Ruhun zihinle savaşı

Yogada neden savaşçı duruşu (virabhadrasana) ve savaşçı dansçı gibi savaş üzerine "asana"lar (duruş) ve akışlar olduğunu merak eden ve bu konuda sorular yönelten öğrencilerle sık sık karşılaşıyorum. Yoga gibi sevgi ve huzur üzerine eğilen bir felsefede nasıl oluyor da "savaşçı" duruşları ve dansı olabiliyor? Ya da yoganın yazılı belgeleri arasında "Bhagavad Gita"daki (Efendinin Şarkısı) savaş? Aslında tüm bu savaşlar zihin ve ruh arasında... Ve yogada verilen tüm mücadele zihin ile ruhu bir araya getirebilmek için...

Geçenlerde derse gittiğimde öğrenciler değişik bir şey çalışmak ve daha önce bir kere yaptığımız "savaşçı dansı"nı yeniden yapmak istedikleri söyledi. Daha önce bu dansa çalışırken bedeni "yin yoga" (duruşlarda en az üç dakika bekleyip kasları ve derin bağ dokularını esnetmek) ile hazırlayıp sonra dansı birkaç bölüme ayırarak çalışmıştık. Bu defa "vinyasa" (akış) ile hazırlanmak ve dansı öyle denemek istedim.

"Savaşçı dansı", denge, hamle duruşları ve hamle ile çömelme arası duruşları içeren bir "yang" (akışlı, eril enerjinin yoğun olduğu) bir çalışmaydı. "Surya namaskara" (güneşe selam) serileri ile bedeni ısıttıktan sonra "vinyasa"ların arasına "ashwa sanchalanasana" (yüksek hamle), "anjaneyasana" (alçak hamle), "prasarita padottanasana" (bacaklar ayrık öne eğilme) ve "water bug" (su böceği) duruşları ile kasık kaslarını esnettik. Dansın başında savaşçı ataklara başlamadan önce tek bacak üzerinde durup gücünü toplayıp atak yapacağı için tek bacak üzerinde dengeli bir şekilde durmaya çalıştık. Geriye çekilmeler de hamle duruşu ile çömelme arası bir duruş olduğu için bu duruşlara da "yin yoga"nın "golden seed" (altın tohum) dansı ile hazırlandık.

Neden savaşçı? Neden savaş? Yoganın yazılı kaynaklarından "Bhagavad Gita" da bir savaş üzerinedir. Her ne kadar bir destan olsa da ve her ne kadar gerçek bir savaşı anlatıyormuş gibi gözükse de, aslında "Bhagavad Gita" zihin ile egonun savaşı üzerinedir. Destan, M.Ö. 3102 yılında Padava ve Kaurava aileleri arasında geçen bir savaşı anlatmaktadır. O gün derste dans için hazırlanırken bir anda bu destan aklıma geldi ve dansı bu şekilde anlatmaya ve anlaşılır kılmaya karar verdim.

"Şöyle bir durum hayal edin. Bir karar vermeniz gerekiyor ama kalbinizle yani ruhunuz ile zihniniz farklı şeyler düşünüyor. Kalbiniz ile zihninizin savaşını düşünün. Sürekli çekişmesini... Hangisi kazanacak? Ya da hangisinin söylediği daha doğru?" "Önce tek ayak üzerinde atak yapmadan sağlam durun. Gücünüzü toplayın ve ataklara başlayın. Üç ataktan sonra geri çekilip düşmanınızın ne yaptığına bakın. Kalpten karar vermeyi tercih ettiyseniz düşmanınız zihin.. Bir gözünüz geride olsun. Her an oradan size doğru bir hamle gelebilir. Ve sonunda tekrar tek ayak üzerinde dengede durun ve sonucu izleyin."

Tıpkı Mahatma Gandhi'nin yorumuyla "Bhagavad Gita"da "Lord Krishna"nın bilinci, "atları kamçılama"nın arzuları kontrol altına almayı, "araba"nın bedeni, "Arjuna"nın egoyu, "arabanın tekerleri"nin zamanı ve "savaş"ın yaşamın kendini temsil etmesi gibi "savaşçı dansı" da yaşamın içinde ruhumuz ile zihnimizin savaşını anlatmaktaydı. Kararlarımızı kalbimizle mi yoksa mantığımızla mı vereceğiz? Kararlarımızı ruhumuzla mı yoksa zihnimizle mi vereceğiz? Ya da ruhumuzla mı hareket edeceğiz yoksa "ego"muz "bilincimiz" mi bizi yönlendirecek? İşte tüm savaş bunun üzerineydi...