Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

25 Mart '11

 
Kategori
Çevre Bilinci
 

Swot analizi ve çevresel etki değerlendirme

Swot analizi ve çevresel etki değerlendirme
 

Çevresel bir SWOT analizi, içerisinde irerasyon içeriyorsa bir tür modelleme demektir.


Bir işin yada kurumun, yapısal durumu göz önüne çıkarmak için yapılan çalışmaya SWOT analizi denilir. Bu teknikte ele alınan işin yada kurumun; güçlü, zayıf yanları, dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditler saptanır. Ama -olası- işin yada kurumun yapısının daha ortaya çıkmamış olması halinde bu analizi yapmak mümkün değildir. Bu durumda ileride ortaya çıkacak muhtemel yapıları İterasyonel SWOT analizi ile incelemek gerekir. Burada, işin yada kurumun gelişim ve değişimleri sanal olarak modellenir. Ortaya çıkacak yapılar ve bu yapıların özellikleri; geçen zamana ve gelişim değişkenlerine dayalı olarak şekillendirilir. Bu sonuçlar sabit değerler değildir. Belirli bir sayısal aralıkta tanımlanmıştır. (Mesela; işçi sayısı 5. ayda 5 ile 9 arasında denir.) Böylece verilen değerler arasında ortaya çıkacak en zıt sonuçlar elde edilir. Bu modelleme her seviyede sonuç daha geniş bir aralıkta inceler.

Bu yöntem ile bir işletme yada kurumun birbirine zıt iki durum için üreteceği değerler ortaya çıkarılır. (Örneğin: “Bu işletme 2 yıl içinde en fazla 11 kişi istihdam edebilecek kapasiteye gelir. Yada en az üç kişi istihdam edebilir.” Denilebilir.)

İterasyonel SWOT analizi yapmak için ele alınacak işin yada kurumun, herhangi bir zaman için; kârlılık, üretim kapasitesi, pazar payı, marka bilinirliği yada istihdam değerleri boyutlandırılabileceği gibi: Çevresel Etki Değerlendirmesi (CED) de boyutlandırılabilir. Mesela planlaması yapılmış bir işin yada kurumun 5 yıl sonra ne şekilde ÇED modeline sahip olacağını ortaya koymak mümkündür.

Bu yöntem kullanılarak, dünya üzerinde yaşam kaynaklarının optimum kullanımı modellendi.. Dünya nüfusunun 2050 yılında DOKUZ MİLYAR olacağı işte bu yöntemle bulundu. Aynı modelleme tekniği ile bir binanın (aslında statik olan yapısının) deprem anındaki dinamik modellemesi yapıldı. Yani kırılan kirişlerin ufalanan beton bloklarının taşıyıcı özelliklerini nasıl kaybettiği canlı yayında gerçek bir bina çöküyormuşçasına incelenmesi mümkün oldu.

Bu tür analizlerde iki bilgi önemlidir. Bunlardan birincisi:“BASE DATA” denilen; başlangıç verisidir. İkincisi ise: Değişkenlik katsayılarıdır. Bu iki bilgi doğru olarak hesaplanmışsa analize konu olan kurum yada iş; saniyesi saniyesine bilinen bir eylem yapar. En önemlisi de bu eylem önceden kolayca hesaplanır…

Burada önemli olan: Verileri hazırlayıp, tasarımı yapan mühendis(ler)in Ortaya koyacakları işi, planlarında da birebir göstermeleridir.

Bu analizi yapacak olan analistin, ülkemizdeki ETİK ve POLİTİK şartları göz önüne alarak planda yazılanın gerçekleştirilecek olan yapıya uymayacağı ihtimalini de göz önüne alması gerekir. (Örneğin malzemeden çalan müteahhitler, eksik ekipman kullanan maden ocakları, çevresini zehirleyen atık tesisleri gibi)

Bir örnek daha vereyim: Bir yol yapım planında; proje için 800 bin ağaç kesmeleri gerektiğini belirtip oluşacak kayıp miktarını MAKÛL GÖSTERECEK onlarca istatistik oyunu yapabilir. Yoldan sağlanacak fayda ile kesilecek ağaçlardan oluşacak zarar dengelenmiş(!) gibi gösterilebilir. Aynı mühendis(!)ler, işin (projenin) icra aşamasında; 800 bin yerine 6 milyon ağacı kıtır-kıtır kesebilir! (Buna hiçbir engel yok!) Eğer işin başında 6 milyon sayısı bilinseydi (hesap edilebilseydi) bu yol projesi kesinlikle yapılmazdı. (Bu yol, 90’lı yıllarda İstanbul Kemerburgaz’da malikaneler ile dolu sosyetik bir gettonun (sitenin) rantını yükseltmek için yapıldı. Ama o getto, -düşük fiyatlı kiraları ile- yıllarca İÜ Orman Fakültesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencilerine mekan oldu. Tam anlamı ile; yapanın elinde patladı!)

İşte, o yüzden;  

  • 800 bin ton yıl kapasiteli atık tesisinin tek bir noktada yapılması halinde bu noktaya odaklanacak kamyonların YILLIK 80 BİN SEFER YAPAMAYACAĞINI anlatmaya çalışıyorum.
  • Aynı 80 bin kamyonun çok düzenli hareket etmesi halinde bile İKİ DAKİKADA BİR KAMYON SEFERİ anlamına geldiğini anlatmaya çalışıyorum.
  • İki dakikada bir kamyon seferi oluşturmanın, mevcut güzergah üç şeritli duble yol olsa bile (Ki bu ayrı bir arazi, çevre ve bütçe talanı anlamına gelir…) ANCAK YETERLİ OLACAĞINI anlatmaya çalışıyorum.

Kaldı ki; 10, 20, 30, 50 yıllık işletme modellemeleri çıkarılıp simülasyonun yapılması durumunda bunlar rahatça gösterilir. Matematikseldir. Hiçbir yoruma gerek bırakmayan SOMUT SONUÇLAR olarak ortaya konulabilir.

Atık tesisi mutlaka yapılmalıdır. Fakat, yer olarak SEÇİLEN MEVKİDE ve planlanan KAPASİTELER İLE TEK NOKTADA yapılmasının, ortaya çıkacak işletme şartları da göz önüne alındığında, güçlü, zayıf yanları, dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditler bakımından sınıfta kalacağı ortadadır.

Gelecekte ortaya çıkacak –geri dönülemez- zararları önlemek açısından:
1- Planlanan kapasite tekrar irdelenmelidir.
2- Tesisin yeri tekrar irdelenmelidir.

İşletme safhasında oluşacak sorunların GERİ DÖNÜŞÜ MÜMKÜN OLMAYAN ZARARLARA sebep olmaması için şimdiden TEDBİRLERİ ALINMALIDIR.

Testi sağlam olduğu sürece: Geri dönülemeyecek nokta yoktur.
Ama testi kırıldıktan sonra; diz dövmekte de fayda yoktur
.
Hep sevgi ile kalın.

Murat SEVGİ 

 
Toplam blog
: 370
: 1092
Kayıt tarihi
: 10.07.08
 
 

1969 doğumlu. Tasarımcı, endüstriyel otomasyon sistemleri için yazılım geliştiriyor. Yüksek öğren..