Tarihten portreler - Münevver Ayaşlı

Merhaba değerli dostlar,

Bu haftaki konuğumuz Münevver Ayaşlı Hanımı tanıyalım,

Kendisi 1906 senesinde Selanik’te asker bir babanın Tayyar beyin ve Hayriye Şerife hanımefendinin kızı olarak dünyaya geldi. O yıllarda Selanikten Mustafa Kemal’i yakından tanıyor, onunla ilgili hatıraları *Hatırlayabildiklerim* isimli kitabında yer alıyor. 4 yaşında İstanbula ailesiyle geliyor ve babasının askeri görevi gereği 8 yaşında Halep’e gidiyor.

Orada bir alman mektebinde 2 yıl eğitimine devam ederken ve yine babasının tayini çıkınca Beyruta geçerler. Eğitimine 13 yaşına kadar orada da devam eder.

Bir sene sonra İstanbuldan Almanya'ya annesiyle gider ve daha sonra yine yurda dönerler. Babası Tayyar bey Diyarbekir’de Reji müdürü olmuştur (Tütün idaresi)..

Annesi Hayriye hanımla birlikte Ankara’da ağabeyisinin yanında kalırken kendisine iş aramaktadır. Önceleri bir alman elektirik şirketinde iş bulur ve kısa zamanda çok sevilen takdir edilen bir eleman olur..

Alman şirketinin bir ara Ankarada verdiği balo’da ileride evleneceği Nusret sadullah beyefendiyle tanışır. Nusret bey muazzam fransızcası ve aldığı eğitimden dolayı derhal hariciye vekaletinde işe alınır, kısa bir süre sonra Münevver hanım 1930 senesinde Nusret Sadullah bey ile evlenir.

1934 senesinde eşinin soyadını alıp artık o Münevver Ayaşlı olarak tarihtekiyerini yapıtlarıyla alacaktır..

Son Osmanlı kadınlarından olan Münevver hanım imparatorluğun çöküşüne ve Cumhuriyetin kuruluşuna şahit olurken hatırat bırakmamayı adeta korkaklığı mezara kadar götürme gibi görüyordu. Bu yüzden eşini 1944’te kaybettikten sonra romanlarını kendi uslubünde dantel gibi işlemeye ve kendine özgü bir Münevver ayaşlı ekolü yaratmaya özen göstermiştir.

Osmanlı imparatorluğu’nun sadece zaferlerden ve yenilgilerden ibaret olduğu yanılgısına düşen tarih kitaplarının kuru ve yavan sayfalarında bulamayacağınız şeyleri anlatır Münevver hanım, özellikle * işittiklerim, gördüklerim ve bildiklerim, isimli kitabı yakın tarihimize bakan bir ayna gibidir.

Büyük siyasi ve sosyal değişimlerin doğrularına ve yanlışlarına yaşayarak sahit olurken tüm bu gelişmeleri Pertev Bey ailesi’nin roman serisinde akıcı bir uslupte yazar.

Münevver Ayaşlı hanım sadece geniş çevresindeki mühim insanları anlatmakla kalmamış, bahçeleri, sahil sarayları, sahabe kabirlerini, şairleri, konakları ve yalılarıyla İstanbul’u da yazmıştır. 1973-74 senesinde kaleme aldığı Dersaadet isimli eserinde hafif ve zarif kıssaları ve nükteleriyle bu muazzam şehr-i İstanbul’u tarihi ve felsefi yönüyle dile getirir.

Dost sohbetlerinde kendisinin Selanik doğumlu olduğunu söylerken özellikle avdetilerden ( dönme ve yahudi cemaatleri) olmadığını belirtir ve ailesinin konya türkmenlerinden öz ve öz Türk olduğunu vurgular.

Edebiyat dünyamızda kendine özgün yerini alan Münevver Ayaşlı Hanım 20 ağustos 1999’da hayata gözlerini kapatıp 93 yaşında aramızdan ayrılır.

Onun yazmış olduğu eserler yakın tarih meraklıları için adeta canlı yaşamdır, kitaplarına dikkatli bakanlar içinde siyaset sosyolojisinden tutun kültür değişiminin uzun yolculuğu, insan faktorü, tarih hepsi bir ahenk içinde görürler.

Boğaz gezisi yapacak dostlar beylerbeyindeki Münevver Ayaşlı yalısının önünden vapurla geçerken benden de selam söyleyiniz )

Eserleri:

Pertev bey, üç kızı, iki kızı ve torunları

işittiklerim, gördüklerim, bildiklerim

Dersaadet

Teşrinisani ve ötesi

Rumeli ve muhteşem İstanbul

Geniş ufuklara ve yabancı iklimlere doğru

Hatırlayabildiklerim ..

Kaynakça:

Münevver Ayaşlı kitaplığı

google amca