Tatlı su balıkları

DAĞ ALASI ( Salmo trutta macrostigma )

Çoruh, Ege ve Konya Ereğlisi çevrelerinde dağ göllerinin soğuk, berrak ve temiz sularında yaşar. Zaman zaman nehirlere de girer. Bilimsel olarak dünyamızın son buzul çağında dağ göllerinde kalıp geliştiği teorisi vardır. Boyu 40 - 60 cm. den 1 m. ye ağırlığı 1 - 3 kg. dan 14 kg. a kadar olabilir. 3 - 4 yaşında olgunlaşıp göllerin buzla kaplandığı Ekim - Ocak aylarında yumurtalarını çakıllara bırakır. Çok lezzetli etinin yanısıra sertlik ve çevikliği ile avcılığı da değerlidir.

GÖKKUŞAĞI ALABALIK ( Salmo gairdneri )

Kuzey Amerika kökenlidir. Yetiştirilmek üzere dünyaya yayılmış, bu arada ülkemizede getirilmiştir. Temiz oksijeni bol sularda yapay yemler veya küçük balıklarla beslenebilen yetiştiriciliğe en uygun, tuzlu deniz suyuna da toleransı olan bir alabalık türüdür.

DERE KAYABALIĞI ( Gobio gobio )

Ülkemiz akarsularında çeşitli türleri yerine göre adlar alır. 5 - 6 yılda yavaş büyüyerek 12 - 20 cm. boya ulaşır. Fazla hareket etmeden su altında yatarak ömrünü geçirir. Nisan - Haziran da 12 - 18 derece sularda haftalık aralıklarla ürer. Dişileri 1 000 - 3 000 yumurta verir. Eti lezzetlidir. Büyük balıkları avlamak için yem olarakta kullanılır.

TATLISU LEVREĞİ ( Perca fluviatilis )

Kuzey bölgelerimizdeki akarsu ve göllerle, bunların denizle ilişkili acı su bölgelerinde yaşar. Boyu 25 - 30 cm. en çok 50 cm. olabilir. Fazla göç etmeyen, yumuşakçalar, küçük balıklar ve balık yumurtalarıyla beslenir. 7 - 8 derece sularda Mart - Haziran arası üreme yapar. Beyaz ve lezzetli etiyle taze olarak tüketildiği gibi olta avcıları için kıymetli bir balıktır.

BIYIKLI BALIK ( Barbus barbus )

Genelde 30 - 50 cm. uzunlukta ve 0, 5 - 2 kg. ağırlıkta olur. büyüklerine seyrek rastlanır. Oksijeni bol hızlı akan nehirlerin berrak kum tabanlı bölgelerinde yaşar. Ülkemizin çeşitli yörelerinde türleri bulunur. Mayıs - Haziran arasında üremelerini yapar ve 5 000 - 30 000 yumurta döker. Bu devresinde yumurtaları zehirlidir. Eti fazla değerli olmamakla beraber avcılığı yönünden değerli bir balıktır.

DERE PİSİSİ ( Pleeuronectes flesus )

Nehirlerin denizlere karışımı acısu bölgelerinde veya akarsuların daha içlerinde yaşayan bir Pisi türüdür. Akdeniz'de fazla rastlanır. Az akıntılı suların kumsal diplerinde Fazla hareket etmeden yaşar. Ortalama 25 - 30 en çok 50 cm. boyda olur. Etçil bir balıktır. Bulunduğu bölgenin su ısısına göre değişik olarak Şubat - Mayıs arasında ürer ve 800 000 yumurta bırakır. Eti çok lezzetli ve ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır.

SOMON BALIĞI ( Salmo salar )

Anayurdu Kuzey Amerika'dan dünyaya yayılmış, üretilmek üzere ülkemize getirilmiştir. Boyu ortalama 60 - 100 cm. ağırlığıda 3 - 15 kg. olabilir. 150 cm. ye ulaşanları olur. Hızlı akarsuların oksijeni bol temiz sularında yaşar. Doğal yetişenleri 2 - 3 m. yükseğe atlaya sıçraya yüzerek 2 - 3 000 km. lik nehir kaynaklarına ulaşıp burada Ekim - Kasım arası üreme yapar. Yetişkinler denizede uyum gösterir. Etoburdur, böcekler, sinekler, kabuklular ve irili ufaklı balıklarla beslenir. Tatlısu Balıklarının eti en lezzetli olanıdır. Ayrıca yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir.

BODUR YAYIN ( Ictalurus melas )

Güneydoğu' daki akarsu ve göllerin kumlu çamurlu zeminlerinde yaşayan, 20 - 30 en çok 45 cm. boy ve 100 - 500 gr. ağırlıkta olabilen bir yayın türüdür. Oldukça obur bir balıktır. Omurgasızlar, küçük balıklar, balık larvaları ve kurbağalarda dahil ne bulursa yer. Suların ısı şartlarına göre Nisan - Haziran arasında kumların içine yuva yapan dişi yumurtalarını dökerek bunların oluşmasını bekler. Kılçıksız eti çok lezzetlidir. Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

PULLU SAZAN ( Cyprinus carpio )

13 ve 14. yy. dan beri üretimi yapılan ve kolay yetişen, eti lezzetli, ekonomik değeri çok yüksek olan bir balıktır. 3 - 4 yaşlarında olgunlaşıp 200 - 300 000 yumurta verir. Ortalama 30 -40 cm. boy ve 500 - 1000 gr. ağırlıkta olur. Doğal yetişenlerinin 100 cm. ve 25 kg. olanlarına rastlanır. Sportif avcılığı değerlidir. Su böcekleri, kurtlar ve diğer hayvanlarla beslenir.

GÜMÜŞ SAZAN ( Hypophtalmichtys molitrix )

Diğer sazan türleri gibi Güneydoğu Asya kökenli bir balıktır. Ortalama 100 - 120 cm. boy ve 20 kg. ağırlığa erişirler. Fido planktonlarla beslenir. 3 yaşında cinsel olgunluğa erişip. 20 - 22 derece ve üstündeki sularda 140 000 yumurta verir. Yağsız ve lezzetli eti Çin'de oldukça değerlidir. Bu nedenle ülkemize getirilerek araştırma enstitülerinde yaşam uygulama ve üretme şartları incelenmektedir.

KOCA AĞIZ ( Aspius aspius )

Trakya, Marmara, ve Kuzey bölgelerimizin hızlı akarsularında yaşar. Ortalama 60 - 80 en çok 100 cm boy ve 2 - 4 kg. dan 10 kg.' a kadar büyüyebilirler. Etçil bir balıktır, su içindeki her türlü hayvanla beslenebilir. Erginleri yalnız dolaşır. Cinsel olgunluğa 4 - 5 yaşlarında ulaşıp Nisan - Temmuz arasında 80 - 100 000 yumurta verir. Az lezzetli eti nedeniyle ekonomik değeri bölgeseldir. Buna karşın olta avcılığı çok zevkli bir balıktır. Yaşam karakteri bu balığın aynı olan " Aps. vorax " türü Fırat ve Dicle nehirlerinde yaygındır. Sis balığı olarak tanınır. Boyları 40 cm. olur.

EĞREZ BALIĞI ( Vimba vimba )

Kuzey Ege, Marmara, Trakya ve göller bölgesinde yayılış gösterir. Düz ve ağır akışlı suların kumlu ve çamurlu zeminlerinde yaşar. Boyları 25 - 35 cm. en çok 50 cm. ve 450 - 500 gr. ağırlıkta olur. 3 - 4 yaşında olgunluğa erişip. Mayıs - Haziran arası üreme yapar. Etinin güzelliği ve bolca avlanmasıyla ekonomik değeri vardır.

TAHTA BALIĞI ( Blicca bjoerkna )

Marmara ve Trakya bölgesinde ağır akışlı nehirlerin sıcak, sığ ve bitkisi bol bölümlerinde yaşar. Göllerde de yaşam gösterir. Planktonlar, küçük canlılar ve bitkilerle beslenir. Mayıs - Temmuz arası üreme yapar. Çok yavaş büyür. 3- 5 yaşlarında 10 -12 en çok 25 - 35 cm. olabilir. Eti çok kılçıklı ve lezzetsizdir. Genelde Ekon balıkların yetiştiriciliğinde yem olarak kullanılır.

SUDAK ( Stizostedion lucioperca )

Marmara, Trakya, Karadenizle Göller bölgesinde 10 - 15 yıl yaşayan 40 - 70 cm. den 130 cm. boy ve 1 - 5 kg. dan 12 kg. ağırlıkta olabilen hareketli avcılığı zevkli bir balıktır. Kendinden küçük balıklarla beslenir. Nisan - Mayıs arsında 200 000 - 1 000 000 yumurta vererek ürer. Gündüzlerini dipte geçirip, avlanmak için sabah erken veya akşam üzerleri su yüzeyine çıkar. Etinin Deniz Levreğine yakın lezzeti ve bol verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksek bir tatlısu balığıdır.

TATLISU KOLYOZ BALIĞI (Chalcalbum us chalcoides) Marmara, Kuzey Ege ve Karadeniz’in doğusundaki akarsu ve göllerin yüzeyinde yaşar, zaman zaman da nehirlerin denizle karışımı acısu bölgelerine iner. Böylece acısu ve tatlısular arasında göçler yapar. 15-30 cm. boyunda olabilir. Planktonlar, sinek larvaları (siv­risinek) ve küçük canlılarla beslenir. Mayıs-Haziran arasında 15 – 25 000 yumurtasını taşlık, çakıllık dere kenarlarına bırakır. Yıllar öncesi “Chalealburnus chal­coides flstanbulensis, , türü Haliçte Kağıthane deresin­de yaşardı. Eti lezzetli, bölgesel değeri olan bir balıktır. YAYIN (Silurus glanis) Akarsu ve göllerde yaşayan balıkların en büyüğü ve aynı zamanda en uzun yaşayanıdır. Ortalama 1 - 2 m.' den 3 m.' ye kadar boy ve 150 kg. ağırlığa erişebilir. 35 - 40 yıldan 100 yıla kadar da yaşayabilir. Yavaş akan nehirler, göllerde dipte hareketsiz yatarak yaşar. Etobur bir balıktır. Su altındaki bütün hayvanları yiyebilir. Mayıs - Haziran arasında gece sessizliğinde yumurta dökerler. Dişileri ağırlığına oranla kg. başına 7000 - 25.000 yumurta döker. Tatlısu balıkları içinde eti en lezzetli balıklardan biridir. Ekonomik değeri çok yüksektir. AYNALI SAZAN ( Cyprinus carpio ) Pullu Sazan' ın Çıplak - Çizgili ve Aynalı Sazan olarak adlandırılan yan türlerinin üretime en elverişli olanıdır. Kolay ürediği için çeşitli yörelerde ve özellikle baraj göllerinde üretimi yapılmaktadır. Yaşam öyküsü Pullu Sazan gibidir. Ekonomik değeri çok yüksektir. Çeşitli ülkelerde yılda 200 bin ton Sazan üretimi yapılmaktadır. OT SAZANI ( Ctenopharyngodon idella ) Ot balığı olarakta tanımlanır. 2 000 yıldan beri Çin' de Sazan üretimi ile beraber yetiştirilir. Anayurdu Çin' den dünyaya yayılan, bu arada ülkemize de getirilen bir kültür balığıdır. Ortalama 40 - 80 cm. boy ve 2 - 5 kg. ağırlıkta olur. Günde ağırlığının % 120 si kadar ot yer bu nedenle havuzlarda ot mücadelesi için mükemmel bir balıktır. 5 - 6 yaşlarında olgunluğa erişir ve ortalama 120 000 yumurta verir.Ülkemizde henüz tüketim değeri yoktur.

TURNA ( Esox lucius )

Karadeniz' e akan nehirlerin berrak ve bol bitkili sularında ve çeşitli göllerimizde yaşar. Tatlısu balıklarının en hareketlisi ve en yırtıcısıdır. Tüm balıklara hatta yaban ördeklerine saldırır Kendi yavrularını da yediği bilinir. Yaşam şartları elverirse 20 - 25 yıl yaşar. Erkekleri en çok 100, dişileri ise 150 cm. kadar büyür. 2 - 3 yaşından itibaren ilkbahar aylarında yaklaşık 200 000 yumurta vererek üremeye başlar. Genç ve küçüklerinin ( 1 - 3 Kg. ) eti lezzetlidir. Spor avcılığının en namlı balıklarındandır.
GÖL ALASI ( Salmo trutta lacustris )

Kuzey batı Anadolu, Abant ve 7 göller bölgesinde yayılış gösterir. Çeşitli türleri vardır. Türüne göre renk, boy ve beslenme farklılıkları gösterir. Genelde temiz, bol oksijenli sularda fazla gezinmeden planktonlar, dip hayvanları ve küçük balıklarla beslenerek yaşar. Boyları ortalama 25 - 40, yabanlarında 60 - 70 cm. olabilir. Eylül - Ocak arasında üreme yapar. Yumurtalarını dipteki çakıllara yapıştırır. Üretimi yapılmaz. Eti çok lezzetli olmasına rağmen ekonomik değeri bölgeseldir.

DERE ALABALIĞI ( Salmo trutta fario )

Soğuk, temiz ve hızlı akıntılı nehirlerde çevresine bağlı olarak yaşar. Bölgesine kıskançtır, başka balıkların girmesini istemez. Boyları 30 -40 en çok 60 cm. ve 0, 5 - 2 kg. ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar ve yavru balıklarla beslenir. Erkekleri 2 dişileri 3 yaşında olgunluğa ulaşıp Ekim - Ocak arasında yumurta bırakır. Zaman zaman akıntılara karşı 1, 5 - 2 m. sıçrayarak yüzer. En değerli tatlısu balıklarından biridir. Lezzetli ve yararlı etiyle ekonomik değeri çok yüksektir.