Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

18 Haziran '07

 
Kategori
Kitap
 

Sinasos; Mübadeleden önce bir Kapadokya kasabası

Sinasos; Mübadeleden önce bir Kapadokya kasabası
 

Bir zamanlar Anadolu'da var olan çok kültürlülüğü yansıtan kitapları okuyucularla tanıştırmayı ilke edinen Birzamanlar Yayıncılık, "Sinasos Mübadeleden Önce Bir Kapadokya Kasabası" isimli kitapla bu misyonunu sürdürmeye devam ediyor.

Siyah beyaz Sinasos fotoğrafları, içlerinde sakladıkları yaşamları seriyorlar ortaya ve bir kez daha eskiden Anadolu’nun ne kadar renkli ve çok kültürlü bir yarımada olduğunu anımsatıyorlar insanlığa. Fotoğraflar, Sinasoslular’ın kasabalarına ilişkin tarihsel anlatımlarıyla da birleşince, 83 yıl öncesinden gelen ses daha da yükseliyor ve yok olmaya yüz tutmuş Anadolu mozaiğinin renklerinden birini tüm gerçekliğiyle gözler önüne seriyor.


Bakımlı düzgün sokakları, taş evleri, özenle inşa edilmiş kiliseleri ve kamu binalarıyla Kapadokya'nın ortasında altın gibi parıldayan Sinasos kasabası gelişmişliğini İstanbul'da havyarcı ve boyacı loncalarının getirdiği ekonomik gücü eğitim ve kültür düzeyinin yükselmesi için kullanan halkına borçluydu. İç Anadolu'daki Karamanlı Rum cemaatinin Türkçe kullanmasına rağmen Sinasoslu Rumlar Yunanca konuşur ve tüm bu özellikleriyle çevrelerindeki diğer Rum yerleşmelerinden ayrılırlardı.

Sinasoslu Rumlar, 1924 yılının temmuz ayında Kapadokya’nın ortasında, çölde bir vaha gibi görünen güzel kasabalarını terk edip gitmek zorunda kaldılar. Çünkü Sinasos’tan ve Anadolu’dan binlerce kilometre uzaktaki Lozan’da anlaşma imzalayan Türk ve Yunan heyetleri, Anadolu’daki Rumların Yunanistan’a, Yunanistan’daki Müslümanlar’ın ise Anadolu’ya zorunlu olarak göç ettirilmesi kararını almışlardı. Hiç bir insani kaygı güdülmeden alındığı belli olan bu karar, milyonlarca insanın yerinden yurdundan koparılmasına ve yaşam boyu vatan özlemi duymalarına neden oldu.

Sinasoslu Rumlar, gitmeden önce şimdiki adı Mustafabey olan kasabalarının fotoğraflar yoluyla ölümsüzleştirilmesi fikrini ortaya atan öğretmen Serafim Rizos’un önerisini dikkate alarak; Sinasos’taki Rum mahallerini, kiliseleri, okulları, halkın yaşamı ve geleneklerini fotoğraflamaya karar verdiler. O dönemde Kastro’da yaşayan Anastasis Pandazis ve Isaak Pandazis tarafından 1 Haziran 1924’de başlanıp bir ay süresince devam eden çalışmalar neticesinde Sinasos’da 82, Prokopi’de (Ürgüp) 8 ve Calela’da 3 ve Göreme kiliselerinde 13 fotoğraf çekildi. İstanbul üzerinden Atina’ya ulaştırılan bu fotoğraflar sözlü tarih anlatımlarıyla da desteklenerek 1924 yılında Atina’da yayınlanan “Doğu’nun İncisi Sinasos” adlı albümde toplandı. Sinasoslu Rumların kültürel gelişmişliğinin ve sahip oldukları tarih bilincinin bir göstergesi olan bu eser, uzaklarda kalan kayıp vatanın anılarının her daim canlı tutulmasına yardımcı oldu ve herşeyden evvel geçmişi gelecek kuşaklara aktaran tarihsel bir belge olarak arşivlerdeki yerini aldı.

“Doğu’nun İncisi: Sinasos” kitabının yayınlanmasından 80 yıl sonra, ataları Kapadokyalı olan Evangelia Balta’nın editörlüğünde yeni bir Sinasos kitabının yayınlanmasına karar verildi. 1924 albümündeki fotoğrafları, bazıları 1924 öncesine ait, bazıları da Sinasos göçmenleri Lazaros Takadopulos ile Vasilis Isopulos’un sıla ziyaretlerinde ve merkezi Atina’da bulunan Küçük Asya Araştırmaları Merkezi araştırmacılarının 1959’daki Kapadokya alan çalışmasında çektikleri fotoğraflarla ve başka anlatılarla zenginleştiren Evangelia Balta’nın editörlüğünde 2004 yılının Eylül ayında yayınlanan kitap, Ari Çokona tarafından Türkçe’ye çevirildi ve Birzamanlar Yayıncılık tarafından basıldı.

Sahip oldukları tarihsel bilinci yaptıkları belgeleme çalışmasıyla ortaya koyan ve yerel tarih araştırmaları için eşsiz bir kaynak oluşturan Sinasoslu Rumlar, fotoğraf karelerinin içinde kendi öykülerini anlatmak için bekliyorlar. Anadolu’nun artık geçmişte kalan çok kültürlü evreninin içinde seyahat etmek ve renklerimizi yitirmekle ne denli fakirleştiğimizi anımsamak için “Sinasos Mübadeleden Önce Bir Kapadokya Kasabası” kitabının sayfalarına şöyle bir göz atmanız yeterli.

 
Toplam blog
: 130
: 5076
Kayıt tarihi
: 08.08.06
 
 

Ege Üniversitesi Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi bölümü mezunuyum. Şu anda Marmara Üniversitesi ..