Tan Gazetesi olayı ve İlhan Selçuk

Tan Gazetesi 1934 ile 1945 yılları arasında yayın yapan bir gazete. Kurucusu Zekeriya Sertel. Sertel, aynı zamanda Yunus Nadi ile birlikte Cumhuriyet Gazetesi’nin de kurucusu. (1924)

O zaman 34 yaşında, Nadi ise 44.

Cumhuriyet Gazetesi gerici basına karşı koymak için Atatürk’ün direktifi ile çıkartılmıştır. Görevlendirilen kişi Yunus Nadi'dir. O dönem milletvekilidir. Gazetenin ilk sayısınıi fiilen Sertel çıkartıyor, ancak kısa süre sonra gazeteden diğer nedenlerden dolayı ayrılıyor. Aynı sene Resimli Ay’ı çıkartıyor. Batı görmüş bir kişi olarak, ki Durkheim’ın öğrencisi olmuş bir sosyolog, yeni vizyonla bu dergiyi 1931’e kadar çıkartıyor. Sonra 1934 yılında zaten var olan İş Bankası’na ait Tan Gazetesi’ni satın alıyor. 1939 yılında ikinci dünya savaşının başlamasıyla nazizme karşı bir cephe alıyor. Türkiye’nin savaşa girmemesini destekliyor ancak bununla birlikte CHP’nin o dönemdeki tek partici yapısına muhalefet ediyor.

Bu muhalefet, CHP’den Bayar, Menderes ve birkaç kişinin daha ayrılarak CHP’ye karşı bir parti kurmak için harekete geçmesi ile örtüşüyor. Çünkü bu kişiler de o dönemde, tek partici siyasal yapıya karşı çıkıyorlar ve demokratik yapı istiyorlar. Tan Gazetesi, içinde Aziz Nesin, Sabahattin Ali, Behice Boran, Adnan Cemgil, Mehmet Ali Aybar gibi kimselerin yazı yazdığı bir gazete. Öyle ki, her nedense SSCB, bu gazetenin yerle bir edilmesi üzerine Türkiye’ye ‘bu özünde bize karşı yapılan bir harekettir‘ diye nota veriyor. Tan Gazetesi bu DP’nin kurucuları olacak kişilere şans tanıyor. Cumhuriyet Gazetesi’nden sonra ikinci tirajlı gazete olarak ve tek partici siyasal yapıya karşı bir gazete olarak, bu hareketin görüşlerini ifade etmesi için destekliyor ve Görüşler adlı dergi çıkartıyor: 1 Aralık 1945. 3 gün sonra ise zaten gazete binası yerle bir ediliyor.

İlhan Selçuk 1945 yılında 20 yaşında. 1950 yılında hukuk fakültesini bitiriyor. Cumhuriyet Gazetesi’nde ise 1963 yılında yazmaya başlıyor.

Can Dündar, 2005 yılında Eylül ayında Tan Olayı ya da Tan Baskını adlı bir köşe yazısı yazıyor. Orada, Tan Gazetesi’ne yönelik baskınına Selçuk’un da katıldığını öğrendiğini ve bunu Selçuk’a sorduğunu söylüyor. Orada Selçuk, yürüyüşçüler arasında olduğunu dönemin atmosferinin buna uygun olduğunu ve meraklı kalabalıktan olduğunu anlatıyor.

Sertel Gazetecilik Vakfı 1996 yılında Yıldız Sertel tarafından kuruluyor. Kızları. Vakfın temel amacı şöyle açıklanıyor:

Türkiye’de demokrasinin gerçekleşmesi ve güçlenmesi için çalışmak, Sabiha ve Zekeriya Sertel’in 1940’lı yıllarda TAN Gazetesinde başlatmış oldukları demokrasi savaşını sürdürmek. Türk basınının bu yöndeki girişimlerini desteklemek, bu yönde çalışan; toplumsal, kültürel, bilimsel kuruluşlarla işbirliği yapmak. Toplumumuzda demokrasi, insan hakları, hoşgörü, hukuk devleti gibi konularda yapılan araştırmalara destek olmak. Sertellerin bu yönde yapmış oldukları savaşımı anımsatmak ve SERTEL ismini yaşatmak.

1996 yılından beri pek çok kişi ve kuruma bu ödülü veriyor Vakıf. Kişi bazında ödül verilen kişiler şunlar:

1996 Nail Güreli

1997 İLHAN SELÇUK

1998 Hıfzı Topuz

1999 Ahmet Taner Kışlalı

2000 Nadire Mater

2001 Aydın Engin

2003 Attilâ İlhan

2004 Mustafa Balbay

2005 Erol Manisalı

2006 Server Tanilli

2007 Emin Çölaşan

2008 Emre Kongar

2009 Ali Sirmen

Buradaki yazarlara bakıldığında büyük ölçüde hepsinin ortak noktası Atatürk Cumhuriyetçiliğidir ya da Cumhuriyet Gazetesi siyaset okuludur.

Bu ödüllendirme anlayışı da, Sertel Gazetecilik Vakfının siyasal tandansını ve İlhan Selçuk’a ve Cumhuriyet Gazetesi’ne bakışını gösterir.

Kraldan çok kralcılar türedi etrafta. Onların dilinde demokrasiyi, özgürlüğü savunmuş olan Tan Gazetesi’ni yakıp yıkanlar arasında Selçuk var, Cumhuriyet Gazetesi’nin anlayışı var. Öyle lanse etmeye çalışıyorlar.

Herhalde, somut hiçbir suçlama olmaksızın, insanların yasa dışı, yasa içi olsa bile, hukuksuz bir şekilde telefonlarının dinlenerek, ipe sapa gelmez bir şekilde bu konuşmaları bir örgütün konuşmalarıymış gibi iddia ederek insanları sorgulamak, rencide etmeye çalışmak utancını bu ülke yaşıyor ve bunu savunan zirzoplar, Selçuk gibi insanları karalamaya çalışıyorlar.

Hadi ordan!