Sigara kaçakçılığı

Ülkemizde, tütün mamullerinin ithalatı, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan, üretim izni alarak, tütün mamulleri üretimi yapan yasal firmalarca, mer’i mevzuatta belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla yapılırken, puro ve sigarillo ithalatı, 16.04.2008 tarih ve 26849 sayılı Resmi Gazete’de yayımlan 2008/13482 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılmaktadır. Ülkemizde iç piyasaya sunum amaçlı üretilen ve ithali yapılan tütün mamulleri; 4733 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Yönetmelik hükümlerine göre yapılan düzenlemeler çerçevesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun gözetimini, denetimini ve uygun bulduğunu ifade ve işaret eden; üzerine yıl ibareli, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunu (TAPDK) ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) logolarını içeren bandroller ile satışını öngörürken, paketler üzerinde yasal bandrol (denetim pulu) bulunmayan tütün mamulleri, piyasası düzenlemelerine aykırılık teşkil ettiğinin anlaşılması halinde ele geçen tütün mamulleri veya sigaraların, yurt içi piyasaya arz edilmesine izin verilmemektedir. 

İç piyasaya sunulan tütün mamullerinde; birim paketin geniş dış yüzeyinin yüzde otuzundan az olmamak kaydıyla “Sigara/Tütün İçmek Öldürür” ve “Sigara ve Tütün İçmek Size ve Çevrenizdekilere Ciddi Zararlar Verir” şeklindeki iki genel uyarıdan birini, diğer geniş dış yüzeyi, bu yüzeyin yüzde kırkından az olmamak kaydıyla, dönüşümlü olarak ek sağlık uyarılarından birisini ve “TAPDK İzniyle Üretilmiştir” ifadesinin bulunması zorunludur. Diğer taraftan, Resmi Gazete’nin 12.10.2005 tarih ve 25964 sayısında yayımlanan; Sarmalık Kıyılmış Tütün Mamullerinin Üretimi, Ambalajlanması ve Piyasaya Arzına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’’ in 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “Yaprak sigara kâğıdı, makaron ve sarmalık kıyılmış tütün, ayrı ambalajlarda veya bölünerek toptan ve perakende satıcılarla, tüketicilere satılamaz” denilmekte, 5. maddesinin birinci fıkrasında ise; ”Sarmalık kıyılmış tütün mamulü, Kurumdan fabrika kurma, üretim ve satış izni alan firmalarca üretilir” hükmünü içermektedir. 

Bu açıklamalar ışığında; taklit ve kaçak olarak yurda sokulan sigaranın, mer’i mevzuatta belirlenen teknik düzenlemelerden yoksun bulunması, piyasada alınıp satılması ve stoklanmasının suç teşkil etmesi, kalite ve içim özelliklerinin yitirip yitirmediğinin anlaşılamamış olması, üretim şartları bilinmemesi, sigara içerisinde kullanılan hammadde ve diğer katkı maddelerinin, yasal üretimi yapılan ürünlere oranla daha fazla tehlikeli ve zararlı olması gibi nedenlerden ötürü sigara kaçakçılığı ile mücadelede giriş kapılarında daha bir hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir. Özellikle, Komşumuz olan, Gürcistan, Nahçivan, İran, Irak ve Suriye’ye açılmış olan, kara kapılarından ülkemize, genellikle; araç şoförü veya muavininin ya da günübirlikçi olarak adlandırılan kişilerin kendilerine ait sigaraları araçta bulunan yolculara aitmiş gibi göstererek veya; -Aracın kapı boşluklarına, çamurluk üstü davlumbaz gibi yerler ile ön konsol iç kısımlarına veya tavan ve döşemeye açılan gizli bölmelere yerleştirmek suretiyle ya da; -“Yolcu Beraberi Kişisel Eşya Listesinde” İki karton olan muafiyeti limiti aşılarak kaçakçılık yapılmaktadır. 

Diğer yandan; Uzak doğu, Dubai ve Ortadoğu’da merkezleri bulunan Limanlara ve Serbest Ticaret Bölgelerine sevk edilen sahte ve kaçak sigaraların deniz yolu kullanılarak Doğu Avrupa ülkelerine transit işlemine tabi tutularak sevk edilmekte, gayri yasal yoldan ise, açık denizde gemiden gemiye aktarmalar yapılarak, bu gemilerden de, yüksek hıza sahip sürat tekneleri ile zaman zaman limanlara yanaşarak, zaman zaman da açık yerlere tahliye edilmek suretiyle, yada kara hududu boyunca kaçakçılık faaliyetleri meydana gelmektedir. Avrupa ve Çin arasındaki sahte ve kaçak sigara trafiğinin ana geçiş yolları üzerinde bulunan ülkemizin coğrafyadan kaynaklanan konumunun yanı sıra, sigara kartelleri tarafından iyi tespit edilmiş genç nüfusu üzerinde oynanan oyunlar meyvesini vermiş bugün gelinen noktada, sigara içiciliği bakımından Dünya’da dördüncü sırayı almış bulunuyoruz. Devletin bir paket sigaradan % 70-80 oranında vergi geliri elde ettiği ülkemizde, kaçak ve sahte sigara trafiğinin ülke sathına yayılması halinde, ülke ekonomisinin olumsuz etkileneceği anlaşılmaktadır. Sonuç: Suçla mücadelede yeterli olabilmek için, kaçakçığı önleme, izleme ve soruşturmakla görevli olanların, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, Fikri Sınaî Mülkiyet Haklarını Düzenleyen 551 ve 556 sayılı Kararnamelerin tahmil ettiği yetki ve sorumluluklarını iyi bilmesi ve uygulaması gerektiğini vurgulamak isterim.