Sanat ve çocuk

Ne demiş Lev Tolstoy?  

 

“ Sanat, düşünebilen, gerçeği görebilen, toplumu anlayabilen insanların işidir”

 

Tolstoy’un bu sözünde tanımlanan özellikleri taşıyan bireylere sahip toplumun oluşması öncelikle çocuklukta başlar. Aldığı eğitimin yanında sanatla iç içe olması, onunla ilgilenmesi çocuğun sosyalleşmesine büyük katkıda bulunduğu gibi düşünme ve irdeleme yetisini geliştirir. Bu özelliklerin gelişmesi ise hangi davranışın doğru olduğunu, hangi şartlarda gerçekle buluşabileceğini önceden kestirebilmesine yardımcı olur. Sanat eğitimleri genellikle küçük gruplar hâlinde yapıldığı için çocuk; orada organize olmayı, kolektif düşünmeyi, paylaşmayı, iyiyi kötüyü ayırt etmeyi, mukayeseyi, disiplini öğrenir ki, bu özelliklerin her birinin insan yaşamında büyük önemi vardır. Eğitim esnasında belli bir kalıba ve disipline sokulan çocuk, sanatla uğraşırken iç dünyasıyla baş başa kalır, orada kendini daha özgür hisseder. Kimse onun yaratıcı düşüncelerine, hayal dünyasında gezerken oluşturduklarına gem vuramaz, mani olamaz. O sahip olduğu yeteneğin elverdiği oranda içinden geleni yapar ve bu da ondaki özgür düşünme olgusunu güçlendirir. Ortaya çıkardığı eserin sergilenmesi esnasında ise toplumun odağı hâline gelmesi ondaki özgüveni arttırır. Aldığı takdir sözleri, onu motive edip yenilerini ve daha güzellerini oluşturmak için daha çok çalışmasına sebep olduğu gibi, onu öne çıkan biri hâline getirir. Göz önünde olmanın bilincine varan çocuk, hareketlerine ve davranışlarına daha fazla dikkat etmesi gerektiğini bilir, çünkü o artık sorumluluk alması gerektiğinin farkına varmıştır. 

 

          Sanat, çocuktaki enerjinin dışa atılmasına aracılık ettiği gibi, kendini ifade etme yönünde de güçlü bir araçtır.  Bu noktada iş artık çocuğun ebeveynlerine düşer. Her anne, her baba çocuğunun topluma faydalı olmasını, bunun yanında güzel işler yapıp öne çıkmasını ve takdir görmesini ister ancak bu noktada da dikkatli olması gerekir. Ebeveynler önce çocuğun hangi sanata eğilimli olduğunu anlamış olmalıdırlar ki bu çok önemlidir. Aslında bu basittir… Eline küçük yaşta kâğıt kalem alıp karalamaya başlayan, gün geçtikçe ortaya anlamlı şekiller çıkaran bir çocuğun, resim veya benzeri sanatlara yetenekli olduğu çok açıktır. Küçük yaşta müzik sesi duyduğu zaman hemen hareketlenip kendince figürler yapıyorsa yeteneğinin dansa ya da baleye olduğu düşünülebilir. Şayet yaramazlık yaptığı bir an müzik duyduğunda sakinleşiyorsa ve dikkatini verip dinliyorsa bu çocuğun müziğe karşı duyarlı olduğu sonucu ortaya çıkabilir. Bir ebeveyn, çocuğunun sanatla ilgilenmesini istiyorsa önceden bu tespitleri iyi yapmalı ve çocuğunu bu eğitimlere doğru yönlendirmelidir. Ve unutulmamalıdır ki çocuk sanata asla annenin babanın isteğiyle atılamaz. Onu sanata iten, içinde arzu oluşumuna sebep olan birinci olgu, yetenek ve heves ikilisidir. Bunlardan biri yoksa o çocuğun sanatta başarılı olması imkânsızdır. Birçok anne ve baba çocuğu kendi heveslerine alet etmek ister ne yazık ki. Aşağıdaki küçük hikâye buna iyi bir örnektir kanımca.

 

         Sanatla ilgilenen bir kurumun başkanı olarak günün raporunu almak için müdürün odasında otururken, yanında yedi sekiz yaşlarında çocuğuyla birlikte bir hanım kapıyı çalarak içeriye girdi ve sordu:

         “Sizde hangi çalgıların eğitimi veriliyor?”

         Saymaya başladı kurumun müdürü:

         “Piyano, keman, gitar, ut, ney, bağlama.”

         “Bak ne güzel, piyano varmış ister misin oğlum” dedi kadın. Aldığı cevap:

         “Hayır!” oldu. Yine sordu:

         “O zaman gitar olsun.”

         “Çocuk yine “Hayır!” dedi. Anne ısrarlıydı, yineledi soruyu:

         “Tamam, sen en iyisi keman çal!”     

         “Ben hiçbirini istemiyorum anne, ille de bir şey çalacaksam o zaman ramazan davulu çalarım.”

         Yukarıdaki yaşanmış küçük hikâye, bize şunu anlatmıyor mu?

 

         Çocukların da bir birey olduğu unutulmamalı, yönlendirmeler; doğru ve onun arzusu doğrultusunda yapılmalıdır.