Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

28 Nisan '16

 
Kategori
Tarih
 

Sarıkamış Harekatı

Sarıkamış Harekatı
 

Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914),I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya İmparatorluğu arasında Sarıkamış'ta gerçekleşen kara çatışmalarından olup Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir başarısızlıkla sonuçlanan bir askerî girişimdir. Sarıkamış’a taarruz isteğinin nedeni 1878 Berlin Anlaşması ile kaybedilen Kars, Ardahan Artvin ve Batum topraklarını geri almaktır. Aynı zamanda Osmanlı’nın İslam âleminin ve şarkın selameti amaçlandı. Kafkasya fethedilecek, Rusya Müslümanları isyan ettirilecek, bütün Türk Tatarları yani Hazar Volga Batı Sibirya, Türkistan ve İran Halife'nin nüfuzu altında toplanacaktı. Ayrıca Başkomutan Vekili Enver Paşa ve Genel Kurmay II.Başkanı İsmail Hakkı’nın büyük başarılara imza atma isteğidir. Kafkas Cephesinin açılmasında Almanlar da etkili olmuştur. Cephenin açılması Rusların askerlerin bir kısmını buraya sevk edilmesine ve Polonya cephesinde Almanların rahatlamasına yol açacaktı. 
 
Enver Paşa ve Hafız Hakkı Paşa hayatlarında fiilen bir alay komutanlığı dahi yapmamışlardı. Fakat her ikisi de tecrübelerinden değil? gençliklerinden gelen ruhi coşkunluklar içindeydiler. Her ikisi de o mevsimde ve o arazide geniş ölçüde bir kuşatma ve çevirme hareketiyle Rus ordusunun imha edileceğine inanıyorlardı. Sarıkamış’a girilecek ve şanlı bir zafer kazanacaklardı. Ordu komutanı Hasan İzzet Paşa Ruslara taarruzu mevcut hazırlığa göre muharebenin neticesini şüpheli gördüğünü, muvaffakiyetsizlik halinde ise uzun sürecek bu muharebenin aleyhimize döneceğini bu nedenle düşmanla bir meydan muharebesine girişilmeyerek yalnız düşmanın Narman’daki müfrezesini savmakla yetinilmesinin yeterli olacağını arz ediyordu. Bu maruzatın hedefi düşünülen meydan muharebesinin veya çevirme manevrasının daha ileri zamana yani karların eriyip yolların açılmasına ertelenmesidir. Enver Paşa, Hasan İzzet Paşa’nın telgrafından sonra Erzurum’a gelir ve onu görevden alır, kumandayı kendi üzerine alır. 
 
Taarruz hareketi başlarken Rusların kuvveti 60 bin Osmanlı'nın 90 bindir. Taarruz sabahı dehşetli bir tipi ve kar fırtınası ile açıldı. Bu tipi zaten bir gece evvelinden başlamıştı. Emir katipleri karargah heyetleri hep yollarını şaşırdı. Fırkadan alaylarına emir yetiştirmeye memur olan ve gece sabaha kadar kar fırtınası, tipi altında dolaşan Teğmen Rıfat Efendi bir de bakmıştı ki gene hareket ettiği noktaya gelmiş. Enver paşa ile Erkânıharbiyesi de sisler ve tipiler içinde yollarını şaşırıp epeyce dolaştıktan sonra ancak Köprüköy'den Koşa'ya gelebilmişlerdi. Ayrıca bir yanlışlık sonucu 31. Ve 32. Tümenler bir iriyle 4 saat süren bir muharebeye girişir. 2000 kişi ölür. Bu hataya harita hatasının neden olduğu söylenir. Ayrıca askerlere yürüyüşte kolaylık olsun diye erlerin çanta ve kaputlarını bırakmaları söylenir. Bu hata da ölümlere yol açar.? 
 
İsmail Hakkı Paşa bu dağlık ve aşılmaz arazide kar ve tipi altında 30 km ötede yürüyüş hedefleri gösterir. Bu imkânsızdır ve donmalar giderek artmaktadır. 
Bu harekâtta düşmana esir düşen Kurmay Başkan'ı Nasuhi Bey'in üstündeki evrak ve vesikalar da düşmanın eline geçer. Ruslar artık başkumandanlığın emrini biliyordur.? 
Hafız Hakkı Bey Sarıkamış - Kars Şosesini kesmek için orduya Allahüekber Dağlarına vurmalarını emreder. Bu dağların uzunluğu?2500-3000?m. Genişliği 25 km.dir. Kışın buralarda insan izi görülmez. Allahüekber Dağları uçurumlarıyla bir kar kuyusudur. Tipili havalarda kimse buradan geçemez. Bu dağların ne yolu ne de geçitleri vardır. Kar insan boyudur. Kar beyazlığında orman fırtınaları, tipileriyle bir kabus olur. Yer don, hava nefesleri dondurucudur. Osmanlı ordusunda kış giyimi yoktur ve kuru ekmek, zeytin bulunmaktadır.  
Saldırı kısmında açıklandığı gibi X. ve XI. Kolordu Sarıkamış'a ulaşamadan erimiştir. IX Kor. tek başına Sarıkamış'a ulaşabilmiştir. Ordu karargâhı ateş altında kalmış, Hafız Hakkı Paşa geri çekilme emri vermiştir. 10 Ocak 1915’te 3. Ordu komutanlığını Enver Paşa Tuğgeneral Hafız Hakkı Paşa’ya devrederek İstanbul’a dönmüştür. 
 
Kaynaklar 
Aydemir, Şevket Süreyya. Enver Paşa III.cilt. Remzi Kitabevi. Nisan 2015 
 
Toplam blog
: 28
: 387
Kayıt tarihi
: 01.11.15
 
 

Sakarya üniversitesi Tarih bölümü mezunuyum. MEB'te tarih öğretmeni olarak görev yapmaktayım. Kit..