SOPA, PİPA şimdi de ACTA?

ABD'de tartışılan SOPA ve PIPA son birkaç haftadır dünya teknoloji gündeminin en üst sıralarını işgal etmeye devam etti. SOPA ve PIPA'nın gördüğü yoğun tepkiden sonra yaşanan gelişmeler tasarıların yasalaşmayacağına işaret eder nitelikteydi. Ancak biraç gün önceki bir haber bu tartışmaların sıcaklığını yitirmeden bir süre daha gündemdeki yerini koruyacağını gösteriyor. Avrupa Birliği'nin 22 üyesi Ticarette Sahteciliğin Önlenmesi Anlaşması ACTA'ya (Anti-Counterfeiting Trade Agreement) Tokyo'da imza koydu. Peki Nedir Bu ACTA?

 Anti-Sahtecilik Ticaret Anlaşması (ACTA)  fikri mülkiyet haklarının uygulanmasına ilişkin uluslararası standartlar oluşturulması amacıyla ortaya çıkan  çok taraflı anlaşmadır.

ACTA’nın Tarihçesi:  ACTA gibi DTÖ ve WIPO platformlarından bağımsız bir  çoklu anlaşma ortaya koyma fikri 2007 yılına dayanmaktadır. Bu dönem ayrıca, ABD’nin fikri mülkiyet hakkı ihlallerine ilişkin şikayetlerini uluslararası platformda yoğunlaştırdığı bir döneme tekabül etmektedir. ABD tarafından başı çekilen sürece daha sonra AB ve Japonya da katılmış, son dönemde müzakereci ülke sayısı (AB tek ülke sayıldığında) 11’e yükselmiştir. (ABD, AB, Japonya, Meksika, Kanada, Singapur, Yeni Zelanda, Güney Kore, Avustralya, İsviçre ve Fas) Toplam 11 müzakere turu yürütülmüş, en son olarak Tokyo’da Kasım 2010’da gerçekleştirilen müzakere turu sonrasında, 3 Aralık 2010  tarihinde, ACTA metninin müzakeresinin tamamlandığı taraflarca ifade edilerek, taslak metnin nihai hali kamuoyuyla paylaşılmıştır.

ACTA’nın Genel Yapısı:  ACTA’da TRIPS Anlaşması’ndan farklı olarak, fikri ve sınai mülkiyet hakkı türlerine tek tek değinilen ve bunların korunma şartlarını ortaya koyan bölümler olmadığı, bunun yerine ACTA’nın daha çok bir uygulama (enforcement) anlaşması özelliği taşıdığı, bu kapsamda, TRIPS Anlaşması’nda da yer alan ve fikri mülkiyet haklarının uygulama esaslarını düzenleyen adli uygulama, sınır önlemleri, cezai uygulama bölümlerinin ACTA’da TRIPS Anlaşması’ndan daha ileri hükümler içerek biçimde yer aldığı 2 görülmektedir. Uygulamaya ilişkin olarak, TRIPS Anlaşması’nda yer almayan “Dijital Ortamda Alınacak Önlemler” bölümü de ACTA’da yer almaktadır.

(Acta Anlaşmasının tam metnini okumak için tıklayınız) (Acta anlaşması Türkçe doküman için tıklayınız)

Acta  antlaşması ile ilgili tepkileri çeken  temel sorun, tüm müzakerelerin,  gizli bir şekilde  kamu ve sivil toplum örgütleri dışarda tutularak yapılmış olması . 2010 yılına kadar tüm bilgiler kamuoyuna  yapılan yanıltıcı  sızıntılara  dayanıyordu. ACTA müzakereleri 2007 tarihinde başlamış ve 2010 yılında sonuçlandırılmıştır.

Peki  ACTA neden Tüm Dünyada tepkilere yol açıyor? SOPA ile benzerliği ne?

SOPA’da internet sitelerine yapılmak istendiği gibi ACTA’da da internet servis sağlayıcıları, kullanıcılarından sorumlu tutulmak isteniyor ve bu sayede ISS’lerin ağlarını sansürlemesi ve kullanıcılarını izlemesi bekleniliyor. Buna istinaden de Sivil özgürlük kuruluşları ve müzakere gözlemcileri anlaşmanın özellikle internet kullanımıyla ilgili özgürlükler için endişe kaynağı olabileceğini kaydediyor.

Avrupa Veri Koruma Denetçisi (EDPS) Peter Hustinx anlaşmanın yasal çerçevesinin internet kullanıcılarının geniş kapsamlı olarak denetlenmesini gerektirebileceğini ve kısa bir süre önce Fransa’da yürürlüğe giren “üç adım” yasasıyla kullanıcıların internet bağlantılarının yasa dışı yükleme ya da indirme yapmalarının tespit edilmesi durumunda kesilebileceğini kaydetti.

Kezâ martta AP üyeleri Komisyon’un ACTA görüşmelerinde daha fazla şeffaf olunmaması hâlinde Avrupa Adalet Divanı’na gidecekleri yönündeki tasarısını 13’e karşılık 663 oyla kabul etmişti.

Euro bölgesi ülkeleri milletvekilleri “müzakerelerin her aşamasında bilgilendirilmek” istediklerini belirterek Komisyon’un ACTA uygulamalarının temel haklar ve veri koruma konusunda etki değerlendirmesinde bulunmasını talep ettiler.

 Bunun dışında ilaç ve tohum patentleri ile ilaç sanayisi ve tarımda tekel yaratılıp bazı firmaların ilaç ve tohum satışlarının yasaklanması çalışılıyor. Sakıncaları ile ilgili diğer başlıklar şu şekilde;

ACTA ve temel haklar üzerindeki etkisi

(http://www.edri.org/files/EDRI_acta_series_1_20120116.pdf)

ACTA - Cezai Yaptırımlar

(http://www.edri.org/files/EDRI_acta_series_2_20120117.pdf)

ACTA - Yenilik ve Rekabet

(http://www.edri.org/files/EDRI_acta_series_3_20120118.pdf )

ACTA ve AB Uluslararası İlişkiler Üzerindeki Etkiler

(http://www.edri.org/files/EDRI_acta_series_4_20120119.pdf)

ACTA ve Korunma Önlemleri

(http://www.edri.org/files/EDRI_acta_series_5_20120120.pdf)

Bugün Dünyanın her yerinde ACTA yasına “HAYIR” kampanyaları ve protestoları düzenleniyor.

Peki bizi neden ilgilendiriyor? Türkiye Neden bununla ilgilenmeli?

Hatırladığınız gibi SOPA bir ABD yasası olmasına rağmen Türkiye’yi de etkileyici durumdaydı. Bunun nedeni diğer tüm ülkeler gibi Türkiye’nin de diğer ülkelerle ilişki içerisinde olması. Hepimiz ABD kaynaklı siteleri kullandığımız gibi AB ülkeleri kaynaklı siteleri de kullanıyoruz. ACTA’da bunun üzerine ilaç ve tohum sağlayıcıları da ekleniyor. Türkiye Acta toplantılarına katılmamış olsa dahi daha sonrasında kabul etmeyeceğini düşünmek hayalperestlik olur ayrıca şu anda da Dolaylı yoldan olsa bile ülkemizin etkilenmemesi mümkün değil. 

Açta ‘ya hayır kampanyasına destek için http://www.avaaz.org/en/eu_save_the_internet/?fp?165,68 linkini ziyaret edebilirsiniz.

marka-marka.org

twitter.com/markamarka34

facebook/tr-network

Referanslar : http://www.ekonomi.gov.tr http://www.computerworld.com.tr/ http://www.stopacta.info/