Soruların doğru ve yanlış cevapları

İnsanı heyecanlandıran, hatta korkutan bir kelime, sınav... Daracık yollardan kıl payı aralıklarla aracını geçirmeyi başarmış kırk yıllık bir şoförü, asfalt yolda sınava sokmaya kalksanız, eli ayağı birbirine dolaşır, ne yapacağını şaşırır.

İlkokul'daki yazılı-sözlülerle başlayıp iliklerimize kadar işleyen sınav korkusunun doruk noktası, Üniversiteye girişte yaşanıyor. Çünkü kişiliği henüz oturmamış, karar verme konumunda olmayan, her taraftan bir yerlere bağımlı, bir şeylere muhtaç, çocukluk hayalleriyle hayat gerçekleri üstüste çakışmamış gençler, ömür boyu hayatının akışını değiştirecek bir olayın arefesinde buluyorlar kendilerini...

Aslında yaşamın her günü birbirinden ilginç sınavlarla dolu. Ama bunların çoğunda elimize bir karne tutuşturmazlar. Bu yüzden notlarımızı bilmeyiz. Bazan başarıp başarmadığımızı bile farkedemeyiz. Yıllar sonra bir biçimde sonuç karşımıza çıkar ama, artık her anlamda iş işten geçmiştir.

Dinî öğretide "dünyanın bir imtihan yeri olduğu" şeklinde bir söylem vardır. Belki kulağınıza çalınmıştır. Bu sistem, dünyada iyi veya kötü, işlediğimiz her fiil için artı-eksi puanlar aldığımız, sonuçta buna göre ölümden sonraki hayatta cezalandırılacağımız veya mükâfatlandırılacağımız esasına dayanır.

Anlaşılıyor ki burada sorular "sözlü" olarak sorulmamakta, yaşamın içine serpiştirilmiş milyonlarca olaya karşı farkında olmadan bizim davranış biçimimiz kontrol edilmektedir. Bu hengâmede karşımıza çıkan, cevabını bilmediğimiz binlerce soruyu hep yanlış mı yanıtlıyoruz dersiniz? Hayır...

Çünkü her soruya doğru cevap vermek kadar, her soruya yanlış cevap vermek de zordur. O yüzden farkında olmadan pek çok soruya olumlu ve doğru cevaplar verebiliyoruz ki, rahat ve mutlu yaşayabiliyoruz.

ÖSS sınavlarında bütün sorulara yanlış cevap vermek gibi bir iddia ile karşımıza çıkan bir arkadaş vardı. Sonuçlar ilan edildiğinde görüldü ki böyle bir başarı(!) tesbit edilmiş değil. Şu anda bu sınavdaki bütün soruları doğru cevaplayan kaç kişi varsa, bütün sorulara yanlış cevap verebilecek öğrenci sayısı da o kadar demektir.

Test usulü bir sınavda, hiçbir şey bilmeyen cahil bir insan olmayı bir tarafa bırakın, bazı şeyleri bilerek kasıtlı biçimde eksi puan almaya da çalışsanız, eğer bütün soruların doğru yanıtını bilmiyorsanız bunu başaramazsınız.

Teorik olarak ihtimal dahilinde olsa da, tesadüfen bütün soruların cevaplarını doğru işaretlemek imkânı olmadığı gibi, bütün cevapları yanlış işaretlemek de mümkün değildir.