Son Dakika: İşyerinde Yangın! Görünür Suçlu: Elektrik Kontağı: Asıl Suçlu: Öğretilmiş Çaresizlik!

4 İş Kolik Arkadaş Sohbet Ediyor.

Konu: Elektrik Kontağı Yangınları?

Kemal: Önceki yazılarımızda farklı sorunlara, KAKEP çözümleri uyguladık. Bu yazımızda elektrik kontağı yangınlarını ele alıyoruz.

Serdar: Çoğu sorun gibi yangınların ana nedeni de öğretilmiş çaresizlik sendromundan kurtulamayışımız! Kazan& Kazandır Eylem Planı “KAKEP”  işe yarar.

1.       UYANIŞ: “Bilinç Dışı Körlükten Kurtul”

2.       AMAÇ: “Kazan& Kazandır Amaçlarını Belirle”

3.       HEDEF: “Hedefini Duyur”

4.       STRATEJİ: “Hedefe Uygun Strateji Seç”

5.       RİSK YÖNETİMİ: “Dinamik Önlemler Uygula”

6.       TEKLİF: “Sektör Aktörlerine/Oyuncularına Ret Edilemeyecek Teklifler Getir”

7.       PAYLAŞIM: “Kazandığından Fazla Kazandır”

8.       TAKTİKLER: “Ortaklaşa Kazandıran Taktikler Uygula”

9.       KURALLAR: “Kazan& Kazandır Kurallarından Ödün Verme”

10.   SÜREKLİ İYİLEŞTİRME”KAİZEN” “Hedefleri sürekli iyileştir” 

Kemal: Geçenlerde İstanbul Zeytinburnu Demirciler Sanayi Sitesi'nde bir boyama atölyesine yangın çıkar. “Elektrik kontağından çıktığı tahmin ve/veya tespit edilen yangın, deponun tamamıyla yanmasına neden olur”. “Elektrik motorundaki bir kısa devre ile başlayan yangında, alevlerin kısa sürede işletmeyi sardığı düşünülür” .

Serdar: Bunun gibi sıkça karşılaştığımız haberlere alıştık artık. Ülkemizde elektriğin neden olduğu yangınlar sigara nedenleriyle birlikte ilk sıralardadır.

1. UYANIŞ: “Bilinç Dışı Körlükten Kurtul”

Can:Elektrik kaynaklı, yangınların muhtemel nedenleri arasında şunları sayabilirim. (1)

·         Elektrikli aletlerin bakımsızlığı

·         İyi yapılmamış bağlantılar

·         Aşırı yüklenmiş elektrik tesisatı

·         Hatalı kullanılan uzatma kabloları

·         Akşamları iş yerini kapatırken sigortayı indirmemek

·         Devamlı sigorta atmasını ciddiye akmamak

·         Sigorta kutusunun normal bir merdiven ile ulaşılamayacak yere konması.

·         Faz, Nötr ve Topraklama kablo renklerinin standart renklerde kullanılmaması, yanlış bağlanması

·         Tesisatı döşeyen veya binayı yapan müteahhidin malzemeden çalması: NYAF kablo yerine NYA kablo kullanılması

·         Sigorta kutusuna kadar Topraklama tesisatı çekilmemesi.

·          İş yerinde kullanılan üretim makineleri, fırınlar, kompresör, çay demleme makinesi, şok makinesi soğutucular, sıva altı priz, aydınlatma vb. gibi hatların ayrılmaması

Kemal: Yukarıdakilere benzer nedenler elektrik yangınlarına davetiye çıkartır. Bakımsız kalan elektrik tesisatındaki eskiyen kablolar ve/veya gevşek kablo ve sigorta bağlantıları zamanla ısınır.  Isınan kablolar kısa devre sonucu yanmaya neden olur.

                   2.     AMAÇ: “Kazan& Kazandır Amaçlarını Belirle”

Caner: Elektrik nedenli yangınların önlenmesi konusunda temelde yapılması gerekenleri bilen çok olsa da uygulayanlar seyrektir;

·         Elektrik tesisatı için ilgili yönetmeliklere uygun ekipmanlar seçilmeli

·         Doğru kullanılmalı

·         Gerekli bakımların yapılmalı

·         Isı kaynağı ile yanıcı maddenin birbirleri ile etkileşiminin önüne geçilmeli

En önemlisi: Kaçak Akım Koruma Rölesi konmalı ve çalışır halde tutulmalıdır.(2)

Role, yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımını algılar. Algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkmasını engeller. Değer aşımı durumunda bağlı bulunduğu devreyi keser. 

30mA’da Hayat (İnsan Koruma), 300mA’da da Tesisat (Yangın Koruma) koruma fonksiyonunu gerçekleştirir.

               3.     HEDEF: “Hedefini Duyur”

Serdar: Evlerimizde ve yaşam alanlarımızda elektrik kolayca kaçak akım oluşturabilir. Bu tehlikeye karşı kaçak akım koruma rölesi kullanılarak önlem alınmalıdır. Kaçak Akımın İnsan Vücuduna Olan Etkileri Nelerdir?

Can: Kaçak akım rölesi kadar önemli bir ekipman elektrik tesisatının bakım kontrollerinde termal kameraların kullanılmasıdır. Termal kameralar oldukça etkin çözümler sağlarlar. Onlar elektrik tesisatında ısınan bölgelerin tespit edilmesine olanak sağlar. Isınan ekipman ve/veya kabloların değiştirilmesi ile elektrik kontağı riski minimize olur.

                4.     STRATEJİ: “Hedefe Uygun Strateji Seç”

Serdar: Elektrik ve enerji sektöründe termal kamera; elektriksel problemlerin tespitinde kullanılır.(3) Elektrik akımının geçişi sırasında materyalde oluşan ısınma termal kamera ölçümü ile gözlenerek problem tespiti kolaylıkla yapılabilir.  Termal kamera kullanım yerleri oldukça çeşitlidir.

·         Aşırı yük altındaki güç transformatörleri,

·         Kablolar,

·         Kontak noktaları,

·         Kapasitörler,

·         Motorlar vb. sistemler

Kemal: Termal kamera görüntüsü ile ilgili yönetmelikler kapsamındaki gerek ve yeter koşula sahip elektrik tesisatı konusunda uzman Elektrik Mühendisi tarafınca yapılmalıdır. Aşağıdaki çalışmalar yangın riskini minimize edecektir.

·         Termal kamera görüntüleme raporu,

·         Elektrik tesisatı termal testi,

                  5.     RİSK YÖNETİMİ: “Dinamik Önlemler Uygula”

6.     Elektrik pano ve trafo sistemleri termal verimlilik analizi,

7.     Elektriksel risk analizi

8.     Elektriksel risk haritası

9.     İş Güvenliği Uzmanları tarafınca risk analizi raporlaması

10.   Elektrik tesisat uygunluk raporu

11.   Tüm topraklama ölçüm muayene raporu,

12.   Paratoner ölçüm raporu

Tüm ölçme ve raporlamalar ısıl yüzey analizi ya da aşırı akım taşıma kapasitesi tespitleri baz alınarak yorumlanmalıdır.

                     6.TEKLİF: “Sektör Aktörlerine/Oyuncularına Ret Edilemeyecek Teklifler Getir”

Kemal: Termal kameraların yaygınlaşması ile elektrik tesisatındaki zayıflıkları bulabiliyoruz. Gelişen teknolojileri takip eden ve kullananlar can ve mal kayıplarını minimize ederler. Diğerleri ise olası facialardan sonra sadece dövünürler. Doğaldır ki, iş işten geçtikten sonra dövünmeler, ne giden malları ne de canları geri getirebilir.

                     7.SÜREKLİ İYİLEŞTİRME”KAİZEN” “Hedefleri sürekli iyileştir” 

Faydalanılan kaynaklar:

(1)      http://bielof.com/elektrik-kontagindan-yangin-tehlikesi/

(2)      http://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/kacak-akm-rolesinin-onemi/7897#ad-image-0

(3)      http://www.elpekmuhendislik.com/termal-kamera-kontrol-olcumu.html