SİGARA İÇENLER DİKKAT

Yarın 18 Kasım Dünya Koahlılar günü. Bu günde yakınlarımdan birisinin bu hastalığa yakalanıp ölümün eşiğine gelip, verdiğimiz mücadeleler geldi. Çok sevdiğim akrabam, korkunç bir öksürük ve balgam çıkarmaya başladı. Önceleri bronşit olduğunu zannettik. Doktora gitmekten kaçındı, zaten doktor deyince feveran ediyor, gitmem diye tutturuyordu. Kendince yarım yamalak bilgisi ile ilaçlar alıyor, buğular yapıyordu. Bu arada sigara içmeye de devam ediyor, çok fazla içmiyorum günde 3 tane diye bizlerin sesini kısmaya çalışıyordu. Çalıştığı ortamda hem sigara içiliyor, hem de toz duman çok fazla. Gün geçtikçe nefes darlığı fazlalaştı, kilo kaybı, aşırı yorgunluk ve bacaklarında şişme başladı. Zorla doktora gitmeye ikna ettik. Muayene eden doktor bazı tetkikler istedikten sonra sigara içmesini kesinlikle yasakladı. Neticede KOAH teşhisi koydu ve bize bu hastalık hakkında bazı bilgiler verdi. İşte o bilgiler:

“Bu hastalık uzun süredir hava yollarında tıkanmaya neden olan, ilerleyici ve tam olarak geri dönüşümü olmayan, fakat önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır.

KOAH hastalığı özellikle sigara dumanı ve diğer zararlı gaz ve parçacıklara bağlı olarak gelişen hava yollarının mikrobik olmayan iltihabıdır. KOAH tanımı içinde "Kronik Bronşit" ve "Amfizem" birlikte yer alırlar. Hava yollarında daralma ile birlikte akciğerin en küçük birimi olan ve kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerindeki harabiyete bağlı olarak normalde balon gibi esnek olan genişleyip-daralabilen hava yolları bu özelliğini yani elastikiyetini yitirirler. Genişlemiş hava keseciklerine giren havanın çıkması zorlaşır, daha da şişer. Bu bulgular "Amfizem'' olarak adlandırılır. KOAH 'ta ayrıca küçük hava yolları mikrobik olmayan iltihap nedeniyle şişer, balgam üreten bezlerin aşırı çalışması nedeniyle balgam miktarı artar. Daralan hava yollarından havanın geçişi güçleşir. Bu bulgular ise "Kronik bronşit'' olarak adlandırılır ve en az iki yıl üst üste ve bu iki yılın en az üç ayında öksürük ve balgamla seyreden ilerleyici bir rahatsızlık olarak tanımlanır.

KOAH'ın görülme sıklığı 40 yaş üstü yetişkinlerde %15-20'dir. Sigara içen her beş altı kişiden birinde KOAH gelişmektedir. Dünya'da ve Türkiye'de 210 milyon KOAH olduğu ve bunların büyük bir bölümünün tanı almadığı (%70-90) tahmin edilmektedir. Ülkemizde tahminen 3-5 milyon KOAH'lı hasta vardır, bu hastaların sadece 300-500 bini kendisinde hastalık olduğunu bilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre tüm dünyada KOAHen önemli 4. ölüm nedenidir, yılda 2,9 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır ve tüm ölümlerin %5,5’inden sorumludur. Ülkemizde ölüm nedenleri arasında KOAH 3. sıradadır ve her yıl bu hastalıktan 26 bin kişi ölmektedir.

Sigara içiminin bırakılması, KOAH'ın gelişme ve ilerleme riskini azaltan ve hastalığın ilerlemesini durduran tek ve en etkili girişimdir. Sigara bağımlılığı tedavi edilebilen bir hastalıktır. Sigara içicilerin 40-50'li yaşlarda sigarayı bırakmaları durumunda, akciğer fonksiyonlarındaki kayıp kısmen düzelmektedir. Diğer çevresel ve mesleki zararlı toz ve dumandan uzak durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin artırılması hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü sonuçlarının önlenmesinde çok önemlidir. Haftanın en az 5 günü ve günde en az 30 dakika kadar orta yoğunluktaki bir fiziksel aktivite, örneğin yürüyüş yeterli olacaktır. Ayrıca oda havası nemli tutulmalı, enfeksiyon açısından kalabalık ortamlardan ve kirli havalarda dışarıya çıkmaktan kaçınılmalıdır.”

Sağlık büyük bir hazine değerini bilmek gerek. Çok şükür hastamız sigarayı bırakı, işinden ayrıldı ve uzun bir tedaviden sonra sağlığına kavuştu.

NAHİDE ÇELEBİ