Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

26 Temmuz '13

 
Kategori
Ben Bildiriyorum
 

Sosyal Sorumluluk Denetlemeleri için bilinmesi gerekli yasal mevzuat bilgileri

Sosyal Sorumluluk Denetlemeleri için bilinmesi gerekli yasal mevzuat bilgileri
 

Uzun yıllar fabrikalarda iş emniyeti / iş güvenliği ile ilgili sistemlerin kurulması ve yürütülmesi çalışmalarını yürüttüm.  Artık herkes tarafından bilinmesi gerekli yasal mevzuat bilgilerine ilişkin deneyimlerimi aşağıda özet halinde paylaşmak istiyorum.
 
Bu bilgilerin, bu konularda bilgi sahibi olmak isteyen herkese, İş Sağlığı ve Güvenliği Belgesi (OHSAS 1801) almak isteyenlere  ve/veya sosyal uygunluk / sosyal sorumluluk çalışması (SA 8000 gibi) içinde olanlara başlangıçta epey yararlı olacağını düşünüyorum.
 
*
 
Fazla Mesai / Çalışma Saatleri
 
1. Günlük toplam çalışma saati (normal artı fazla mesai) 11 saati aşamaz.
 
2. Yıllık fazla mesai 270 saati aşamaz.
 
3. Haftalık fazla mesai 12 saati aşamaz.
 
4. Her 7 günde 24 saat dinlenme verilmelidir.
 
5. Zorla fazla mesai yaptırılamaz.
 
*
 
Çalışma Saatleri
 
Normal Çalışma Saatleri
 
- Ara dinlenmeler hariç haftalık 45 saat
- 2 ayda ortalama haftalık 45 saat
 
Günlük Ara Dinlenmeler
 
- 4 saat ve daha kısa süreli işlerde 15 dakika
- 4 saatten fazla 7,5 saatten az işlerde 30 dakika
- 7,5 saatten uzun işlerde 1 saat
 
İş Kanunu 4857, Madde 63, 68
 
*
 
Vardiyalar
 
- Vardiyalar her hafta değişmelidir.
- 2 çalışma günü arası minimum kesintisiz 11 saat dinlenme verilmelidir.
- Gece vardiyası 7,5 saati aşamaz
Not : Dinlenme sürelerini karşılamak için vardiyalar geriye işlemelidir.
Örnek bu hafta 16:24 vardiyasında çalışan bir işçi, önümüzdeki hafta
08:16 vardiyasına gelmelidir.
 
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara
İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
 
*
 
Genç Çalışanlar
 
- Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma
saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten fazla olamaz.
 
- 15 yaşını tamamlamış, 18 yaşından küçük gençler için bu süre günde
en fazla 8 saat ve haftada 40 saattir.
 
- Genç işçilere fazla mesai yaptırılamaz.
 
- Genç İşçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalışamazlar.
 
- Genç işçiler için yıllık izin günü 20 iş günüdür.
 
- Genç işçilerin 6 ayda bir periyodik sağlık kontrolleri yapılır.
 
*
 
Çıraklar
 
- Çıraklık sözleşmeleri her sene okul tarafından onaylanmalıdır.
 
- Haftada 8 saatten az olmamak üzere 10 saate kadar genel ve mesleki
eğitim görmeleri için ücretli izin verilir.
 
- Çıraklar için yıllık izin 30 iş günüdür.
 
- Çıraklar için brüt asgari ücretin %30'u verilir.
 
*
 
Hamile Bayanlar
- Hamileler, emziren bayanlar ve yeni doğum yapmış çalışanlar günde
7,5 saatten fazla çalışamazlar.
 
- Bir anne doğumdan önce 8 hafta ve sonra 8 hafta ücretli izin alabilir.
Dilerse doğumdan sonra ilave 6 ay ücretsiz izin kullanabilir.
 
- Hamile kadınların ve emziren annelerin (doğumdan sonraki 6 ay
içinde) geceleri ve tehlikeli işlerde çalışması yasaktır.
 
- Kadınlar hamilelik izni sırasında işten çıkarılamazlar.
 
- 150'den çok kadın işçi çallştıran bir fabrika bir gündüz bakım
merkezi (kreş) kurmalıdır.
 
- Emziren kadınlara doğumdan sonra 1 yıl süreyle her gün 1,5 saat
emzirme izin hakkı tanınır.
 
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları
ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik
 
*
 
Ödeme ve Diğer Haklar
Normal Ücret
- Çalışanlara en az asgari ücret verilmelidir.
- Çıraklar için brüt asgari ücretin %30'u verilir.
 
Fazla Mesai Ücreti
- Hafta İçi : normal ücretin %50 fazlası verilir.
- Resmi Tatiller : normal ücretin %100 fazlası verilir.
- Fazla mesai ücret hesabında saatlik ücretin hesaplanması :
Aylık ücreti 225'e (30 gün x 7,5 saat) bölünür.
 
*
 
İzin hakkı
Ücretli İzin
- En az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
- Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
- Her çalışan için yıllık izin defterine kayıt tutulmalıdır.
 
Yıllık Ücretli İzin Süresi
- 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) - 14 iş günü
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar - 20 iş günü
- 15 yıl dahil ve daha fazla olanlar - 26 iş günü
- Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki
işçiler - 20 iş günü
- Çıraklar 30 iş günü
 
İş Kanunu 4857, Madde 53,56 Mesleki Eğitim Kanunu (3308), Madde 26
 
 
*
 
Sosyal Sigorta İşlemleri
 
- İşveren ve çalışanları sosyal sigorta programına katılmalı ve sosyal
sigorta primlerini yatırmalıdırlar.
- İşveren, çalıştıracağı kimseleri işe başlamadan önce SSK'ya
bildirmekle yükümlüdür.
 
*
 
Kıdem Tazminatı
 
İşçiler, (emeklilik, maluliyet veya işveren tarafından haklı nedene
dayanmadan işten çıkarma durumlarında) her hizmet yılı için bir aylık
ücrete eşit bir kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.
 
*
 
Brütten Nete Yasal Kesintiler
 
- Çalışanlar tarafından ödenecek sosyal sigorta primleri (%14)
- Gelir vergisi (maaş tutarına göre değişmektedir. asgari ücret için %15)
- Damga vergisi ödemesi (%0,6)
- İşsizlik sigortası (%1)
 
*
 
Ücretlerin Ödenmesi ve Ücret Kesme Cezası
 
- Ücretler en azından ayda bir ödenmelidir.
- Ücret kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak
açılan bir banka hesabına ödenir.
- İşveren toplu iş sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan
sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez.
- Ücret kesme cezası 2 günlük ücretten fazla olamaz.
- Çalışma ve Güvenlik Bakanlığı Hesabına belirtilmiş bankalardan
birine bir ay içerisinde yatırılır.
 
İş Kanunu 4857, Madde 32,38
 
*
 
Zorla Çalıştırma / Disiplin / Mahkum Çalıştırma
 
- Zorla çalıştırma yasaktır.
- Güvenlik görevlilerinin görev tanımları açıkça yazılı olarak belli olmalıdır.
- Nüfus cüzdanı gibi orjinal dökümanlar alıkonulamaz.
- Çalışanlardan parasal depozit talep edilemez.
- Mahkum işçi çalıştırılamaz.
- Gönülsüz çalıştırma veya zorla mahkum çalıştırma, köle çalıştırma,
senet düzenleterek çalıştırma vbg. zorla çalıştırma yapılamaz.
 
*
 
İşten Ayrılmak İçin Yasal İhbar Süreleri
- İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta
- İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta
- İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta
- İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 haftadır.
 
*
 
Sendikalaşma ve Toplu Görüşme Özgürlüğü
- Anayasa, işçilerin sendikalara katılma, sendikada kalma veya
sendikadan ayrılma konusunda zorlanmayacaklarını ifade etmektedir.
 
- Bir işgücü için pazarlık temsilcisi olmak için bir sendikanın bu
işyerindeki işçilerin %50'sinin desteğini alması gerekir.
 
- Yasal grevleri teşvik eden veya bu grevlere katılan işçiler bu
nedenle işten çıkarılamaz.
 
Anayasa Madde 51, Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu Madde 12, 42, İş Kanunu
4857 Madde 18
 
*
 
Şikayet ve Öneri Sistemi
 
- Çalışanın kimliğini belli etmeden üst yönetime ulaşabileceği bir
şikayet/öneri sistemi gerekmektedir (Şikayet Kutusu vbg.).
 
- Şikayet kutusunun yanında prosedür gerekmektedir. (Kutunun anahtarı
kimdedir, ne kadar sürede açılır, sonuçlar nasıl değerlendirilir ve
çalışanlara duyurulur)
 
- Çıkan şikayetlerin ve düzeltici faaliyet belgeleri saklanmalıdır.
 
- Şikayet kutusu tuvalet, soyunma odası gibi rahatlıkla
kullanılabilecek yerlere konulmalıdır.
 
*
 
Not: Bazı bilgiler güncelliğini yitirse bile, bu bilgilerin çok "değerli bilgiler" olduğunu düşünüyorum.
 
 
 
Toplam blog
: 648
: 2341
Kayıt tarihi
: 13.09.11
 
 

1995 ODTU Fizik Lisans, 1998 ODTU Fizik Yüksek Lisans (Biyofizik)  mezunuyum. Özel sektörde kalit..