Seçim sistemi değişmelidir: Parti blokları modeli

Seçim sistemimizin ne yazık ki savunulacak bir tarafı yok. Sistemi savunanların nedeni ise çok açık. Bu sayede hakettiklerinden daha çok sayıda milletvekili çıkartabildikleri için sistemi savunuyorlar.

Anayasa’nın 67. maddesine 23.7.1995 tarihinde yapılan ekte şöyle deniliyor: "Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir."

"Temsilde adalet" ve "yönetimde istikrar" ilkeleri "ve" ile ayrılmış. Oysa şu andaki seçim yasamız Anayasa’mızın bu maddesine uymuyor. Yüzde 34 oy alan tek partinin iktidarda olması “yönetimde istikrar” olarak tanımlanırsa iki ilkenin biri tamam diyebiliriz. Ellerini vicdanlarına koyarak söylediklerinde, "temsilde adalet" diyebilecek birisi çıkabilir mı? Bu ilke arasındaki bağlaç şu anda "ve" değil çok açık bir şekilde "veya"dır. İkisi birden bu seçim sistemiyle olamaz.

"Yönetimde istikrar" olacak diye tamamen adaletsiz seçim yasası yapmak Anayasa’ya da aykırıdır, vicdana da aykırıdır, siyasal etiğe de aykırıdır.

Yüzde 10 baraj kalkmalıdır. Bu baraj birgün ülkemizi tek parti rejimine mahkum edip kaosa sürükleyebilir. Barajı kaldırma veya makul bir sayıya (Yüzde 5) indirmek için bu kaosu beklememeliyiz.

Parti blokları modeli

Partiler seçimlere katılmadan bloklar oluşturmaların olanak verecek bir model öneriyorum. İki veya daha çok parti seçimden önce parti bloğu oluşturacaklarını bir resmi protokolle belirlerler ve Yüksek Seçim Kurulu’na bildirirler.

Seçimlere katılan partiler ayrı ayrı oy isterler. Parti bloğundaki partiler oy pusulasında yanyana yeralırlar ve bir çerçeve ile blok tanımlanır. Seçmen oyunu bloğa değil partiye verir.

Seçim sonuçları alındığında milletvekili dağılımı iki aşamada yapılır. Ülke barajı bloklara uygulanır. Bloğun toplam oyu barajı geçince barajdaki tüm partiler barajı geçmiş sayılır.

1. Aşama: Her seçim bölgesinde blokların oyları gözönüne alınarak nispi temsil sistemine göre her bloğun aldığı milletvekili sayıları belli olur.

2. Aşama: Her seçim bölgesindeki milletvekili kazanan blokların milletvekillerinin bloktaki partilere dağılımı için nispi temsil sistemi kullanılır.

Modelin yararları;

Parti blokları modeli partilerin kimliklerini yitirmeden aynı dili konuşan partilerle seçim işbirliğini en uygar şekilde yapmalarını sağlar.

Siyasetimizdeki dargın kardeşler biraraya gelir. Merkez sağda ve merkez solda bir süre sonra sağlıklı parti birleşmeleri gerçekleşir.

Kullanılan oyların meclis dışında kalan yüzdesinin çok küçük sayılara düşmesini sağlar.

Oylarını meclise yansıtamayan küçük partiler oylarıyla kendine yakın buldukları partilere destek olmuş olurlar.

Model barajlı veya barajsız seçim sisteminde de kullanılabilir.

Sonuç;

Parti blokları modeli Anayasamızın 67. maddesindeki "temsilde adalet" ve "yönetimde istikrar" ilkelerinin ikisini birden sağlar.

Ankara 14-4-2007