Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

28 Kasım '19

 
Kategori
Dilbilim
 

Sözlü Türkçe

Günlerden gecelerden sonra Ay Hatunun gözi bodadı. Bir irkek çocuk toğırdı. Yüzü gök, ağzı ateş kızıl, saçları, kaşları kara idi.Anasının göğsünden ilk sütü emdi bir daha emmedi. Çiğ et, şarap tiledi, dile gelmeye başladı.Kırk günde büyüdü, yürüdü, oynadı.Vücudu tüylü idi.At sürüleri güder, ata biner av avlanırdı.

Ben sizlere oldum kağan
Alalım yay ile kalkan
Daha deniz, daha müren
Güneş bayrak, gök kurıkan


müren:nehir
kurıkan:çadır

Oğuz Kağan Destanı
3.yüzyıl

SES DEĞİŞİMLERİ

kadgu-kaygı,
mengzi-benzi,
adrışur-ayrışır,
oğmak-ovmak,
döğmek-dövmek,
koğmak-kovmak,
Kun-Hun,
Köktürk-Göktürk,
beg-bey,
könglüm-gönlüm,
öpke-öfke,
yazıldı-yayıldı
bar – var
eb – ev
bermek – vermek
er-ig :eri
biz-ge:bize
bilür men : bilürüm
kelir biz :  gelürüz
kelür olar :gelürler

Küçük Ünlü Uyumu’na uymayan  sözcükler:
işüm, geldüm, gördiğin, yüzi

Yukarıda sıraladığımız ünsüz değişmelerini İslamiyetten Önceki Türk Edebiyatı ürünleriyle örnekleyelim:

Alp Er Tunga Sagusu

Alp Er Tunga öldi mü
Isız ajun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtulur

Begler atın argurup
Ka : eridgu anı turgurup
Mengzi anı sargarup
Körküm angar türtülür

Ulışıp eren börleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yurlayu
Sıgtap közi örtülür

Könglüm içün örtedi
Yatmiş başıg kartadı
Keçmiş ödüg irtedi
Tün kün keçip irtelür

Koşuk

Tümen çeçek tizildi
Bükünden ol yazıldı
Öküş yatıp üzüldi
Yirde kopa adrışur

Kızıl sarığ arkaşıp
Yipkin yaşıl yüzkeşip
Bir bir kerü yürkeşip
Yalnguk anı tanglaşur

Sav (Atasözü)

Aç ne yemes, tok ne temes.


Örnek metinlerde
d-y
t-d
m-b
ğ-v
k-g
k-h
g-y
p-f
z-y
s-z
ye dönüşmüştür.

Kay(ı)b(p)ett(d)iği :
ses düşmesi  “ ı ”
yumuşama  “ p-b ”
benzeşme  “ t-t ”
Örnek sözcükte üç ses olayı gerçekleşmiştir.
 

 
Toplam blog
: 1064
: 732
Kayıt tarihi
: 24.03.12
 
 

Türkay KORKMAZ, umuda yolculuğu ertelemez. Mermeri delenin damlanın sürekliliği olduğunu bilir. Y..