Sözcüklerde Şapka Kullanımı

Sözcüklerde Şapka Kullanımı Üzerine Birkaç Söz

 Editörlük için önüme gelen dosyalarda sıkça karşılaştığım bir durumdur şapka kullanılması gereken sözcüklerde şapkanın yokluğu.

 TDK'nın düzeltme işaretini - diğer adıyla inceltme işaretini ya da şapkayı- tamamen kaldırdığını düşünüyorsunuz. Oysa

TDK sadece düzeltme işareti kullanılan kelimelerin sayısını azalttı, tamamen kaldırmadı.

Bazılarımız "hala-hâlâ ve kar-kâr" gibi sözcüklerin anlamlarının

farklı olduğunu bile bile bu ve benzer sözcükleri; yazdığı romana,

öyküye, şiire şapkasız yerleştirerek eserlerini yayımcıya sunuyor.

 Bazı yayınevleri şapka kullanmasını bilmeyen yazarların dosyalarını incelemeye bile almıyor. Yazar bunun ne kadar farkındadır?

 Dil kurallarını bilmek, yazarın birinci ödevi olmalıydı.

Bazen farklı durumlarda da şapka kullanılma zorunluluğu vardır.

Ünlü şairimiz kendi adını Nâzım Hikmet olarak yazdı. Şapka kullandı.

Kitaplarında Nâzım a’sında  şapka vardır. Onun adındaki şapkayı kimse alamaz.

Şapkayı kullanmadan şairin adını yazmak hatalı bir yazımdır. Özellikle de dergilere gönderilen yazılarda Nâzım Hikmet 'in adını doğru yazmayan

o kadar çok yazar ve şairle karşılaştım ki doğru yazanlar aklımda kaldı...

 Kurşun Kalem edebiyat dergisinin bir süre editörlüğünü yapan Gültekin Emre düzeltme işaretini (^) kullanmasını bilmeyenlerin yazılarınıyayımlanamaz olarak işaretlerdi... Öyle de yaptık. Ama çoğu zaman bana gelen yazıları düzeltip gönderdim. Çünkü dosyalara yazı istediğim yazar arkadaşlar da dilimizdeki bu küçük detayı görmezden gelerek yazılarını yazıyorlardı. Genel yayın yönetmeni olarak genç arkadaşları  ikaz ediyordum ama tepkiyle de karşılaştığım oluyordu. Hatta benden daha tecrübeli yazar ve şairlerin dergide yayımlanan şiir ve yazılarında yaptığım değişikliği göreceklerini düşünerek onlarla bu diyaloğa girmekten kaçındım. Ama her defasında yeni gönderilen yazılarda da aynı süreç devam etti.

 Bazıları Nâzım Hikmet'e ithaf ettikleri şiirler gönderdiler. İthaf ettikleri usta şairin adındaki şapkanın yokluğundan şiirlerinin yayımlanmadığının bile farkında değillerdi... İthaf edilen şairi iyi tanımak gerekir ama onun adını da doğru yazmak bir kuraldır diyerek şapka diğer adıyla düzeltme işareti kullanılan sözcüklerden bazılarını paylaşıyorum.

âşık,cefakâr, cüretkâr, dâhi, dâhil, dergâh,dîni,

dükkân, fedakâr, gâvur, günahkâr,  hâkim, Hakkâri,

hâlâ,  hikâye, hilekâr, hizmetkâr, ihmalkâr, ilmî,

imkân, inkâr,kâbus,kâfi,kâfir,kâğıt,kâinat,kanaatkâr,

mahkûm,mekân,meskûn, millî, muhafazakâr,nikâh

pekâlâ,rengârenk,resmî,rüzgâr,sahtekâr,sanatkâr

sitemkâr,sükût, şûra,tahripkâr,tehditkâr,tezgâh

tövbekâr,vefakâr,yadigâr,yegâne,zekâ,ziyankâr

Mine Ömer

12 Nisan 2021 İzmirhttp://neziheryayinları.com