- Kategori
- Kitap
Şair A. Necmettin Çanga ve "Üç Mavi" Şiirleri Üzerine Bir Yaklaşım
Güzel sanat, kültür eserleri arasında bence en zoru olanı şiirdir. Şiir kolay yazılmaz. Ne yazık ki bunu kolaya alanlar da vardır. Radyolarımızda, televizyonlarımızda, eğlence ve düğünlerimizde zaman zaman severek, zevkle dinlediğimiz şarkıların ve türkülerin ana kaynağı şiir değil midi? Varlık dergisini uzun yıllardan beri çıkaran ve Varlık Yayınları sahibi Yaşar Nabi Nayır (25.12.1908-15.03.1981), bir sözünde şöyle diyor: "Şiir, marangozluk, kunduracılık gibi öğretebilen bir sanat dalı değildir. Gerçi şiir yazmak için öteden beri bir takım usuller, kurullar kullanılagelmiştir. Ama bumlarsız da şiir yazılabilir. Şairler her zaman şiirin ne olduğunu anlatmışa çalışmışlar. Her şairin kendine göre bir şiir tanımı vardır. Şiir bir iç kale sanatıdır. Çünkü dil, vasıta olarak değil, malzeme olarak kullanıldığı zaman millettin iç kalesidir. Şiir kelimelerle güzel şekiller kurmak sanatıdır., başka bir şey değildir. “ diye söyler.. Şair ve yazar Yaşar Nabi Nayır’ı da saygıyla ve rahmetle anıyorum. (1)
Şu anda masamın üzerinde bulunan “Üç Mavi“ şiirler kitabından söz etmek istiyorum. Bu değerli şiir kitabın yazarı Dr. A. Necmettin Çanga’dır. Sanat, kültür ve şiir dergilerini izleyenlerin A. Necmettin Çanga’ya yabancı kalmayacaklarını tahmin ediyorum. Sayın N. Çanga yaklaşık 50 yıldan fazla yazıyor. Yarım asırlık bir zaman dilimi içinde Türk kültürüne hizmet veriyor. Onun şiirlerini Çağrı, Gülpınar, Tarla, Eflatun, Yeni Defne, Bizim Ece, Sevgi Yolu, Simav Anadolu gibi sanat, kültür dergilerinde ve çeşitli seçkilerde yıllardır izliyor ve okuyorum. Bu konuda yorulmayan azimli bir şairdir. Bununla birlikte bir gönül adamıdır. Eleştiriye de açıktır.80 ‘ni geçmiş bir kültür adamıdır, şiir yolunda hâlâ bir şeyler öğrenmek istiyor. Böylesine alçak gönüllü mütevazı bir insandır. Daha Türkçesi adam gibi adamdır…
Üç Mavi / Şiirler kitabı 2013 yılında İstanbul’da Babı Ali Kitaplığı yayınları arasında çıkmış olup, 96 sayfadan ibarettir. Kitapta yanılmıyorsam 74 şiiri yer alıyor. Şiirinin birinde şöylece sesleniyor:
Evimin direği sevgili eşim
Bilmem ki hep neden eğriyi seçer
Doğrunun üstüne doğmaz güneşim
Kararan günlerle bir ömür geçer
+++
En ufak yanlışın üstünde durur
Sabahın keyfini bir duman bürür
Hem onu hem beni bitirir gurur
Kararan günlerle bir ömür geçer (s.11 )
Şair A. Necmettin Çanga bu şiirini sevgili eşi, hayat arkadaşı için yazmıştır. Bir kadın evin orta direğidir, “ kadınsız ev meyvesiz ağaca benzer” derler. “ en ufak yanlışın üstünde durur “ derken eşinin çok titiz olduğunu ortaya koyuyor. O bunları görürken de gurur duyduğunu ifade ediyor. Şiir 6+5= 11 hece ölçüsüne göre yazılmış ve sağlam uyak ( kafiyelerle ) örülmüştür. A. Çanga’nın şiirimize yabancı olmadığını görüyoruz. Sözcükleri yerli yerine istif etmesini biliyor. “Kötülük” başlıklı şiirinde de bakınız ki Aşık Veysel gibi ozanca dile geliyor:
Kötülük edenler kötülük bulur
Hayatın en güçlü yasası budur
Sanmayın cezasız asla kurtulur
Hayatın en güçlü yasası budur.( s.12)
Şairimiz daha doğrusu bunu bir atasözü gibi anlatmaya çalışıyor. Kötülük eden kötülük bulur, yani “ne ekersen onu biçeceksin” demeğe getiriyor. Daha doğrusu Herkes ektiğini biçer günün birinde… Şair Necmettin Çanga kimi zaman hece ölçülü, düzenli uyaklı ve kimi zaman da serbest yazıyor. Daha doğrusu içinden geldiği gibi yazıyor. Bundan da başarılı olduğunu görüyoruz. Dili, Türkçesi derli, toplu yerindedir. Yabancı ve ağdalı sözcüklere asla iltifat etmiyor. Daha Türkçesi Yaşayan Türkçeden yanadır.
Şair N. Çanga güzel ve has duygulu şiirlerinin yanı sıra şiirimiz hakkında ayrıca şunları irdeliyor, genç şairlere adeta bir şiir dersini veriyor. Önemli bulduğum görüşlerinden birkaç cümleyi burada sizlerle paylaşmak istiyorum:’ Şiirin en önemli amacı duygularımızı ifade etmektir.” Düşünce evrensel olduğu halde duygu ya da hissiyatımız yöreseldir. Kendi toplumumuza hastır. Hiçbir sanat şiir kadar milli değildir. Ana dilimizle hissetiklerimizi başka dillerle hissettiklerimizle kıyaslayamayız. Dilimuhafazaetmek, geliştiriph yaymak şairin baştagğelen görevidir.b Şiirin geçmişte yaptığı görev,,gelecekte ki ileaynı değildir. Bence bütün güzellikler şiirle ölçülür. Hergüzel şeyde şiir vardır. Baktıkça, duydukça, okudukça ve yaşadıkça hep şiir vardır. ( s.9 ).Şairimizin bu duygularına ve sözlerine katılmamak mümkün değildir.
Şair A. Necmettin Çanga, 10.10.1933 tarihinde Osmaniye’nin Bahçe ilçesinde doğdu. Adana Erkek Lisesinden sonra 1960 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun noldu. Doktor olarak Kırklareli’nde görev yaptı. Askerliğini 1961 yılında İstanbul Kara Harp Okulu’nda tamamladı. Ankara Tıp Fakültesi Asistanı, 1966 da Şişli Çocuk Hastanesi’nde göz doktoru olarak görev yaptı. 1966- 68 yılları arasında Almanya ‘da yine doktor olarak çalıştı. Eşi de kendisi gibi doktor olan Çanga’nın iki kızı ve iki torunu vardır. Halen İstanbul’da yaşıyor. Dr.A. Necmettin Çanga’nın Türk edebiyatına kazandırdığı diğer şiir kitapları şunlardır: Arayış ( 1965),Yaşadıkça (1976 ), Duydukça (1987),Dönemeç ( 1993), Seni Sevmek ( 2004 ),Tahterevalli ( 2006 ), Biri Var ( 2007). Gözcü Türküsü (2010) ve şu anda sizlere tanıtmaya çalıştığım Üç Mavi / şiirler ( 2013 ) adlı kitapları vardır. Denebilir ki Şair A.Necmettin Çanga yaklaşık 0 yıldır Türk kültürüne ve Türk diline ve de Türk şiirine hizmet veriyor. Öyle inanıyorum ki bu yolda da birçok ödüller de almıştır. 1951 yılında sanat ve kültür dergilerinde şiirleri yayımlandığına göre tam 57 yıldır bu yolda büyük bir azim ve sabırla hizmet veriyor.
Sözün özü Dr. A. Necmettin Çanga, Üç Mavi adlı şiir kitabında acılarını, dertlerini, özlemlerini, sevgilerini, aşklarını ve yalnızlıklarını arı, duru bir Türkçe ile sergilemeğe çalışmıştır. Ayrıca şiirlerinde samimi olup, şiirleri okunduğu zaman mısralarındaki imaj zenginliği, yaşama sevinci, ozanca duygulu oluşu, bu alandaki iklim coğrafyasının genişliği ve sıcaklığı görülecektir. Onun tüm bu özelliklerini yürekten alkışlıyor ve sağlıklı ömürler diliyorum.
1- Şiir Sanatı – Hazırlayan Yaşar Nabi, Varlık Yayınları
İstanbul 3. Baskı, Mart 1969
Abdülkadir Güler
14.04. 201- SÖKE