Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

17 Nisan '12

 
Kategori
KOBİ
 

Sizde performans odaklı aile anayasası uygulayın

Sizde performans odaklı aile anayasası uygulayın
 

Sizde   Volkswagen ,BMW,Ericsson,Bosch ,Sabancı aileleri gibi Performans odaklı Aile Anayasası uygulayarak  kuşaklar boyu zirvede kalabilirsiniz.

 

Ülkemizde yaklaşık 95.000 aş ve 780.000 limited şirket var. Bunlardan sadece 586 sık halka açık. Borsada işlem görenlerin sayısı ise sadece 300. Bu şirketlerin tamamına yakını Aile Şirketi. Aile şirketlerinin çok azı iyi işleyen bir Anayasa ya sahip.

Almanya’ya baktığımızda, anonim şirket sayısında Türkiye nin çok gerisinde olduğunu görmekteyiz.22000 civarında aş olmasına rağmen nerdeyse % 65 i halka açık. Alman ekonomisi bütün dünyada krizden etkilenmeyen tek ekonomi. Yukardaki güçlü şirket yapının bu kıskanılacak başarıda payı elbette çok büyük.

Türkiye’de kuruculardan bazıları vakıf kurarak şirketlerinin kurumsallaşmasını sağlamak istiyor. Elginkan vakfı bunlardan biri. Bir kısmı ise Sabancı ailesi gibi Aile anayasası ile kurumsallaşmaya çalışıyor.

Batıda ise yaygın olarak "Aile Konseyi" uygulamalarını görüyoruz. Özellikle 3 ve 4'üncü kuşağa taşınan gruplarda bu tür sistemlerin başarıyla uygulandığı görülüyor. Örneğin,

  • Volkswagen ve Audi'nin sahibi Pietsch,
  • BMW'nin sahibi Quandt,
  • Ericsson'un sahibi Wallenberg
  • Bosch'un sahibi Bosch aileleri
  • Sulser
  • Union Carbide ,

Aile Anayasası ile yönetilen şirketlerden bazıları.

Bu şirketlerin "Aile Meclislerinde, bireylerin gelirlerinden kişisel harcamalarına, yönetime katılmaktan eğitimlere kadar her konu konuşuluyor. Ayrıca, şirketlerin yeni yatırım ve önemli ortaklıkları da görüşülüp, yönetim kuruluna görüş de veriliyor.

Batıda vakıf yoluyla şirket yönetimi çok yaygın değil .”her vakfın  Karl Marx ın mezarına konulmuş bir çiçek “ olduğuna inanılıyor çoğunlukla.

Batıda kurumlaşmaya ilginç bir isimde takmışlar, ”Gri elbiseli adamların yönetimi”. Süreç genelde şöyle çalışıyor:

  • Aile konseyi 10 adet profesyonel yönetici buluyor.
  • 7 adedi yönetim kurulu üyesi yapılıyor.3 adedine ise şirketin muhtelif kademelerinde yer veriliyor.
  • Yönetim içlerinden birini başkan seçiyor.
  • Başkan bir süre sonra Aile konseyine bir zarf veriyor. Zarfın içinde ayrıldığında veya başına bir şey geldiğinde yerine geçebilecek 3 kişinin ismi yer alıyor.
  • Ayrıldığında 3 kişiden biri gri adamlar tarafından başkan seçiliyor
  • Gri adamlara şirket hisselerinin örneğin toplamda % 1 i veriliyor. Ayrıca gerekli olan oyda imtiyaz haklarıda sağlanıyor.
  • Ancak toplamda her yıl alacakları temettü miktarları örneğin 1 milyon lira ile sınırlanıyor.
  • Esas mukaveleye topluluk içindeki bazı şirketler için satılamaz ibaresi konulabiliyor.

Yeni Türk Ticaret yasası yukarda özetlemeye çalıştığım sistemi kolaylaştıran bir anlayışa maddelerinde yer vermiş görünüyor:

  • Bakınız m.479 fıkra 2:oyda imtiyaz maddesi.
  • Tek kişilik şirket kurma kolaylığı getirilmiş. Son 3 yılda Avrupa’da tek kişilik şirket kurma modası var. Yeni kanunla Türkiye’de bu kolaylığa kavuşmuş görünüyor.
  • “Tyhsen” dünyanın en büyük tek kişilik şirketi olduğunu hatırlayalım. Burada şirketin işletmesi kurulan vakfa devredilmiş.
  • Vakıf 17 yönetim 30 denetim kurulu üyesinden oluşuyor.

Yeni t.t.k yenilik olarak borsada işlem gören şirketler için riskin erken saptanması ve yönetimi maddesinde getirmiş görünüyor. Bu yolla denetçi isterse risk saptama komitesi 1 ayda kurulmak zorunda.

  • Madde 398 ve madde 550 denetçiye bu konuda yetki ve sorumluluk yüklüyor.

Aile anayasının özü aileyi asırlarca bir arada tutacak ölçülebilir kriterlere dayanıyor:

  • Performans kriterleri
  • Performans ölçümleri
  • Görev, yetki, sorumluklar
  • Performans yönetimi
  • Stratejik kararları alma, kararları uygulama ve denetleme organlarının ayrıştırılması
  • Aile konseyi kararları alma ve denetim konusuna yoğunlaşıyor. İcra organları ise tamamen gri elbiseli adamlara bırakılıyor.
  • “Nepotizm “akraba kayırmacılığı için gerekli önlemlerin alınması
  • Aile kültürü ve şirket kültürünün dengelenmesi, görevdeşlik yaratması
  • Şeffaf yönetim kriterlerinin tasarlanması
  • İnovatif şirket kültürünün oluşturulması
  • Yüksek kalite standartlarının sürekli ileri götürülmesi
  • İSO Yönetim sistemlerinin paydaşlarla bütünleşmiş düzeyde uygulanarak sürekli iyileştirilmesi
  • Şirketle aile arasındaki ilişkilerin sinerjik yapıya kavuşturulması
  • Şirketin piyasada sözüne güvenilir yapısına yatırım yapılması
  • İşler iyi gittiğinde eğitime 2 kat bütçe, iyi gitmediğinde 4 kat bütçe ayrılması prensibinin yaşatılması
  • Şirketi diğer şirketlerden farklı kılan ana değerlerin geliştirilmesi
  • Ekip ruhu, burada ekiple anlatılmak istene V şeklinde uçan kazların dayanışması. Hatırlarsınız kazlar V şeklinde uçarken en öndeki yorulduğu zaman onun yerini bir yanındaki kaz alır. Bir kaz yere inmek zorunda kaldığında 2 kazda onunla birlikte iniyor. Kaz yaşarsa birlikte başka bir takıma ilave oluyorlar, Yoksa ölene kadar yanında bekliyorlar.
  • Her ailenin kendi kültüründen gelen prensiplerin ölçülebilir kriterlere dönüştürülerek anayasaya eklenmesi.

 

Aile anayasasının kuşaklar arası iletişimsizliği çözmede etkili olduğu gözleniyor. Anayasasız şirketlerin kurucuların başına bir şey geldiğinde yaşananları her gün medyadan izliyoruz. Aslında iletişimsizlik bilimsel temellere dayanıyor:

  • Kişiler 22-27 yaşlarında bireyselleşme dönemlerini yaşadıklarından nerdeyse kendi “RÜYA” alemlerini yaşarlar.
  • Kişiler 28-35 yaşlarındailerleme dönemlerini yaşadıklarından anne babalarından ayrılmak isterler.
  • Kişiler 36-45 yaşlarında gerçekleştirme  dönemlerini yaşadıklarından sadece “RÜYA” larına odaklanırlar
  • Kişiler 46-55 yaşlarında olgunluk dönemlerini yaşadıklarından hedef düzeltmeye odaklanırlar
  • 55 yaş üstü ise bilgelik dönemidir. Kişiler yol gösterici, paylaşmacı ve dinleyicidirler.

Kuşaklar boyu zirvede kalabilmenin koşulları neler olabilir, Aile Anayasası nasıl oluşturulmalı veya varsa revize edilmelidir:

  • İşletme körlüğü sendromuna girmemek için bir danışman koordinatörlüğünde hazırlanmalıdır.
  • Ailenin genç, yaşlı tüm bireylerinin yerel/ kültürel iletişimine açık tercihan yerel bir danışman tavsiye edilir.
  • Danışmanın ailenin faaliyette olduğu sektörlerde üst düzey yöneticilik yapmış olması tercih edilmelidir
  • Aile anayasasının her bir maddesi ortak akla hitap etmelidir.
  • Aile anayasası performans kriterlerine dayanmaları ve şüphesiz kriterler ölçülebilir olmalıdır.
  • Aile anayasası her 3 yılda bir revize edilmesi tavsiye edilir. Revizyonda Aile konseyindeki üyelerin oybirliği şarttır.

Son olarak Aile anayasasında yer alacak temel başlıklara bir göz atalım. Burada yer verilen maddeler aileden aileye farklılıklar gösterebilir.

BÖLÜM 1: GENEL HÜKÜMLER

  1. Gerekçe
  2. Amaç
  3. Aile Değerleri
  4. Aile Bireyleri Arasındaki ilişkiler

BÖLÜM 2 ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

  1. Profesyonel Yönetim
  2. Aile Üyesi Yöneticiler
  3. Aile ve işin sınırları
  4. Aile ve işletme amaçlarının ayrımı
  5. Personele Yaklaşım
  6. Profesyonel Yöneticiler

BÖLÜM 3 İDARİ YAPILANMA

  1. Aile Toplantıları
  2. Aile Konseyi'nin Kurulması
  3. Aile Konseyi'nin Üyeleri
  4. Aile Konseyinde Karar Alma, Toplantı ve Toplantı Gündemi
  5. Aile Konseyi'nin Faaliyetleri

BÖLÜM 4 MÜLKYYET

  1. Aile şirketlerinin Mülkiyeti
  2. Şirket Hisselerinin Elden Çıkarılması
  3. Aile Üyelerine Hisse Verilmesi
  4. Yürürlük

Yüce Rabbimden Aile Anayasası yapma yolunda olan tüm aile üyelerinin ortak akılda buluşmasını dilerim.

Ülkemizde yaklaşık 95.000 aş ve 780.000 limited şirket var. Bunlardan sadece 586 sık halka açık. Borsada işlem görenlerin sayısı ise sadece 300. Bu şirketlerin tamamına yakını Aile Şirketi. Aile şirketlerinin çok azı iyi işleyen bir Anayasa ya sahip.

Almanya’ya baktığımızda, anonim şirket sayısında Türkiye nin çok gerisinde olduğunu görmekteyiz.22000 civarında aş olmasına rağmen nerdeyse % 65 i halka açık. Alman ekonomisi bütün dünyada krizden etkilenmeyen tek ekonomi. Yukardaki güçlü şirket yapının bu kıskanılacak başarıda payı elbette çok büyük.

Türkiye’de kuruculardan bazıları vakıf kurarak şirketlerinin kurumsallaşmasını sağlamak istiyor. Elginkan vakfı bunlardan biri. Bir kısmı ise Sabancı ailesi gibi Aile anayasası ile kurumsallaşmaya çalışıyor.

Batıda ise yaygın olarak "Aile Konseyi" uygulamalarını görüyoruz. Özellikle 3 ve 4'üncü kuşağa taşınan gruplarda bu tür sistemlerin başarıyla uygulandığı görülüyor. Örneğin,

  • Volkswagen ve Audi'nin sahibi Pietsch,
  • BMW'nin sahibi Quandt,
  • Ericsson'un sahibi Wallenberg
  • Bosch'un sahibi Bosch aileleri
  • Sulser
  • Union Carbide ,

Aile Anayasası ile yönetilen şirketlerden bazıları.

Bu şirketlerin "Aile Meclislerinde, bireylerin gelirlerinden kişisel harcamalarına, yönetime katılmaktan eğitimlere kadar her konu konuşuluyor. Ayrıca, şirketlerin yeni yatırım ve önemli ortaklıkları da görüşülüp, yönetim kuruluna görüş de veriliyor.

Batıda vakıf yoluyla şirket yönetimi çok yaygın değil .”her vakfın  Karl Marx ın mezarına konulmuş bir çiçek “ olduğuna inanılıyor çoğunlukla.

Batıda kurumlaşmaya ilginç bir isimde takmışlar, ”Gri elbiseli adamların yönetimi”. Süreç genelde şöyle çalışıyor:

  • Aile konseyi 10 adet profesyonel yönetici buluyor.
  • 7 adedi yönetim kurulu üyesi yapılıyor.3 adedine ise şirketin muhtelif kademelerinde yer veriliyor.
  • Yönetim içlerinden birini başkan seçiyor.
  • Başkan bir süre sonra Aile konseyine bir zarf veriyor. Zarfın içinde ayrıldığında veya başına bir şey geldiğinde yerine geçebilecek 3 kişinin ismi yer alıyor.
  • Ayrıldığında 3 kişiden biri gri adamlar tarafından başkan seçiliyor
  • Gri adamlara şirket hisselerinin örneğin toplamda % 1 i veriliyor. Ayrıca gerekli olan oyda imtiyaz haklarıda sağlanıyor.
  • Ancak toplamda her yıl alacakları temettü miktarları örneğin 1 milyon lira ile sınırlanıyor.
  • Esas mukaveleye topluluk içindeki bazı şirketler için satılamaz ibaresi konulabiliyor.

Yeni Türk Ticaret yasası yukarda özetlemeye çalıştığım sistemi kolaylaştıran bir anlayışa maddelerinde yer vermiş görünüyor:

  • Bakınız m.479 fıkra 2:oyda imtiyaz maddesi.
  • Tek kişilik şirket kurma kolaylığı getirilmiş. Son 3 yılda Avrupa’da tek kişilik şirket kurma modası var. Yeni kanunla Türkiye’de bu kolaylığa kavuşmuş görünüyor.
  • “Tyhsen” dünyanın en büyük tek kişilik şirketi olduğunu hatırlayalım. Burada şirketin işletmesi kurulan vakfa devredilmiş.
  • Vakıf 17 yönetim 30 denetim kurulu üyesinden oluşuyor.

Yeni t.t.k yenilik olarak borsada işlem gören şirketler için riskin erken saptanması ve yönetimi maddesinde getirmiş görünüyor. Bu yolla denetçi isterse risk saptama komitesi 1 ayda kurulmak zorunda.

  • Madde 398 ve madde 550 denetçiye bu konuda yetki ve sorumluluk yüklüyor.

Aile anayasının özü aileyi asırlarca bir arada tutacak ölçülebilir kriterlere dayanıyor:

  • Performans kriterleri
  • Performans ölçümleri
  • Görev, yetki, sorumluklar
  • Performans yönetimi
  • Stratejik kararları alma, kararları uygulama ve denetleme organlarının ayrıştırılması
  • Aile konseyi kararları alma ve denetim konusuna yoğunlaşıyor. İcra organları ise tamamen gri elbiseli adamlara bırakılıyor.
  • “Nepotizm “akraba kayırmacılığı için gerekli önlemlerin alınması
  • Aile kültürü ve şirket kültürünün dengelenmesi, görevdeşlik yaratması
  • Şeffaf yönetim kriterlerinin tasarlanması
  • İnovatif şirket kültürünün oluşturulması
  • Yüksek kalite standartlarının sürekli ileri götürülmesi
  • İSO Yönetim sistemlerinin paydaşlarla bütünleşmiş düzeyde uygulanarak sürekli iyileştirilmesi
  • Şirketle aile arasındaki ilişkilerin sinerjik yapıya kavuşturulması
  • Şirketin piyasada sözüne güvenilir yapısına yatırım yapılması
  • İşler iyi gittiğinde eğitime 2 kat bütçe, iyi gitmediğinde 4 kat bütçe ayrılması prensibinin yaşatılması
  • Şirketi diğer şirketlerden farklı kılan ana değerlerin geliştirilmesi
  • Ekip ruhu, burada ekiple anlatılmak istene V şeklinde uçan kazların dayanışması. Hatırlarsınız kazlar V şeklinde uçarken en öndeki yorulduğu zaman onun yerini bir yanındaki kaz alır. Bir kaz yere inmek zorunda kaldığında 2 kazda onunla birlikte iniyor. Kaz yaşarsa birlikte başka bir takıma ilave oluyorlar, Yoksa ölene kadar yanında bekliyorlar.
  • Her ailenin kendi kültüründen gelen prensiplerin ölçülebilir kriterlere dönüştürülerek anayasaya eklenmesi.

Aile anayasasının kuşaklar arası iletişimsizliği çözmede etkili olduğu gözleniyor. Anayasasız şirketlerin kurucuların başına bir şey geldiğinde yaşananları her gün medyadan izliyoruz. Aslında iletişimsizlik bilimsel temellere dayanıyor:

  • Kişiler 22-27 yaşlarında bireyselleşme dönemlerini yaşadıklarından nerdeyse kendi “RÜYA” alemlerini yaşarlar.
  • Kişiler 28-35 yaşlarındailerleme dönemlerini yaşadıklarından anne babalarından ayrılmak isterler.
  • Kişiler 36-45 yaşlarında gerçekleştirme  dönemlerini yaşadıklarından sadece “RÜYA” larına odaklanırlar
  • Kişiler 46-55 yaşlarında olgunluk dönemlerini yaşadıklarından hedef düzeltmeye odaklanırlar
  • 55 yaş üstü ise bilgelik dönemidir. Kişiler yol gösterici, paylaşmacı ve dinleyicidirler.

Kuşaklar boyu zirvede kalabilmenin koşulları neler olabilir, Aile Anayasası nasıl oluşturulmalı veya varsa revize edilmelidir:

  • İşletme körlüğü sendromuna girmemek için bir danışman koordinatörlüğünde hazırlanmalıdır.
  • Ailenin genç, yaşlı tüm bireylerinin yerel/ kültürel iletişimine açık tercihan yerel bir danışman tavsiye edilir.
  • Danışmanın ailenin faaliyette olduğu sektörlerde üst düzey yöneticilik yapmış olması tercih edilmelidir
  • Aile anayasasının her bir maddesi ortak akla hitap etmelidir.
  • Aile anayasası performans kriterlerine dayanmaları ve şüphesiz kriterler ölçülebilir olmalıdır.
  • Aile anayasası her 3 yılda bir revize edilmesi tavsiye edilir. Revizyonda Aile konseyindeki üyelerin oybirliği şarttır.

Son olarak Aile anayasasında yer alacak temel başlıklara bir göz atalım. Burada yer verilen maddeler aileden aileye farklılıklar gösterebilir.

BÖLÜM 1: GENEL HÜKÜMLER

  1. Gerekçe
  2. Amaç
  3. Aile Değerleri
  4. Aile Bireyleri Arasındaki ilişkiler

BÖLÜM 2 ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

  1. Profesyonel Yönetim
  2. Aile Üyesi Yöneticiler
  3. Aile ve işin sınırları
  4. Aile ve işletme amaçlarının ayrımı
  5. Personele Yaklaşım
  6. Profesyonel Yöneticiler

BÖLÜM 3 İDARİ YAPILANMA

  1. Aile Toplantıları
  2. Aile Konseyi'nin Kurulması
  3. Aile Konseyi'nin Üyeleri
  4. Aile Konseyinde Karar Alma, Toplantı ve Toplantı Gündemi
  5. Aile Konseyi'nin Faaliyetleri

BÖLÜM 4 MÜLKYYET

  1. Aile şirketlerinin Mülkiyeti
  2. Şirket Hisselerinin Elden Çıkarılması
  3. Aile Üyelerine Hisse Verilmesi
  4. Yürürlük

Yüce Rabbimden Aile Anayasası yapma yolunda olan tüm aile üyelerinin ortak akılda buluşmasını dilerim.

 
Toplam blog
: 37
: 1653
Kayıt tarihi
: 13.03.12
 
 

Kişisel bloğuma hoşgeldiniz. 28 yıl profesyonel yöneticilik yaptım. 2008 den bu güne Sağlık, Güve..