Tarihi binalara sahip çıkmak

Son zamanlarda İstanbul’da Tarihi Yarımadada ve İstanbulun diğer bölgelerinde onlarca eski eserin Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edildiğini gördüğümüzde mutlu olmaktayız. Ancak, restore edip korumaya aldığımız eserlerin yanında diğer tarihi binalarımızı deprem risklerine ve yangına diğer doğal afetlere karşı koruyabiliyor muyuz?

Şöyle bir hatırlayalım:

1-Çırağan Sarayı yanmadı mı?

2-Sait Halim Paşa Yalısı’nda yangın çıkmadı mı?

3-Kapalıçarşı ve Haydarpaşa Garı ikişer def’a tutuşmadı mı?

Hangi birini sayalım ki?

4-Milli Eğitim Müdürlüğü binasını daha yeni kaybettik.

5-Gazi Osman Paşa Okulu’nun nasıl kül olduğunu unutmayın.

6-Galatasaray Üniversitesi, ciğerimizi yakan son ateştir.

7-Kılıç Ali Paşa Cami Yangını

8-Hünkar Kasrı Yangını

Bunların hepsi tarihi eser. Bunların içerisinde Mustafa İzzet Kitaplığı yangını da var.

Yangın çıkan bütün yapıların hepsi de anıt ve müze niteliğinde.

Sonuç olarak, El cevap : Demek ki tarihimize sahip çıkamıyoruz.

Halen İstanbul'da 52 tarihi bina “yangın riski” altında. İçlerinden sadece Dolmabahçe Sarayı'nda tarihi yapılara uygun yangın söndürme sistemi var. Diğerleri korumasız.

Geçen hafta Galatasaray Üniversitesi yerleşkesindeki 142 yıllık tarihi bina yandı. Çıkış nedeni olarak “elektrik kontağı” açıklaması yapıldı. Akıllardaki sorulardan biri de şuydu: Binada yangın önlemi almak mümkün değil miydi? Zira İstanbul, tarihi bina yangınına ilk kez tanık olmuyor. İstanbul’un geçmişi küle dönmüş tarihi bina hikâyeleriyle dolu. Bir başka önemli soru: İstanbul’da kaç tarihi bina daha risk altında?

Bu sorunun yanıtını Aydın Üniversitesi Afet Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Kubilay Kaptan veriyor. Konuyla ilgili hazırlanan rapordan bilgiler aktaran Kaptan’a göre 18 saray, 4 köşk, 14 han, 4 tarihi çarşı, 2 tarihi gar, 5 medrese ve 5’i kasırdan oluşan toplam 52 tarihi yapı ‘her an yangın riski’yle karşı karşıya. Topkapı Sarayı, Mısır Çarşısı, Yıldız Sarayı gibi yapıların da içinde bulunduğu bu listede sadece Dolmabahçe Sarayı’nda tarihi binalara uygun yangın söndürme sistemi var. Kaptan, şunları söylüyor: “Tarihi yapıyı koruyamadığımız ya da kasıtlı biçimde korumadığımız için otel ya da farklı bir şeye dönüştürülmesi tarihe ihanettir. İstanbul’da en eskisi 670 yaşına varan tarihi binalar bulunuyor. İstanbul ne kadar değişirse değişsin bunlar elimizdeki gururumuz. Bu yapılardan bazılarının bugünün mimari özelliklerini yansıtan, yaşama ömrü en fazla 100 yıl olan geçici ve parasal bir değer için korunmaması üzücü. Bunlar korunsa ve devlet eliyle kültürel amaçlar için kullanılsa şahısların kazancı için otel alacağına devletin kasasına girer.”Risk altındaki binalar

Topkapı Sarayı: Yangın riski

Adile Sultan Kasrı: Yangın riski

Florya Atatürk Köşkü: Deprem, tsunami ve yangın riski

Mısır Çarşısı: Yangın ve deprem riski

Sirkeci Garı: Yangın riski

Feriye Sarayları: Yangın ve deprem riski

Sepetçiler Kasrı: Yangın riski

Yıldız Sarayı: Yangın riski

Dolmabahçe Sarayı: Deprem riski

Aynalıkavak Kasrı: Yangın riski

Ümit edelim ki bu tarihi eserler sadece Otel veya başka amaçlara yönelik kullanılsın diye, gerekli önlemler alınırda sadece “Elektrik Kontağı” neden gösterilerek yanmaz.

Nizamettin BİBER

Uzman İnşaat Mühendisi