Televizyon ve Çocuk

Televizyon günümüzün en önemli iletişim araçları arasında yer almaktadır. Eğitici, öğretici olmasının yanı sıra, olumsuz bir takım etkileri de bulunmaktadır. Televizyonun etkileri nasıl ve ne derecede kullanıldığı ile ilişkilidir. Önemli olan televizyonun seyredilmemesi değildir. Anne-babanın çocuğa kısa süreli ve denetimli televizyon izletmesi, doğru ve uygun programlar seçerek çocuğu bu programları izlemesi için yönlendirmesi çok önemlidir.

Çocukların diğer faaliyetlere katılımını engeller

Çocuklar televizyon ekranına “yapışabilir” ve dolayısıyla reklamlar da dahil olarak kesintisiz bir şekilde televizyon izleyebilirler. Çocuklar ne kadar fazla televizyon izlerlerse; gelişim ve sağlıkları açısından büyük önem taşıyan oyun, sosyalleşme ve egzersize ayırdıkları zaman da o kadar azalır.

Dikkat toplamayı zorlaştırır

Araştırmalar çocukların hızla değişen görüntülerin yer aldığı televizyon programlarını izledikten sonra okuma ve yap-boz çözme gibi uzun süre dikkat gerektiren görevlere kendilerini veremediklerini göstermiştir.

Aktif öğrenmeyi engeller

Çocukların pratik yapmaları yani konuşmayı, yazmayı ve düşünmeyi “aktif olarak” öğrenmeleri gerekir. Televizyon çocukların ilgisini toplasa da, zihinlerini “aktif öğrenme” ile meşgul etmez. Oysa okuma ve oyun gibi diğer faaliyetler aktif öğrenmeyi sağlar.

Küçük çocuklar gördüklerinin gerçek olmadığını anlayamazlar

Altı yaşından küçük çocuklar televizyonda gerçek ile hayali olan arasındaki ayrımı anlamakta güçlük çekerler. İzledikleri programlarda kurguları ve bütünlüğü takip etmez, heyecan verici kısa parçacıklara odaklanırlar. Bu yaşlardaki çocuklar neden-sonuç ilişkisini de tam olarak anlayamazlar. Çizgi film karakterlerini gerçek olarak görürler ve reklamların cazibesine açıktırlar.

Kahramanlara benzemek isterler

6-9 yaş arasındaki çocuklar hayranlık besleme eğiliminde olurlar ve kahramanlara benzeme isteği duyarlar.

Dizilerdeki kız-erkek ilişkileri yanlış yönlendirici olabilir

Televizyonda gördükleri kız – erkek ilişkileri çocuklar üzerinde yanlış yönlendirici etkiler yaratabilir.

Korku ve kaygılara neden olabilir

Çocuklar korkutucu programlara ne kadar fazla maruz kalırlarsa, dünyanın korkutucu bir yer olduğuna da o kadar fazla inanırlar. Bu da onların kaygılı olmalarına neden olur.

Kendisi hakkındaki düşünceleri etkilenebilir

Çocuğun hayranlık duyduğu figürler kendisi ile ilgili düşüncelerini de etkileyebilir. Neyin iyi, neyin değerli olduğu, nasıl davranacağı ve nelere değer vereceği gibi konulardaki fikirlerinin şekillenmesinde ailede öğrendiklerinin yanında, ekranda gördüğü ünlü kişiler de etkili olabilir.

Televizyondaki şiddet çocukları nasıl etkiler?

Çocukların sorunları çözümlemek için saldırgan yöntemlere başvurmaları olasılığını artırır

Dünyanın “acımasız ve korkutucu” bir yer olarak gösterilmesi çocuklarda kaygı düzeyini artırır

Çocukların gerçek yaşamdaki şiddete karşı duyarsızlaşmasına neden olur.

Televizyondaki şiddet en fazla, günde 3 saatten fazla televizyon izleyen çocukları, küçük çocukları, erkek çocukları, ailesinde şiddete tanık olan çocukları ve güvensiz çocukları etkileyecektir.

OLUMLU ETKİLER

Dünyaya açılan penceredir

Modelden öğrenmeyi sağlar

Bilgi verir, eğitici ve öğreticidir

Yaratıcı ve seçenekli düşünmeyi artırır

Aile üyelerini birlikte tutar, ortak bir etkinlikte bulunmalarına yardımcı olur

Kendimize ve çevremize duyarlı olmamızı sağlar

Anne-Babalara öneriler

3 yaş civarında çocukların çizgi film, belgesel ve eğitimsel programları izlemeleri onların yaratıcılıklarını geliştirir ve hoşça vakit geçirmelerini sağlar. Ancak bu yaşlardan itibaren televizyon başında geçirecekleri vakit sınırlandırılmalıdır. Bebeklik çağlarından itibaren fazla televizyon izlettirilen çocukların özellikle iletişim ve konuşma becerilerinin gecikmesi riski oluşmaktadır.

Okula giden çocukların, dinlenme, yemek yeme, oyun oynama, uyku ve ders zamanları çıkarıldığında eğer vakitleri kalıyorsa televizyon seyretmelerine izin verilmelidir. Bu saat de genellikle derslerin bitmesinin ardından planlanmalıdır.

Bazı çizgi filmlerin aşırı şiddet ve korku öğesi içerdikleri ve bu nedenle çocuklar üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açtıkları bilinmektedir. Oyun çağı çocuğu henüz hayal ile gerçeği ayırt edemeyeceğinden şiddet ve saldırganlık içeren görüntülerden daha çok etkilenir. Bu nedenle çocuğunuzun izlediği çizgi filmlerin denetimini siz yapmalısınız.

Çocuğun yaşına uygun programlar izlemesi sağlanmalıdır. Yetişkinler için hazırlanmış dizi, film, magazin türü programların mümkün olduğunca çocuklara izlettirilmemesi gerekmektedir.

Çocukların günlük televizyon izlemeleri gereken saatler konusunda değişik görüşler olmakla beraber özellikle okul çocuklarının günde bir saatten fazla televizyon izlememeleri önerilmektedir.

Çocuklar genellikle evde yalnız hissettiklerinde ve uygun aktivite bulamadıklarında televizyonu tercih etmektedirler. Çocuğunuzun yaşına ve ilgi alanına uygun oyunlar bulup onunla oynayabilirseniz ve televizyon dışında birlikte eğlenebileceğiniz aktiviteler bulabilirseniz çocuğunuz televizyon izlemek yerine sizinle oynamayı tercih edecektir.

Kaynak:Gander M. & Gardier H. “Child and Adolescent Development”