Sıfır merkez insan modeli

2002 yılında farklı disiplinlerden gelen akademisyenlerle Sıfır Merkez Enstitüsü kurduk. İnsanın derinliklerini keşfetmek için disiplinler ötesi araştırmalar yaptık. Doğuda ve Batıda tarih boyunca insana dair ne varsa masaya yatırdık. Bilgi ve bilgeliği buluşturmaya çalıştık. Heyecanlandık, sabahladık, geceledik, ürettik, umutlandık, üzüldük.. Ama yuvarlak masanın etrafında tam bir takım olduk. Egolarımızı sıfırlamaya çalıştık. Sıfır ve sıfır temsili üzerinde beyin fırtınaları yaptık. Anadolu tasavvuf kültürünün derinliklerine yolculuk yapmaya çalıştık. Sıfır dürbününden insanı anlamaya çalıştık. Yaklaşık iki senelik dopdolu inanılmaz bir ARGE süreci yaşadık. İnsan kişiliğinin şifrelerini çözmek için www.kisiliktesti.com sitesini kurduk. Bu yazıda sizlere Sıfır Merkez Enstitüsü bünyesinde geliştirdiğimiz Sıfır Merkez İnsan Modelinden ve felsefesinden bahsedeceğim.

İNSAN DENEN ŞİFRE VE SIFIR ANAHTARI

İnsan şifresinin çözümünde en büyük anahtar sıfır ile temsil edilir. Sıfır, dairenin merkezidir. Sıfır, zıtlar arasındaki dengedir ve referans merkezidir. Sıfır; içinde pek çok anlamı barındırır, sıradışı düşünceyi teşvik eder, hayal gücünü ve sınırları zorlar. Evrendeki canlılar içinde en değerli varlık insandır. Sıfır Merkez Liderlik Modeli hayatın farklı alanlarında insana dair çözümler üretir. Her şeyden önce insanı tanımlayarak yola çıkar.

Filin farklı taraflarını tutarak, fili anlatmaya çalışan kör adamların hikayesini hepimiz biliriz. Günümüz insan kaynakları ve bilim anlayışı insana parçalı bakışın örnekleri ile doludur. Sıfır Merkez Liderlik Sistemler insana bütüncül bakar ve insanı sadece bir yönü ile değil, bütün yönleri ile anlamaya çalışır.

İNSANIN ÜÇ POTANSİYELİ

İnsanın 3 potansiyeli vardır: fiziksel, duygusal ve zihinsel potansiyel. İnsandaki içgüdüler, istekler, yetenekler ve beceriler 3 potansiyel ile ilişkilidir ve bu potansiyellerin altında gruplanabilir. Her insanda bu potansiyeller farklı seviyelerde bulunur. Bu potansiyellerden biri baskın, biri yardımcı diğeri de çekiniktir. Potansiyellerin bu hiyerarşik sıralanışı insanın mizacını belirler.

Mizaç, kişinin doğuştan getirdiği özelliklerdir. Kişinin mizacı dış dünya ile girdiği ilişkide (sosyalleşme, yetişme, yaşananlar) vereceği / verdiği cevapların aralığını belirler. Bu arada kişinin direkt olarak etkileşime girmediği fakat kişiyi etkileyen makro faktörler de vardır. Kişilik bütün bu süreçlerin sonucunda oluşan kişiye dair davranış, düşünüş ve hissediş motifleridir.

TOHUM, TOPRAK VE İKLİM

Modeli bir örnekle anlaşılır kılmak için, tohum-toprak-iklim-ağaç benzetmelerini kullanabiliriz. İnsanın 3 potansiyeli ve bu potansiyellerin baskınlık durumu (yani kişinin mizacı) tohuma benzer. Tohum, içerisinde bitkinin tüm özelliklerini potansiyel olarak taşır.

Potansiyeller ancak tohum, toprağa düştükten sonra ortaya çıkar. Toprak insanın doğduktan sonra etkileşime girdiği çevreyi (dış dünyayı) temsil eder. Her tohum, her toprakta sağlıklı gelişemez; diğer bir ifadeyle her toprakta her tohum yetişmez. Mizaç-Çevre ilişkisi aynen bu durumu yansıtır.

İklim ise, kişiye dolaylı olarak etki eden makro faktörlere benzetilebilir.Kişinin doğduğu andaki güneşin ve yıldızların durumundan tutun da, global kültür etkilerine kadar pek çok şeyi iklim faktörleri içerisinde sayabiliriz. İklim faktörlerinin kişiliğe etkisi ikincil ve dolaylıdır. Bütün bu etkileşimlerin sonucunda ortaya çıkan ağaç ise, kişiliği temsil eder.

Sonuçta, insan bu ağacın hem tohumudur, hem de meyvesidir. Ağaç hem bir insandır, hem de tüm insanlıktır. Günümüz insan anlayışı daha çok ağacın yaprakları ve dalları ile ilgilenen parçalı bir insan anlayışıdır.

ÜÇ POTANSİYEL

Fiziksel Potansiyel; insanın hareket ve eylem boyutunu Duygusal Potansiyel; insanın duygu ve his boyutunu Zihinsel Potansiyel ise insanın mantık ve kavramsallaştırma boyutunu temsil eder.
Baskın olan potansiyel kişinin mizacını ve dolayısı ile kişiliğini belirler.

İnsanlar genel bir sınıflandırma ile:
Fiziksel Potansiyeli baskın insanlar
Zihinsel Potansiyeli baskın insanlar
Duygusal Potansiyeli baskın insanlar
olarak 3 grupta sınıflandırılabilir.

Bu 3 grup da kendi içinde 3 alt gruba ayrılmaktadr.
• Fiziksel potansiyeli baskın 3 farklı kişilik,
• Duygusal potansiyeli baskın 3 farklı kişilik,
• Zihinsel potansiyeli baskın 3 farklı kişilik vardır.

Sonuç olarak toplam 9 farklı kişilik motifi ortaya çıkar.

DOKUZ KİŞİLİK MOTİFİ

Sıfır Merkez Liderlik Modelinde 9 farklı temel kişilik vardır. 9 farklı temel kişilik hayata 9 farklı bakışı, 9 farklı düşünme ve iş yapma tarzını ifade eder. 9 farklı temel kişilikten herhangi birisinin, diğerine üstünlüğü yoktur. Her kişiliğin kendisine göre güçlü yönleri ve zayıf yönleri vardır. Kişiliklerin kendi içerisinde sağlıklı, ortalama ve sağlıksız seviyeleri vardır. Her bir temel kişilik motifinin kendi içerisindeki farklılaşmalar, kişiliklerin kısa ve net olarak tanımlanmalarını zorlaştırmaktadır. Aşağıda kullandığımız kısa tanımlamalar, kişilik motiflerinin ana hatları ile krokisidir. Her bir kişilik hayatta ayrı bir zenginliği ifade eder. 9 farklı temel kişiliği tanımlayan kavramlar aşağıdaki gibidir:

1. Mükemmeliyetçi: İdeal, Kural, Prensip, İhtiyat, Detay, Düzen, Eleştiri, Gerilim, Objektiflik
2. Yardımsever: İlgi, Sevgi, İhtiyaç, Hizmet, İlişki, Empati, Sahiplenme, Yönlendirme, Sempati
3. Başarı Odaklı: Hedef, İmaj, Motivasyon, Gelişim, Üretim, Hız, İşkolik, Rekabet, Hırs,
4. Özgün: Farklılık, Sanat, Estetik, Tasarım, Bireysellik, Sezgi, Derinlik, Duygu, Melankoli
5. Araştırmacı: Uzmanlık, Bilgi, Gözlem, Kavrama, Merak, Yalnızlık, Arşivleme, Nesnellik, Mahremiyet
6. Sadık Sorgulayıcı: Tedbir, Güven, Bağlılık, Sistemcilik, Endişe, Gizem, Sorumluluk, Savunma
7. Kaşif: İyimserlik, İlham, Vizyon, Değişim, Sıradışılık, Yenilik, Macera, Doyumsuzluk, Haz
8. İddialı: Adalet, Güç, Bağımsızlık, Liderlik, Mert, Koruma, Cesaret, Aksiyon, Müdahale
9. Barışçıl: Uyum, Huzur, Doğallık, Diyalog, Sabır, İnat, İkna, Ağırbaşlılık, Kararsızlık