Suriye Göçmeni sorunsalı

Suriyeliler neden, nasıl göçmen oldular? Sorusunu kısaca irdelersek, Suriyedeki iç savaşı adeta teşvik ederek ülkesinden göç etmek zorunda kalanlara kucak açan Hükümet, mülteci sayısı beklenenden üzerine Suriyelileri kaderine terk etti. Dış işleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiyedeki Suriyeli sayısını 600 bin olduğunu açıklasa da bu rakam gerçeği yansıtmıyor. Sadece mülteci kamplarında ve kurulan çadır kentlerde yaşayanların sayısı söylenen kadar olup, BM verilerine göre bu sayı 1 milyonu aşmaktadır. İstanbul başta olmak üzere Suriyeli Göçmenler Anadolunun her yerine her şehre yayılmaya başladı. Bunlar ne yapacak nasıl geçinecekler diye sorulara; Çalışma Bakanı Faruk Çelik, çok ilginç iyimser bir şekilde, “Nitelikli göçmenlere iş bulmaktan” söz ediyor. Kendi vatandaşımıza iş bulmakta zorlanırken Suriye’lilere nasıl iş imkânı yaratacağız?

Türkiye'nin dört bir yanına dağılan Suriyeliler, devletten kira ve geçim yardımı almasına rağmen kaçak işçi olarak, 12 saat ve düşük ücrette çalışıyor. Tekstil Atölyelerinde ve inşaat sektöründe çalıştırılıyorlar ve zaman zaman yevmiyelerini de alamıyorlar. Kiraladıkları ev bölgelerinde kira değerleri yükseliyor, sağlıksız, rutubetli bodrumlarda birkaç ailede bir arada yaşıyor, çocukları ve kendileri hasta. Günümüz insan tacirleri Avrupa'ya götürecekleri vaadi ile onları kandırıyor. Güneydoğuda ise savaştan kaçan kadınlar yaşama tutunabilmek için kuma oluyor. Esnaf bu durumun çok yaygınlaştığını ifade ederek, kumalığın bölgede yeni aile içi sorunları yaşadıklarını söylüyorlar. Bölge kadını travma ve çocuklar ise psikolojik sorunlar yaşıyor. 

Özellikle son zamanlarda İstanbul sokaklarında çöpleri karıştıran ve çöp önlerinde yaşayan çok sayıda dilenen Suriyeli göçmene rastlıyorum. Esnaf, mahallede pek resmi olarak söylenmese de informal, dedikodu halinde Suriyelilerin hırsızlık ve kadınlarının da fuhuş yaptığını konuşuyor. Geçenlerde tam 3 tane Suriyeli çocuk sokakta ellerini açarak benden para istiyordu. Ankara’ya gittiğimde AŞTİ’nin servisi minibüsünde Suriyeli yolcu sayısı bizden fazlaydı. İzmir’de Kordon’da çimlerin üzerinde yaşayan göçmenlerin fotoğraflarını gördüm. Suriyeli göçmenlerin yarattığı sorunun insani boyutu var ama bunun yanında ekonomik ve sosyal boyutu da söz konusu.

Sayılarının 1 milyonu geçtiği söylenen göçmenler bu topluma nasıl entegre olacak? Nasıl yaşayacak?. Şanlıurfa Valiliği, Suriye’den yaşanan göçler ve sonuçları ile ilgili bir rapor hazırlatmış.

Raporda yer alan tespitlerin bazıları şunlar:

*Giren-çıkan kişilerin kimlik kontrolü ve kaydı, resim çekimi, üst ve eşya araması sağlıklı yapılamamaktadır.

* Akçakale ve Harran’daki mülteci kamplarının dolu olması nedeniyle sınır kapısından Türkiye’ye giriş yapan Suriyelilerin, söz konusu barınma yerlerine kabul edilmedikleri ve kontrolsüz bir şekilde akrabaları aracılığıyla ülkemize dağıldıkları belirlenmiştir.

* Suriye’de yaşanan çatışmalar sonucunda yaralanan rejim muhalifi kişiler zaman zaman ilimiz ve merkez ve ilçelerinde çeşitli hastanelerde tedavi edilmektedir. Bu kişilere muhalif olmaları gerekçesiyle BDP’ye yakın kişilerce çeşitli tepkiler gösterilebileceği, bunun neticesinde de ilimiz merkez ve ilçelerinde yaşayan Arap ve Kürt vatandaşlarımız arasında gerginlik olabileceği değerlendirilmektedir.

* Suriye istihbarat servisi El Muhaberat ajanlarının da hem istihbarat toplamak hem de ülkemizde iç karışıklık çıkarmak amacı ile sınır kapısındaki kontrolsüz geçişlerden faydalanma imkânları bulunmaktadır.

* İl genelinde Suriye nüfusunun artmasına paralel olarak asayiş olaylarında da artış meydana gelmektedir. Gerek hırsızlık, gerekse ahlaki sorunlardan dolayı toplumsal bir tepki oluşmaktadır. Suça karışan Suriye’liler ve Suriye plakalı araçların plaka tespit sistemlerinde tespitinin oldukça zor olması nedeniyle olayların aydınlatılması ve faillerin yakalanmasında güvenlik kuvvetlerimize zorluk oluşturmaktadır.

* Suriye’li kişilerin pasaportsuz olarak ülkeye girmesinden dolayı sorgulama yapılacak bir veri tabanının bulunmaması, güvenlik birimlerinin Suriye’lilere ne işlem yapılacağını bilmemesi gibi durumlar kuvvetli bir suç şüphesi yoksa bu kişilerin görmezden gelinmeleri sonucunu doğurmaktadır. Bu durum, terör örgütlerinin Suriye’liler ve Suriye plakalı araçları terör eylemlerinde kullanmaları halinde hem eylemlerinin engellenmesi hem de aydınlatılması için yapılan çalışmalarda zafiyet oluşturacaktır

* Sınır bölgesinden kontrolsüz geçişler olması nedeniyle sınır kaçakçılığı faaliyeti artmaktadır. Sınır bölgemizden yasadışı biçimde yüzlerce küçükbaş hayvan, ateşli silah, sigara, esrar, çay ve şeker başta olmak üzere çeşitli gümrük kaçağı malzemeler geçirilebilmektedir. Güvenlik güçlerimizin zaman zaman bu geçişlere engel olmak istemeleri halinde ise yüzlerce Suriye’li tarafından karşı çıkılmakta, bazen silah ile güvenlik güçlerimize ateş de açılabilmektedir. Sonuç olarak, Suriye’deki karışıklığın hâlâ devam etmesinden dolayı belirtilen olumsuzlukların ilimiz genelinde artarak devam edeceği değerlendirilmektedir.

Bütün bunlar Şanlıurfa Valiliğinin belirlemeleri. Göç eden Suriyeliler önce sınıra yakın illerdeki kamplara yerleştiriliyor. Ancak sonra ülkenin hangi bölgesine gittikleri tespit edilemiyor.”

Suriye’de çatışmaların sürmesi, Türkiye’nin Esat’ın görevden uzaklaştırılmasına yönelik çatışmaları destekler politika izlemesi süre durmakta bütün bunların sonucunda Türkiye’ye gelen 1 milyonu aşkın Suriye’liyi ne yapacağız? Sorusunu ortaya koyuyor. Zira, göçmenler geri gitmeyecek, burada kalacaklar, önümüzde kış aylarının soğuk günleri gelecek. 

Ülkemizin katmerleşmiş toplumsal sorunlarının üstüne Suriye göçmenliği sorunsalı sos olarak durmaktadır. İktidar onları oy deposu ve ulusal veya uluslaraarası siyasal subje olarak görürken, onların bu durumu insan özelliği taşıyanları şimdiden düşündürüyor

Nizamettin BİBER