile yasaklar kalkmıştı.

Pazar günü yapılacak referandumda da hangi sonuç çıkarsa çıksın evet-hayır oyları arasındaki farkın çok düşük olması bekleniyor. Bu referandumun daha öncekilerden bir farkı da “evet” ve “hayır” oylarıyla birlikte sandığa girmeyecek ama sandık sonuçlarını etkileyecek “boykot” seçeneğinin olmasıdır.

12 Eylül 2010 referandumunda yaklaşık 50 milyon seçmen (49.446.269) bulunuyor. Bu seçmenlerin yaklaşık 40 milyonunun sandığa gitmesi bekleniyor. Bu seçmenler oylarını 151.546 sandıkta kullanacaklar.

Referandumda 400 bin seçmen oyların yaklaşık yüzde 1’ini oluşturacak. Evet ve hayır oyları arasındaki farkın yüzde 1 olması iki oy arasında 400 bin fark anlamına gelecek.

Referandumda yaklaşık 1-2 milyon dolayında seçmenin boykota katılması yüzde 2-5 dolaylarında seçmenin referandum sonuçlarını etkilemesi anlamına gelecek. Kimi yerleşim yerlerindeki sandıklarda tek oyun bile kullanılmaması gibi durumların sözkonusu olması da olasıdır. Bu durumun yaratılmaması için sandık güvenliğinin çok iyi sağlanması gerekir. Bu sağlanamazsa çok sayıda sandığın sonuçlarının iptali kaçınılmaz olacaktır.

Evet-hayır yüzdeleri arasındaki farkın 1987 referandumu gibi olmasının bu referanduma yansıması 120 bin dolayında fark demektir. 120 bin seçmen yaklaşık 400 sandıkta oy kullanır.

Bu referandumda sandıklarda yaşanabilecek sorunlar nedeniyle çok sayıda sandık sonuçları iptal edilirse referandum sonuçlarının iptali de kaçınılmaz olacaktır.

Duruma iki açıdan bakarsak:

DURUM 1:

Hayır kazandı ve hayır-evet oyları arasında 120 bin fark oldu. Bu sırada 300 sandıkta sorunlar çıktı. Kimi sandıkların olduğu yere gitmeye çalışan seçmenlerin zorla engellendiği ortaya çıktı. Kimi sandıklar sayılmadan kırıldı. Kimi sandıklar kaçırıldı.

Bu durumda iktidar YSK’ya başvuracak ve bir yandan da iptal edilmeye aday 200 sandık daha bulmak için tüm güvenlik güçlerini seferber edecek. Bu sandıklardaki oyların referandum sonuçlarının rengini değiştireceğini savunarak referandumun iptalini isteyecek. Muhalefet de bu sandıklarda zaten oy kullanılmayacağını savunarak iptali engellemeye çalışacak.

DURUM 2

Evet kazandı ve evet-hayır oyları arasında 120 bin fark oldu. Bu sırada 500 sandıkta sorunlar çıktı. Kimi sandıkların olduğu yere gitmeye çalışan seçmenlerin zorla engellendiği ortaya çıktı. Kimi sandıklar sayılmadan kırıldı. Kimi sandıklar kaçırıldı.

Bu durumda muhalefet YSK’ya başvuracak ve bu 500 sandıktaki oyların referandum sonuçlarının rengini değiştireceğini savunarak referandumun iptalini isteyecek. İktidar partisi ise bu sandıklarda zaten oy kullanılmayacağını savunarak iptali engellemeye çalışacak.

YSK ne yapacak?

YSK itirazları değerlendirecek ve iptal edilen sandıklardaki seçmen sayısını tüm seçmenlerin sandığa geleceği varsayımıyla hesaplayacak. Diyelim bu sandıklardaki toplam seçmen sayısı 130 bin olsun. 130 bin oyu önce EVET varsayarak evet oylarına ekleyecek, sonra HAYIR varsayarak hayır oylarına ekleyecek ve bu iki durumda sonuçların referandum sonucu değiştireceği görüldüğü için referandum iptal edilecek.

SONUÇ

Referandumda evet-hayır oylarının birbirine yakın çıkacak olması nedeniyle her sandığın sonucunun önemi çok büyüktür. Seçimlerde sandık güvenliğinin sağlanması için her zamankinden daha çok özene gerek vardır.

SONSÖZ

Bu yazıyı varsayımlara göre yazsam da gerçekleşme olasılığı hiç de az değildir.

(1) Siirt seçimleri (3 Kasım 2002, 9 Mart 2003) (Milliyet Blog, 9-3-2007): http://blog.milliyet.com.tr/Siirt_secimleri__3_Kasim_2002__9_Mart_2003_/Blog/?BlogNo=29860
(2) Milletvekili seçimi bir ilde nasıl yenilenir? (Milliyet Blog, 12-5-2007): http://blog.milliyet.com.tr/Milletvekilligi_secimi_bir_ilde_nasil_yenilenir_/Blog/?BlogNo=40061

İnebolu, 10 Eylül 2010

 
Toplam blog
: 1735
: 2429
Kayıt tarihi
: 22.09.06
 
 

27 Mart 1959'da İnebolu Yeşilöz Köyünde doğdum. Yeşilöz Köyü İlkokulu, Yeniyol İlkokulu, İnebolu ..