Tartışma Yaratan Ucubeler (!)

Tarih boyunca bazı heykeller büyük görüş ayrılıklarına sebep olmuş ve "çirkin" suçlamalarının hedefinde yer almış...

Lâkin değerleri zaman içerisinde anlaşılmış.

Niçin?..

Tabii ki yıkılmadıkları için.

* M.Ö. 433'te Olimpos tapınağının girişine yapılan Zeus heykeli, dünyanın yedi harikasından biri sayılıyordu. Olimpiyatlarda insanlar tapınağın önünde tören yaptıklarından, ortama hava katmak maksadıyla yapılmıştı. Heykeltıraşın 13 metrelik bir şey dikeceğini tahmin edemezlerdi tabii. Oturur pozisyondaki dev Zeus ayağa kalksa, tapınağın tavanını delip geçecek gibi görünüyordu. Birçok insana göre de bu, yani heykelin ölçüleri, tapınağa saygısızlıktı.

* "Büyük Sanatçıların Gizli Hayatları" kitabında Edgar Degas'nın 1881'de yaptığı On Dört Yaşındaki Küçük Dansçı heykeli şöyle anlatılmış: "Degas figüre gerçek korsaj ve tütü giydirdi, saten kurdele taktı ve başına gerçek saç koydu. Sonra hepsini sıcak balmumu tabakasına buladı. Heykeli görenler şaşkındı. Onlara göre heykel kadim emsaller anlamına geliyordu, vasat ve kemikli ergenlik öncesi kızın bu garip karışımı değil. Bazı eleştirmenler kızı hayvani bularak reddetti ve Degas'yı çirkinlik üretmekten suçlu buldu."

* Auguste Rodin'in Fransız yazar Honore de Balzac için yaptığı heykel öfkeye sebep oldu. Görenler heykeli "obez canavar", "şekilsiz bir öbek" ve "dev bir cenin" diye tanımladı.

* 1883 yılında Özgürlük Heykeli tamamlanmış olsa da kaidesi daha ortada yoktu. Bu arada basın sürekli heykeli, bilhassa da maliyetini eleştiriyordu. Kongrede 100 bin dolar toplamaya çalışmaları büyük tepki aldı. New York'ta da para toplama önerisi validen veto yedi. New York dışında yaşamını sürdüren Amerikalılar, bunun aslında New York'un heykeli olduğunu ve parasını da onların ödemesi gerektiğini savunuyordu.

* Denver Havaalanı'nın girişinde yer alan dev camelyaf at heykeli, çirkin ve korkutucu şeklinde nitelendirildi.

* 2003 yılında Jamaika'da dikilen Redemption Song heykeli köleliğin bitişine adanmıştı. Heykeltıraş, zincir kırmak gibi bilindik görüntülere başvurmak yerine, özgürlük hissini yansıtmaya çalışmıştı. Heykel bol miktarda eleştiri aldı. Bu eleştiriler kadın ve erkek figürünün çıplaklığına, bilhassa da erkeğin cinsel organının boyutuna yönelikti. (Burası kilometre başına en fazla kilise düşen ülke)

* 2008'de ABD Güzel Sanatlar Komisyonu, Çinli heykeltıraş Lei Yixin'den tartışmalı Martin Luther King Jr. heykelini değiştirmesini istedi. Heykelin tarz olarak, birçok ülkede yıkılan politik heykelleri andırdığı söylendi. Lei heykelini, King'in resmi fotoğrafçısı tarafından çekilmiş bir resminden esinlenerek yapmıştı.

* Senegal'deki 28 milyon dolarlık heykel, nüfusunun yarısı yoksulluk sınırının altında yaşamakta olan bir ülkede finansal skandal diye nitelendirildi. Seksist bulundu. Müslüman bir lider, heykeli İslâmi olmayan ilan eden bir fetva çıkardı. Binlerce insan heykeli protesto etmek maksadıyla Dakar'a yürüdü. Kadın figürün çıplak bacakları tartışmaya sebep olunca, mimar heykeli değiştirmeyi teklif etti.

* Amerikalı televizyon sunucusu Fred Rogers'ın 2009 yılında dikilen bronz heykeli birçoklarına göre, dünyanın en sempatik adamını çamurdan bir canavara benzetmişti.