Talihsiz talihli

Gazetede eski bir piyango talihlisinin hazin ölümünü anlatan bir haber var (1). Dün de tüm televizyonlar bu konuda haber yapmışlardı. 30 yıl önce yılbaşında büyük ikramiyeyi kazanan kişi 10 yılda tüm parayı yemiş bitirmiş, daha sonra yoksul bir yaşam sürmüş ve soğukta donarak yaşamını yitirmiş.

Aklıma eski yıllarda gazetede okuduğum bir yazı dizisi geldi. Hangi gazete anımsamıyorum, ancak Güneş Gazetesi’nin ilk çıktığı zamanlarında olabilir. Yazı dizisinde daha önceki yıllarda büyük ikramiye kazananların yaşamlarındaki değişimi anlatıyordu. İlginç öyküler vardı. İkramiye kazandığı zaman göre daha kötü duruma gelmiş örnekler okumuştum.

Şimdi böyle yazı dizisi hazırlamak çok kolay olmaz. Çünkü büyük ikramiye kazananlar haklı olarak kendilerini saklıyorlar.

81 yaşında öldüğüne göre ikramiye kazandığında 50 yaşlarındaymış. İkramiyeyi kazandıktan 10 yıl sonra düştüğü durum onda pişmanlık yaratmış mıdır, bilinmez.

Acaba büyük ikramiyelerin hepsi bir defada verilmese iyi olmaz mı?

Bu yıl 25 Milyon YTL dörde bölündü. Kişi başına 6 Milyon YTL'den çok kazandılar. Milli Piyango uzun yıllara dağılan ikramiye ödeme planı yapsa ve ödemeleri ona göre yapsa en azından kimi şanslıların har vurup harman savurması önlenebilir. Bunun için yasal düzenleme gerekebilir. Tüm şans oyunlarında belli bir miktardan büyük ikramiyeler için bu düzenleme yapılabilir.

Model 1:

Bu uygulama şu anda 1 Milyon YTL’yi aşan ikramiyeler için yapılabilir.

1- İkramiyenin 3’te 2’si hemen teslim edilir
2- Geri kalan miktarın ödeme planı talihlinin yaşına göre hesaplanır. Örneğin 80 yaşına kadar ödeme yapacak şekilde planlanır.
3- Talihli ödeme tamamlanmadan ölürse mirasçılarına ödeme sürdürülür.
4- Uzun yıllara dağılan ödemelerde değer yitirmemesi için yasal güvenceler verilir.

Model 1 bu yıl büyük ikramiye kazanan 50 yaşındaki bir talihliye uygulansaydı ne olurdu?

İkramiye yaklaşık olarak 6 Milyon YTL olduğuna göre peşin olarak 4 Milyon İkramiye ödenirdi. Geri kalan 2 Milyon yalnızca değer korunarak 30 yıl ödense şu andaki para değeri üzerinden ayda 5 bin YTL’den daha çok para alırdı.

6 Milyon veya 4 Milyon YTL arasında ciddi bir fark yoktur, çünkü ikisi de büyüktür. Oysa yaşamı boyunca alınacak aylık 5 bin YTL daha büyük bir ikramiyedir.

Model 2

1- İkramiyenin belli bir oranı hemen teslim edilir.
2- Geri kalan miktarın ödeme planı belli bir yıl sonra başlar. (Örneğin 5-10 Yıl)
3- (Diğerleri Model 1’deki gibi düzenlenir)

Böyle bir düzenlemeyle şans oyunları talihlileri için bir yaşam güvencesi gelecektir.

(1) Milli Piyango talihlisinin hazin sonu (Milliyet 19-1-2008): : http://www.milliyet.com.tr/2008/01/19/son/sontur06.asp?prm=0, 42417665432

Ankara, 19 Ocak 2008