Tarım sektörü ve istihdam

Türkiye ekonomisi’nin özellikle istihdam açısından tarım ve hizmetler sektörüne dayalı bir ekonomi olması, tüm sektörlerde küçük işletmelerin yaygın olması ve bu işletmelerin kayıtdışılığa ortam hazırlayan yapıda olması, gelir yetersizliği nedeniyle ek işlerde çalışanların kayıtdışı çalışmayı kabul etmesi, konumları nedeniyle kadın ve çocuk çalışanların büyük bir bölümünün kayıtdışı çalışmayı kabul etmesi, kırsal kesimden kentlere yoğun bir göçün sürmesinin sonucunda herhangi bir beceriye sahip olmayan ücretsiz aile işçisi konumundaki kişilerin kentlerde kayıtlı işgücü piyasasına girememesi, işletmelerin rekabet güçlerini artırmak amacıyla önemli bir harcama kalemi olan işgücü maliyetlerini kayıtdışı istihdam yoluyla gidermesi, yasal mevzuattan kaynaklanan formalitelerin fazla olması ve artan vergi ve prim yükü kayıtdışı çalışmaya neden olan başlıca faktörler olarak sıralanabilir.

Diğer taraftan ise Türkiye ekonomisinin bir bütün olarak istihdam yaratamadığını iddia etmek mümkün gözükmemektedir. 1999 yılından bu yana toplam istihdam 901 bin kişi düzeyinde daralmış olmakla birlikte, tarım dışı sektörde 790 bin kişilik istihdam yaratılmıştır. Ancak, aynı zaman diliminde tarım alanında gözlenen 1 milyon 691 bin kişilik istihdam daralması, istihdamın ülke genelinde daralmasını da beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla, istihdamın büyüme ile paralel artış göstermemesinin nedenlerinden biri, tarım dışı sektörlerde, tarımdan ayrılan nüfusu emecek kadar iş yaratılamamış olmasıdır.

Tarım sektöründe görülen bu büyük istihdam daralması sebep ve sonuçları ile karamsar bir tablo yaratmaktadır. Nedeni ise stratejik öneme sahip olabilecek tarım ürünlerinin üretiminin desteklenmemesi ya da ithalatının özendirilmesi ile bu ürünlerde üretimin azalması dolayısıyla istihdamın daraltılması ve beraberinde dış ticaret açığının büyümesini körükleyici sonuçlar doğurması yazımın başında da belirttiğim gibi ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hizmetler sektörüne dayalı bir ülkede çok da kabul edilebilir değildir. Diğer ülkelerce tamamen prim desteğiyle üretimi gerçekleşen pamuk, buğday, zeytin gibi tarım ürünlerine yeterli destek verilmemekle beraber tarımsal faaliyetlerde önemli bir girdi olan motorinin fiyatının çok yüksek olması, kaliteli tohum konusunda dışa bağımlılık ve son olarak da fiyat yada prim desteği olmadan karlılığın çok düşük seviyelerde seyretmesi tarım sektörünü büyük problemlerle karşı karşıya getirmiştir. Dünya çapında fiyatını bizim belirlediğimiz FINDIK bile çok düşük alım fiyatıyla tarımın gündemine oturmuş vaziyettedir.

Sonuç olarak tarımı desteklemeyen SIKI MALİYE POLİTİKASI hem 1.6 milyon kişiyi işsiz bırakmış hem de mevcut duruma rağmen üretim yapmak için didinen çiftçilerin gelir ve refah seviyelerini önemli ölçüde baltalamıştır.