Taziye kültürü ve sosyal psikoloji

İnsan doğar yaşar ve ölür. Ömür (kısasıyla-uzunuyla) doğumla ölüm arasında geçen zamandır.

Doğum her zaman sevinç, ölümse her zaman hüzündür. Ölüm; her toplumun yapısına göre (veda ritüeli) taziye kültürü olan bir olayken Ortadoğu’da (at ölür meydan kalır – yiğit ölür şan kalır atasözünün hayat bulduğu) önemli geleneksel bir olaydır.

Türkiye’de de Fırat’ın ötesindeki coğrafyanın tüm kültürlerinde erkeklerde üç gün, kadınlarda yedi gün olan taziye; vefat eden kişinin ve ailesinin toplumsal değerinin sembolünü de oluşturmaktadır ki; vefat eden kişinin, hayatına olumlu dokunduğu insanlardan haberi olanlar taziyenin her gününde bir kez de olsa bulunurlar.  

Dargınların barışması, hayatın akışında yolları ayrılmışların dostluklarının tazelenmesi, ahbaplıkların dostluğa dönüşmesi veya tanışıklıkların güçlenmesi için en önemli bir ortamdır, taziye.

Düşünün sosyal yaşamı 25 yaşında başlayan biri 85 yaşında vefat etmişse 60 yıllık aktif yaşamında aile, sosyal ve iş hayatından geçenler veya onların çocuklarının katıldığı bir taziye tam anlamıyla  yaşamın zaman tünelinin canlı yaşanmasıdır.

Aslında mümkün olsa vefat eden her insan kendi taziyesini izleyebilse ancak o zaman dünyadaki yansımasını vefalılarını algılayabilir.

Bir taziyenin bir bütün olarak gerçekleşmesi için son dönem oluşan TAZİYE EVİ kurumu çok önemli faktördür, yoksa oluşan kalabalığı bir evin taşıması mümkün değildir.

İçinde bulunduklarımdan ifade etmeye çalıştığım bu metin taziye olayının ancak özetini oluşturabilir.

Kadri KANPAK