Sam yeli

Sam Yeli (rüzgarı), Basra Körfezi civarında ortaya çıkıp Güneydoğu Torosların yamaçlarından geçerek Amanos Dağlarının boğaz yaptığı Sof Dağı ile Nurdağı arasındaki İslâhiye Ovasından geçerek Suriye içlerine doğru esen bir rüzgârdır. Bu rüzgâr genelde Mayıs ayı sonu Haziran ayı başında eser ve esmesi ile birlikte bölgede yeşil ot kalmaz.. Gaziantep Bölgesindeki çiftçiler bu olaya ‘ülger çalma’ da derler. Bu rüzgârdan sonra tahıllar hasat edilmeye başlanır. 

Basra Körfezi civarında doğan ve Kuzey Suriye Bölgesini etkisi altına alan bu rüzgârın adına neden sam yeli denmiştir? Bu adın konmasında coğrafi yer adının etkin olmuş olabileceği düşünülmektedir. 

Gaziantep’in İslâhiye ilçesi sınırları içinde kalan M.Ö. 2 nci binden Roma Dönemine kadar yerleşim görmüş, asıl kültür katmanı olarak Geç Hitit Dönemi yerleşimi ile kendini gösteren bir şehir devleti bulunmaktadır. Bu şehir devletinin M.Ö 8 nci yüzyıldaki adı Sam’al idi. Bu bölgenin kraliyet merkezi, kültür merkezi (Hapla Krallığı) Halep’tir. Samal, Halep’in kuzeyinde yer almaktadır. Sam’al İbranice de Şimal olarak okunmaktadır. Şimal dilimizde kuzey anlamında da kullanılan bir sözcüktür. İbrani dilinde sam'al kuzeydeki ülke anlamındadır. 

Öyle anlaşılıyor ki dönemin Halep merkezli kültür dünyasında bölgenin önemli bir kültür merkezi olan Sam’al tarafından esen bu yel, sam’al - şimal olarak adlandırmış ve bu adlandırma değişmeden günümüze kadar gelmiştir. 

Şehir devleti yaklaşık 2 km çaplı bir daire içinde yer almakta ve uzaktan bakıldığında iki el ile kucaklanacak kadar gözükmekte. Kim bilir belki de bu şehir devleti görüntüsü ile de şimellemek (iki el ile kavranacak kadar almak) sözüne de kaynaklık etmiştir. 24.01.2008