Stresle Başa Çıkmanın En Etkili Yolları

Stres, insan hayatının olmazsa olmaz bir parçası...

Bilerek veya bilmeyerek pek çok sorunumuzu strese bağlıyoruz, faturayı strese kesiyoruz...

Haksız mıyız peki?..

İşin uzmanları da stresin kanserden kilo sorununa, kalp krizinden felce, gastritten kolite her şeyle alâkası olduğunu dile getiriyor...

Ayrıca taşikardi atakları, uyku problemleri, tansiyon düşmeleri ya da yükselmeleri, baş dönmeleri, kulak çınlamaları, kısacası aklınıza gelebilecek pek çok şey stresten kaynaklanabiliyor.

Kelime anlamı olarak stres, "bedeniniz veya egonuza yönelik gerçek ya da var olduğu zannedilen herhangi bir tehdit"den başka bir şey değil...

Bu tehdidin sonuçları, ruhsal ve bedensel bazı belirtilere yol açıyor...

Tehditlerin miktarı her gün artıyor ve sosyoekonomik düzey yükseldikçe de çoğalıyor...

İşten kovulmak, yeni bir işe hazırlanmak, işi geliştirmeye ve büyütmeye çalışmak veya iflas etmek, havasız, susuz, yiyeceksiz kalma korkuları, endişeler, telaşlar, kayıplar, ölümler, evlilik planları ya da boşanmalar, akla gelen her şey tehdit olarak algılanabiliyor...

Vaziyet böyle olunca, stresi yok etmek başarılması asla mümkün olamayacak bir hedeftir...

Bu yüzden amaç stres kaynaklarından uzak durmaya çalışmak ve yüklenilen stresleri adam gibi yönetmeyi öğrenmek olmalıdır.

Konuya bu şekilde açıklık getiren uzmanların çözüm planı şöyle:

* Bazen sınırlarınızı çizmek zorunda kalabilirsiniz. Aşırı stres altında olan kişiler genellikle kendilerini ifade edemezler ve her şeyi yutarak, "Bunu yapmak istemiyorum" ya da "Yardıma ihtiyacım var" demek yerine işlerin hepsini kendi başlarına halletmeye çalışırlar! Bu şekilde, kaldırabileceklerinden çok daha fazlasını yüklenirler. Stresle mücadeleye, bazı şeylere "Hayır" demek suretiyle iş yükünüzü azaltarak başlayın.

* Eğer mümkünse patronunuza bir seçenek sunun; "Bu işi yapmayı gerçekten istiyorum lâkin bunu başarabilmem için başka bir şeyi yapmayı bırakmalıyım, bunlardan hangisini yapmamı tercih edersiniz?" deyin.

* Masanızda her daim su bulundurun ve sık sık için. Stres altında olduğunuzdan, daha fazla terlersiniz ve neticede ağzınız kurur. Su içerek kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz.

* Yeterince uyuduğunuzdan, uykunuzun sizi dinlendirdiğinden ve beyninizi boşalttığından emin olun.

* Herhangi bir top oyununda duygularınızı dışa vurarak sisteminizden gerginliğin bir ksmını da olsa uzaklaştırabilirsiniz. Kötü sözler sarf ederek, biraz da bunlarla dalga geçerek kalbinizdeki adrenalin deşarjından kurtulabilirsiniz. Aşırı yoğun stres altında olduğunuzda bir spor karşılaşmasına gidin ve bol bol tezahürat yapın.

* Kaslarınızı gerçekten gevşetmek istediğiniz zaman sıcak küvete yatın. En iyi gevşemeyi sağlamak için, sıcaklığı vücut ısısından 1-2 derece yüksek olan küvette 15 dakika yatın.

* Dik vaziyette oturuş nefes almayı kolaylaştırır ve beyne daha fazla kan gitmesini sağlar. Stres altında olunca genellikle kambur durulur ve bu da nefes almayı ve kan akışını kısıtlayarak umutsuzluk duygusunun artmasına sebep olabilir.

* Yardımsever olun, gönüllü olun. Yalnızlık duygusu endişeleri çoğaltır. Başkalarına yardımcı olmak, başarı duygusu ve kendine saygıyı aşılar. Ayrıca, başkalarının dertlerini görünce kendinizinkilerin ne kadar da önemsiz olduğunu anlayabilirsiniz. Fedakârlık yapmak daha uzun yaşamanızı sağlayabilir. Michigan Üniversitesi'nde yapılan 10 yıllık bir çalışma sonucunda, hiç gönüllü iş yapmayan erkeklerde ölüm oranının, haftada en az bir kez gönüllü iş yapan erkeklere göre iki kat daha fazla olduğu saptanmış.

* Çalışma masanızda bir el egzersiz aleti veya bir tenis topu bulundurun ve gergin olduğunuz zamanlarda bunu sıkın. Stres kan dolaşımına adrenalin salınımını sağladığında vücut kas aktivitesini ister. Bir şeyleri mıncıklamak vücudun bu kas aktivitesi isteğini yerine getirerek rahatlatacaktır.

* Maddi gelirinizin üzerinde bir yaşam tarzı benimsemek, hastalanmanıza sebep olabilir. Bu yüzden, ayağınızı yorganınıza göre uzatın.

* Geleneksel yapısını koruyan, kültürel ilişkilerini önemseyen, geliştirenlerde stres daha az olmakta. Bunun için sosyal bağlarınıza önem verin.

* Annenizi, babanızı, kardeşlerinizi, dedenizi, ninenizi, amcanızı, dayınızı, teyzenizi, halanızı arayın, onlarla zaman zaman birlikte olmaya gayret edin. İlişkilerinizi güçlendirin, eski aile geleneklerinizi koruyun.

* İşyerinde espri anlayışının değerini anlatmak için uzun uzun pek çok yazı yazılabilir. Çalışmalar, güldüğümüzde stresle savaşan beyin kimyasallarının salgılandığını göstermiştir. Uzmanlar, iyi bir kahkahanın gergin kasları gevşettiğini, vücuda daha fazla oksijen girmesini sağladığını ve kan basıncını düşürdüğünü söylüyor. İyi bir ruh halini yakalamanın sadece bir kahkaha ile olabileceğini savunan uzmanların sayısı hiç de az değil.

* Bu teknik 30 saniyede rahatlamanıza yardımcı olabilir. Derin bir nefes alın ve içinizde tutun. Ellerinizi, parmak uçlarınızı birleştirerek itin, 5 saniye bekleyin ve ellerinizi gevşetirken nefesinizi yavaşça bırakın. Rahatlayana kadar bu hareketi 5-6 defa tekrarlayın.

* Meditasyon çok iyi bir rahatlatıcıdır, lâkin kimi zaman bunu yapmak için uygun ortam ve vakit bulunamayabilir. Uzmanlar, ofisinizdeki masada minik bir tatil yapmanızı tavsiye ediyor. Sadece gözlerinizi kapatın, diyaframdan derin bir nefes alın ve kendinizi bir sahil kentimizde deniz kenarında düşleyin. Dalgaları dinleyin, havadaki deniz kokusunu içinize çekin, güneşin sıcaklığını hissedin. Kendinizle stres arasına biraz mesafe koyun. Her gün birkaç dakika süreyle bunu uygulamaya çalışın.

* Masanızda bir limon veya elma bulundurmak sinirlerinizi yatıştırabilir. Bir çalışmada, zaman baskısı altında matematik problemleri çözen kişilerin yeşil elma koklatılırsa daha az stres hissttikleri bulunmuştur. Vanilya kokusunun da rahatlama sağladığına dair kanıtlar mevcuttur. Limon kolonyaları veya vanilyalı kokuların yanında okaliptüs, ylang-ylang gibi daha birçok kokudan bu amaçla faydalanılabilir.

* Eğer aşırı gürültülü bir ortamda yaşıyor ya da çalışıyorsanız, kulak tıkacı kullanmayı denemeniz akıllıca olur. Tıkaçların, sesi en az 20 desibel azalttığından emin olun. Bazı sesleri lehinize de kullanabilirsiniz. Flüt ve diğer yumuşak sesli enstrümanların kullanıldığı hafif müzikler dinlemeyi, sessiz sakin yerlerde yürümeyi, ağaçların hışırtısını, denizin dalgalarını ve hafif yağmur çiselemesini dinlemeyi deneyin. Müzik ve sesler yatıştırıcı ve dinlendirici olduğu kadar stres temizleyicisi de olabilirler.

* İç huzur önemlidir. İnançlarınızı geliştirin, inançlı biri olmaya gayret edin. Güçlü inanç bağları, tevekkül ve kabullenmeyi, hoş görmeyi, iyimserlik hissini sağlar, stresi azaltır.

* Yapacağınız hemen hemen bütün işlerin sizin öngördüğünüzden daha uzun süre alabileceğinin farkına varın. Bir işi bitirmek için kendinize yeterli zamanı vererek anksiyetenizi azaltabilirsiniz. Eğer işi bitirme süresi sizin için genellikle bir problem ise, kendinize gerekli olduğunu düşündüğünüzden % 20 daha fazla zaman tanıyın.

* Bir sürü plan ama çok az vakit vardır. Stresi yenmek için önceliklerinizi belirlemeyi öğrenmeniz yerinde olur. Her günün başlangıcında tamamlamanız gereken en önemli işinizi seçin ve onu bitirin. Eğer yapılacaklar listesi yapmayı huy edinmiş biriyseniz, bir kerede beşten fazla madde sıralamayın. Bu şekilde bütün işlerinizi tamamlayabilir ve kendinizi daha başarılı hissedebilirsiniz.

* Size stres yaşatan duruma başka bir açıdan bakmaya çalışın. Gerçekten bu kadar kötü mü?.. Soruna başka türlü bakmanın bir yolu yok mu? Stres yaratan durumdan kaçınamıyorsanız, hazırlıklı yaklaşın, stresi önlemek üzere adımlar atın.

* Bazı kişiler sizi gereksiz yere strese sokuyorsa, her kim olurlarsa olsunlar, bir an durup kendinizi onların yerine koyun ve düşünün... Bunu neden yapıyor olabilirler?.. Bundan kazançları nedir? Bakış açılarını ve motivasyonlarını anlamakla sizde neden oldukları stresi azaltmak için daha iyi bir strateji geliştirebilirsiniz. Belirli bir kişiyle ilişkilerinizin strese neden olduğunu düşünüyorsanız, durumu o kişiyle konuşun. Suçlayıcı olmayın, sadece sizinle iletişim şeklinin streslenmenize yol açtığını dile getirin. Belki de beraberce birbirinizi strese sokmayacak bir ilişki biçimi geliştirebilirsiniz.

* Mutluluk için yeterince boş zamana sahip olmak şarttır. Boş vakitleri yeterince kuvvetli bir stres giderici olarak kullanabilirsiniz.

* Çok kolay öfkelenmeyin, hiddetten ve şiddetten sakının. Kabul edebileceğiniz esneklik sınırlarını olabildiğince geniş tutmaya özen gösterin.

* Az ama sık yemek yiyin, öğün atlamayın. Güçlü bir kahvaltıyla güne başlayın. Ara öğünler yapıp sağlıklı şeyler atıştırın... Fındık, fıstık, ceviz, meyve, az yağlı yoğurt veya ayran gibi.