Taktiksel Oyun..

Futboldan konuşurken biraz da taktiklere ve taktiksel anlayışa bakmakta fayda var. Bu defalarca değineceğim konulardan biri ve hiçbir yazımı tüm ayrıntıları içerecek kadar uzun tutamam. Futbolda kullanılan taktiklerle ilgili en temel fikir ayrılığı, bir grup taktiğin önemli olduğunu düşünürken, diğer grubun ise taktiğin önemsiz bir ayrıntı olduğunu düşünmesidir. Ben taktiğin de, taktiksel anlayışın da önemli olduğunu düşünenlerdenim.

Taktik ve taktiksel anlayış birbirinden nasıl ayrılır? Bunun en basit örneğini kısa top veya uzun top oynamak üzerinden verebiliriz. İki takım da 4-4-2 oynayabilir, ancak birinin kısa top, diğerinin uzun top oynaması bir fark yaratacaktır. Bu en basit örneklerden biriydi. Taktiksel anlayış çok daha karmaşık olabilir. Akıllı -ve tecrübeli- teknik adamlar, taktiklerini taktiksel anlayış ile o kadar zenginleştirirler ki; bazı durumlarda taktiklerini tam okuyamaz ve haliyle maç öncesinde gönül rahatlığıyla önlem alamazsınız. Futbol bu açıdan baktığınızda o kadar karmaşıktır ki, olasılıkların tümünü öngörebilmeniz neredeyse imkansızdır. Uzun top - kısa top oynamanın biraz daha karmaşık bir örneğini de inceleyebiliriz. Her iki takım da 4-5-1 oynasa da, bir teknik adam orta 5'linin kanatlarındaki oyuncularından içeri katetmelerini ve her iki bek oyuncusundan da bu oyuncuların boşalttığı alanlardan bindirme yapmasını isteyebilir. Bu anlayışla oyunun bir anında kuş bakışı bir fotoğraf çekseniz, takımın taktiğini 2-5-3 olarak görebilirsiniz. Bek oyuncularına "ileri çıkmayın" talimatı veren bir teknik adamın taktiği, oyun içerisinde kanat oyuncularının katılımıyla 4-3-3'e dönüşecektir. Bu örnekleri daha önce bahsettiğim gibi sonsuz sayıda yaratabiliriz.

Tüm bu bahsettiklerime ilave olarak önemli bir konu daha var; futbol takımın çalıştığı ve etkili bir şekilde uygulayabildiği taktik sayısı. Bir takımın başarılı olması; hem iç sahada, hem de deplasmanda her güçte ekibe karşı hazır olması için uygulayabildiği taktik sayısının da birden fazla olması gerekir. Çoğu oturmuş takımın en az 2 farklı taktiği varken, oyuncuların farklı mevkilerde oynayabilme yeteneklerine ve kadro zenginliğine göre 3 ve daha fazla taktiği etkili bir şekilde oynayabilen takımlar da mevcuttur. Aşağıda buna örnek olarak Şampiyonlar Ligi Playoff turunda karşılaşan Spartak Moskova ve Fenerbahçe maçlarını inceleyeceğiz.

İlk maçta Spartak Moskova kendi evinde dar ve asimetrik bir 4-4-1-1 uygularken, Fenerbahçe 4-4-2 uyguladı. Aslında Fenerbahçe'nin orta sahanın kanatlarında kullandığı oyuncu tipine bakarak, bunun daha çok bir 4-2-2-2 olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Burada dikkatinizi çekmek istediğim noktalardan biri de Spartak Moskova'nın geri dörtlüsü. Dikkat ederseniz geri dörtlü aynı hizada ve her iki bek oyuncusu da defansif bir pozisyondalar. Bu, teknik direktörün kendi evinde bir gol dahi yemek istememesinin en net örneklerinden biridir.