Run For Nike Sweatshops

Başlığı İngilizce yazmamın bir nedeni vardı. Biliyorsunuz 31.08.2008 Pazar günü İstanbul’un da aralarında bulunduğu yirmi beş şehirde Nike Firması tarafından organize edilen Human Race koşusu yapılacak. Akşam da konserler verilecek. Bu bağlamda Nike’in organize ettiği Human Race koşusu ilk evrensel koşu olma özelliğini taşımakta. Ayrıca, elde edilen gelir spor yapmaya imkan bulamayan çocuklar için harcanacak. Koşunun amacına yüzeysel olarak bakıldığında çok güzel ve anlamlı. Çocuklar neden spor yapamaz?. Eğer fiziki bir rahatsızlığı yoksa, küçük yaşta ailesine bakmak, çalışmak zorunda değilse, ailesinin maddi durumu kötü değilse…

Nike’in bu kadar anlamlı bir etkinliği organize etmesi ise bana çok ilginç geldi.

“Nike, marka olmuş bir spor ayakkabı, giyim üreticisi kendi tanıtımını yapmak için de böyle evrensel bir koşuyu organize edebilir. Ne var bunda” diye düşünebilirsiniz .

Nedenini açıklayayım;

<ı>“Nike, ABD merkezli, dünyanın önde gelen spor ayakkabı, spor kıyafet ve spor aksesuarları tasarımcısı ve pazarlayıcısı şirket ve bu ürünlerde kullanılan markadır. Air Jordan ve Nike Golf gibi alt markaların yanı sıra Converse gibi bağımsız markalarında sahibidir.

<ı>Şirket üretiminin tamamına yakınını Uzakdoğu Asya’da ki atölyelerde yaptırtmaktadır. Kendisine ait olan tek fabrikada da spor ayakkabıların hava tabanları üretilmektedir. Dünyanın en iyi bilinen markalarından biri olan Nike , çocuk işçi çalıştırmak ve doğaya zarar vermek gibi konularda sürekli mahkemelik olmakta ve imajını zedelemektedir.

<ı>Nike firmasının, Meksika, Çin, Endonezya, Vietnam gibi ülkelerde bulunan atölyelerinde çalışan işçilerin büyük bir çoğunluğu kadın ve çocuktur.Haftada 60 saat çalışmaya zorlanan işçilerin hiçbir sendikal hakları bulunmamaktadır. Saat ücretleri 10 centten 2 dolara kadar değişmekte, dışarı bırakılmıyor, ailelerini göremiyor ve küçük odalarda 5-6 kişi birlikte yaşamaya mahkum edilmekteler.

<ı>Nike’ın Bangladeşte ki fabrikasında çalışan işçiler haftada 78 saat çalışmakta ve saat ücretleri 20 cent yaklaşık 1.300 işçinin çalıştığı fabrika oldukça küçük ve havalandırması da oldukça zayıf. 10-13 saat çalışan işçi kimi zaman zorla yaptırılan mesailer sonucunda 19 saat çalışmaya mahkum edilmekte. İşçilerin çalışırken birbirleriyle konuşmaları yasak. Sendikal haklardan bahsetmeleri ise tamamen yasak.Kalifiye olmayan işçiler genelde kadın ve çocuk.

<ı>Nike ayakkabılarının % 40’ı Çin’de, %31’i Endonezya’da, %13’ü Tayland ve Vietnam’da üretildi. Üretimin sadece %1’i İtalya, Güney Kore ve Tayvan’da gerçekleştirildi. (2001 şirket raporuna göre)

<ı>Nike Firması, demokratlaşabilen ve işçilerin sendikalaşabildiği rejimlerden köşe bucak kaçmakta, baskıcı rejimlerden faydalanarak emek sömürüsünün imkanlarını en geniş çapta kullanabilmekte.

<ı>Bu arada, sivil toplum örgütlerine ve gözlemcilere ısrarla kapılarını açmamakta.

<ı>Son olarak, Nike firmasının swoosh denilen meşhur logosu 1972 yılında 35 dolara bir üniversite öğrencisine çizdirilmiş, logo’nun olağanüstü başarı sağlaması sonucunda 1983 yılında kendisine kamuoyuna açıklanmayan miktarda şirket hissesi verilmiştir. “

Kısaca, Nike firmasının düsturu “Ucuza Üret, Pahalıya Sat” ya da “Emeği Sömür”dür

Nike Firmasının organize ettiği “Human Race” koşusunda da İnsan Irkı için mi yoksa sağlıksız işyerlerinde çok düşük ücretlerle çalışan kadın ve çocuk işçilerin daha çok üretim yapmaları için mi koşulacak…Spor ayakkabı, giyim malzemesi üreten, sömürülen kadın ve çocuk işçilerin alamadığı paranın bin katı kimlerin cebine girecek dersiniz yapılacak yardım haricinde

Yaptığım bu kısa araştırmayı sizlerle paylaşmak istedim.

(Sweatshop: İnsanlık dışı denilebilecek kadar kötüleşebilen çalışma koşullarında, sık sık günde on sekiz saate varan mesailerde -çoğu çocuk olan- işçilerin az para ile çalıştırıldığı ve /veya insan emeğinin istismar edildiği sağlıksız işyerleridir. Tarihi 1830’lara kadar giden bir terimdir)

var gaJsHost = (("https:" == document.location.protocol) ? "https://ssl." : "http://www."); document.write(unescape("%3Cscript src='" + gaJsHost + "google-analytics.com/ga.js' type='text/javascript'%3E%3C/script%3E")); try { var pageTracker = _gat._getTracker("UA-7006964-1"); pageTracker._trackPageview(); } catch(err) {}