Sistem Başarısızsa Öğretmen Ne Yapsın?

Milli Eğitim Bakanlığınca 12 ilde pilot uygulaması başlatılan öğretmen performans değerlendirme sistemiyle, öğretmenlerin görevindeki gayreti, verimliliği, başarısı, bilgi ve beceri düzeyinin belirlenerek gerekli eğitim ihtiyacının tespiti ve buna yönelik tedbirlerin alınması hedefleniyor.

Öğretmen Strateji Belgesi’nde yer alan öğrenci, veli, meslektaş ve yöneticinin öğretmene not vermesinden oluşacak performans sistemi, 12 ilde pilot olarak uygulanmaya başlıyor.

 Öğretmenler için performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve 4 yılda bir ‘yeterlilikler’ sınavına alınmasının öngörüldüğü belgeye göre, her iki uygulama da 2018 sonuna kadar hayata geçecek.

MEB, 12 ilin valiliğine gönderdiği yazıda pilot uygulamanın Ankara, Antalya, Balıkesir, Erzurum, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kayseri, Malatya, Mardin, Samsun ve Trabzon’da yaşama geçeceği daha sonra tüm illerde uygulanacağı belirtildi.

Bu sistemde öğretmen, gelişimi ve mesleki yeterliliği açısından puanlanacak.

Okul müdürü, meslektaş, öğrenci ve veli öğretmene “not” verecek. Bu sonuçlar da öğretmenin kariyer basamaklarında, terfi, hizmet puanının hesaplanmasında, yurtdışı görevlendirme gibi alanlarda kriter olarak kullanılacak

Pilot illerde hayata geçirilerek uygulamaya göre, öğretmende dikkate alınacak bazı yeterlilikler şöyle:

 “Öğrencilere değer verme, anlama ve saygı gösterme, başaracağına inanma, öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları ile kişisel gelişim özelliklerini bilme, öğrenciye rehberlik yapma, ulusal ve evrensel değerlere önem verme, öz değerlendirme yapabilme, kişisel gelişimini sağlama, okulun geliştirilmesine katkı yapma, dersi planlama ve materyal hazırlama, öğrenme ortamı oluşturma, ders dışı etkinlikler, zaman yönetimi, okul-aile- toplum ilişkileri…”

Ben 35 yıllık bir eğitimci olarak uygulanmakta olan bu sistemin doğru ve sağlıklı olduğuna inanmıyorum.

Bu sistemin daha çok demokrasiyi özümsemiş, demokrasinin tam anlamıyla yerleştiği ve yaşandığı ülkelerde yararlı olacağına inanıyorum.

Bizim ülkemiz de sağ göz sol göze düşman gibi baktığı sürece bu sistem sadece eğitimde kaliteyi değil öğretmenlerin geleceğini de, öğrencilerin geleceğini de olumsuz şekilde etkileyecektir. Bunun yaratacağı tahribatlar yıllarca giderilemeyecektir.

Ben, şu anda okullarda yansız, tarafsız yöneticiler olduğuna inanmıyorum. Çünkü okul müdürleri liyakat ile değil mülakat ile atanmışlardır. Liyakati olmayan bir yönetici hangi kriterlerle öğretmenini değerlendirebilir?

Bu uygulamanın yaşatacağı en önemli sorunda okulda ki çalışma ortamını, öğretmenlerin dayanışmasını doğrudan etkileyecektir.

Öğretmenler “müdürün adamı veya adamı olmayanlar” şeklinde tanımlanacaklardır.

Öğretmenler çocuklarının geçimi için, işini kaybetmemek için okul müdürlerine gözü kapalı itaat etme durumunda kalacaklardır.

Diğer taraftan da öğrencilerin öğretmenlerini değerlendirmesi öğretmeni tamamen itibarsız bir duruma düşürecektir. Öğretmenin ders anlatma teknik ve yöntemini bilmeyen öğrenciler öğretmeni nasıl değerlendirebilirler?

Bu sistem de öğretmenler öğrencinin de velisinin de karşısında her gün eziklik hissedecektir. Özgür iradeli olmayan öğretmenler doğal olarak “fikri hür, irfanı hür nesiller” yetiştiremeyeceklerdir.

Unutulmamalıdır ki, insanların ruh hali denizlerde ki “gel-git” olayı gibidir. Bazen yükselir bazen alçalır. Yükseldiğin de performans tavan yapar, düştüğünde taban yapar.

Öğretmenin içinde bulunduğu şartları bilmeden onu değerlendirmek insan hakları bakımından da doğru değildir.

 Öğretmenlerde tek bir şeye dikkat etmek gerekmektedir.

 Eğer bir öğretmen de tükenmişlik duygusu varsa, fiziksel ve ruhsal olarak bunu yansıtıyorsa o öğretmen mutlaka okul ortamından uzaklaştırılmalıdır.

Öncelikli işimiz öğretmenin performansı değil sistemin anlaşılır ve uygulanabilir bir şekle getirilmesi gerekmektedir.

Laik ve demokratik eğitim anlayışı eğitim sistemimizin vaz geçilmezi olmalıdır.

Ali Galip AKYILDIRIM