STRUMA-Umuda Yolculuk

1941 Yılında Romen yahudileri için tek kurtuluş yolu İngiliz yönetimindeki Filistin'e ulaşmaktı. Nazi orduları Balkanlara yaklaşmıştı. Romanya'nın Yaş şehrinde 4 bin yahudi katledilince canını kurtarmak isteyen yahudiler bir gemi bulup İstanbul boğazı üzerinden kaçmak istiyordu. Yaklaşık 800 kişi  Köstence Limanında 200 kişi kapasiteli Struma gemisine bindi. Motoru 1830 model uzunluğu  46 metre kömür taşima gemisinin ambarları kamaraya dönüştürüldü. Çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan Struma 12,Aralık,1941 yılında umuda yolculuk için 10 Bulgar mürettabatıyla rotasını Boğaza kırdı.

Geminin motoru Karadeniz'de arıza yaptı. Yolcular ellerinde ne varsa mücevher, para verip, yanlarından geçen gemiden yardım istediler. Motor ikinci kez bozulduğunda Boğazın Sarayburnu açıklarında demir attılar. 15,Aralık,1941 yılında Uluslararası baskılar gelmeye başladı. Alman büyükelçiliği yolcuların karaya çıkmasını istemiyordu. İngilizler de  Filistin'e yahudi göçünü kısıtlamış, geminin devam etmesini istemiyorlardı. Ne de Alman müttefiki Romanya hükümeti geminin geri gelmesine rıza gösteriyordu.

Gemi motoru bozuk halde beklerken, tuvaletler ihtiyaca cevap vermiyor, bir dilim peynir için bıçaklar çekiliyor, mevsim kış olduğu için battaniyeler ancak hamile kadınlarla çocuklara yetiyordu. Tam bir insanlık faciası yaşanıyordu. Yolcular akıbetlerini bilmiyor, dua ediyorlardı.

Türk hükümeti eli kolu bağlı bir irade gösteremiyordu. Gemi karantinaya alındı. Kızılay ve Yahudi cemaatları yiyecek ve giyecek, ilaç yardımında bulunuyor fakat hastalık tehlikesi durumu kötüleştiriyordu. Gemiden atlayıp yüzerek sahile çıkmak isyetenler ya boğuldu ya da yakalanarak tekrar gemiye gönderildi. İstanbul yahudileri sahile gelip pankartlarla yolculara moral vermeye çalışıyordu. Bunlardan biride 15 yaşında olan İshak Alaton'du.

Haftalar süren görüşmeler sonuç vermeyince 23,Şubat 1942 de gemi Karadeniz -Şile açıklarına çekildi. Gemi çekilirken yolcular çarşaflara ''Yaşasın Türkiye, Kurtarın bizi'' sloganları yazarak yardım istediler. 24,Şubat,1942 sabahı büyük bir patlamanın ardından gemi battı. 103 çocuk ve 768 kişi Karadenizin buz gibi sularında boğuldu.

Bu gemiden kurtulan 4 kişi şunlardır. Vehbi Koç'un aracılığıyla ve Amerikanın devreye girmesiyle tahliye edilen Standart Oil'in Romanya  genel müdürü Saul Marti'in eşi ve oğlu ve Şilede Türk kurtarma ekiplerince bulunup kurtarılan 20 yaşındaki David Staoliar'dır.

1960 yılında açılan Rus arşivinde Struma'nın bir Sovyet denizaltısı tarafından torpillendiği ortaya çıktı. Önceki gece aynı denizaltı Türk  kargo gemisi Çankaya'yı batırmıştı.

O yıllarda dünyamız henüz 3 den büyük değildi.