Rusları tanımak: İnanılmaz benzerlikler, Çar oğlunu öldürür, Rus Yeniçerileri ortadan kaldırılır (6)

Evliliğinin üçüncü yılında çar Petro, Moskova Mons adında güzel bir kıza şiddetli bir şekilde âşık olmuştu. (Çariçe) Yevdokiya bu genç kadını boş yere sürdürmeye çalışmış, sonunda kocasını yanından kovarak kıskançlığını açığa vurmuştu.

Petro karısından bıkmaya başladığı sıralarda imparatorluğun en yüksek dini makamlarıyla görüşerek evliliğinin iptal ettirilmesi için uygun bahaneler bulmaya çalışmıştı. Genç çariçeye o olaydan sonra rahibe elbiseleri giydirilmiş ve bir manastıra gönderilerek, kocası tamamen unutturulmuştu.

Çar ise sürekli olarak metres değiştirmiş, sonunda Prens Mentsçikov’un terk ettiği bir kadında karar kılarak ona ‘taç giydirmişti. Çocuklarını, Yevdokiya’dan olan meşru oğlu Aleksey’in (1) yerine veliaht olarak kabul etmişti.

Gliebov adında bir subayla zina yaptığı kesin kanıtlarla ve bizzat kendi itirafıyla anlaşılan Çariçe Yevdokiya bir kaleye kapatıldı. Çariçe, oğlu Aleksey’in hapishane köşelerinde ölmesine ve kardeşi Abraham Lopukhin’in Moskova’nın büyük alanında asılmasına tanık oldu ve ıstırap içinde yaşadı.

Herkes çarın oğlu Aleksey’in, ölüm kararı üzerine çıkan bir isyan sonunda affedilmesi sırasında öldüğünü sanmıştı.

Oysa o sıralarda Rus Sarayı’nda bulunanlar, çarın oğlunu bir kez daha bağışladıktan sonra hekimini yanına göndererek hacamat etmesi için onu ikna ettiğini bilmektedirler. Özellikle derin açılan kesiklerden akan kan durdurulamayınca çarın oğlu Aleksey kan kaybından ölmüştü. (2)

…

Rus Yeniçerileri sonu, ne kadar da Osmanlı Yeniçerilerinin akıbetine benzemektedir

Streltsiy, Eski Rusya da Çar IV. Ivan tarafından 1550’de kurulan askeri birliğe verilen ad.

Bu sistemde, “Ömür boyu süren askerlik görevi babadan oğula geçer, Moskova bölgesindeki topraklar kendilerine verilirdi. Streletsler bütün sınıflardan alınırdı. XVI. Yüzyılda ayrıcalıklı bir birlik haline geldiler.

Askerler fırsat buldukça ticaret ve el sanatlarıyla da uğraşırlardı. Bir süre sonra disiplin tanımamaya başladılar. Özellikle Sophie’nin naipliği sırasında ayaklandılar (1682). Çar Büyük Petro bu birliklerden yararlanmayı başardıysa da onlara güven beslemedi.

1696’da bir kez daha ayaklandılar. Ayaklanma amansızca bastırıldı. Büyük Petro’nun emriyle Moskova’dan uzaklaştırıldılar ve 1698’de kılıçtan geçirildiler. Böylece streltsiy (Yeniçeriler) ortadan kalktı.(3)

Rus Yeniçerilerinin kaldırılması ile ilgili hikayeye aşağıda devam edilmektedir.

…

Petro Kelle Uçurdu

Çar Petro, Avrupa’yı saygı arayan bir hükümdardan çok, ders almaya ve uygarIık örnekleri seçmeye gelmiş bir düşünür (4) olarak gezdi. Moskova’ya, milletine yeni bir ruh vermek ihtirası ve onu uygarlaştırmak için uyguladığı zulme karşı çıkacak her şeyi yok etme azmiyle dönmüştü.

Karşısındaki en önemli güç, barbarlığın koruyucusu olan streltsiy (Rus Yeniçerileri) idi.

Rusya’da bıraktığı adamları bu muhafızların, ablası Sophie tarafından kışkırtıldığını, yokluğundan yararlanarak bir hükümet darbesi yapacaklarını haber verdiler.

Petro, tahta çariçenin geçirileceğini öğrenince beklenmedik bir anda Moskova’ya gelmişti. Şimdi… dramatik ve renkli öyküyü olduğu gibi buraya alıyoruz:

“Bu haber Petro’nun gezisini hemen kesmesine ve ülkesine dönmesine neden oldu. Moskova’ya geldiğinde yabancı askerlerin komutanı Patrick Gordon’un önlemleri sayesinde her şeyi düzen içinde buldu.

Streltsiy’in iki kısma ayırdığını ve her birinin ayrı bir yol izlediğini öğrenmiş olan Patrick Gordon, on iki bin kişilik yabancı birlikleriyle on bin kişilik streltsiy’in önüne çıkmış, onları gafil avlayarak üç binini kılıçtan geçirmiş, içlerinden sadece yedi bini kurtularak çeşitli bölgelere dağılmıştı.

Streltsiy’in bu ilk bölümü üzerinde kazandığı zaferden hiçbir biçimde rahatlamayan Gordon, zaman kaybetmeden ikinci grup üzerine yürümüştü. Arkadaşlarının yenilgisini duymuş olan bu ikinci birlik çevresi bataklıklarla çevrili bir adacık üzerine yerleşmişti. Orada kuşatılan streltsiy teslim olmaya zorlanmış, hepsi silahlarını bırakınca kılıçtan geçirilmişti. Geri kalanlar zincire vurularak Moskova’ya götürülürken, aynı anda çar da Moskova’nın bir başka kapısından giriyordu.

Çar, Gordon tarafından gerçekleştirilen zaferin streltsiy’in (Rus Yeniçerileri)  geçmişte yaptıkları işlere nazaran çok hafif bir ceza olduğuna inanıyordu. Streltsiy’in hırsızlar ve katiller gibi cezalandırılmasını istiyordu.

Nitekim sağda solda ele geçen yedi bin streltsiy Moskova’da bir meydanda toplandı, içlerinden iki bini asıldı, beş bininin kafası kesildi. Bütün idamlar bir gün içinde yapıldı.

Kafası kesilecek olanlar ellişer ellişer getirilerek kütükler üzerine yatırılıyor ve bir anda kafaları vuruluyordu. Çar ve öteki soylular da ellerine bir balta almış celat gibi durmadan baş kesiyorlardı.

Bu binlerce kelle başkentin en yüksek erlerine asıldı ve Petro’nun bütün iktidarı boyunca asılı kaldı. (5)

…

Soylu Bir Çariçe

Streltsiy’in (Rus Yeniçerileri) önderleri ise Prenses Sophie’nin hapsedildiği parmaklıklı pencerenin hizasına asıldı ve entrikacı prenses hapiste geçen beş altı yıl boyunca hergün bu korkunç manzarayı seyretmek zorunda kaldı.

Gordon’un elinden kaçabilen birkaç bin streltsiy için bütün Rusya’da onları değil saklamak, bir lokma yemek vermek bile ölümle cezalandırıldı. Bu yüzden hepsinin sefalet içinde yok olduğu sanılmaktadır.

Streltsiy’in kadınları ve çocukları çorak ve ıssız bir yere sürülerek kendi başlarına kalmaları ve bulundukları bölgeden dışarı çıkmamaları sağlandı.

Bütün büyük yolların kenarlarına, üzerlerinde streltsiy’in giriştikleri suikastı ve uğradıkları cezaları yazan büyük piramitler dikilerek gelecek nesillerin dikkatine sunuldu.

…

Yukarıda yazılanlardan anlaşılan:

-(İnsanların) İktidar hırsı, tüm kötülüklerin anasıdır. Ve iktidar kimseyle paylaşılamamaktadır.

-Paylaşılanlar; oğul, kardeş, eş olsa da…

-İnsan, Rusya’da da insandır. Osmanlı Devleti'nde de…

Devam edecek…

www.canmehmet.com

Resim: Web ortamından alınmıştır.

Kaynaklar:

(1) (Moskova 1690-1718). Rus prensi. Çar I. Petro ile Yevdokiya’nin oğlu. Ruhban sınıfının ve babasının politik karşıtlarının etkisi altında kalarak I. Petro’nun reformlarına karşı karşı duranların başına geçti. Babası tarafından halk düşmanı ilan edildi. Viyana’ya, sonra Napoli’ye kaçtı. Rus polisi tarafından yakalanarak Rusya’ya getirildi, hapse atıldı ve imparatora karşı gelmekle suçlandı. Zalim işkenceler ve adaletsiz bir muhakeme sonunda yirmi sekiz yaşında öldü. (Lamartine dipnot)

(2) Osmanlı tarihi, Alphonse de lamartine. Sahife:825

(3) A.g.e. Sahife:821

(4) Çar Petro, Avrupa’nın her şeyini tanımak ve öğrenmek amacıyla Avrupa’yı dolaştı (1697-1698). Kimliğini gizleyerek el altından gemi inşaatı uzmanlarıyla anlaştı. Bizzat kendi, bir işçi gibi Hollanda tersanelerinde çalıştı. (Lamartine dipnot)

(5) A.g.e: Sahife:823