Tenis Kuralları 3- Tenis Oyununun Temel Kuralları

Tenis Oyunu

Tenis, raketle iki kişi ya da iki kişilik iki takım arasında oynanan bir spordur. Oyuncular raketleri ile içi boş, dışı havlı lastik topu ortasından ağla bölünmüş dikdörtgen şeklindeki sahada karşılıklı atarak oynarlar.

Temel Kurallar

Teniste, servis atan ve servis karşılayan olmak üzere 2 taraf vardır.

Servis Atışları:

Oyun taraflardan birinin servis atışıyla başlar.

Servis kullanan oyuncu servis atışını arka çizginin gerisinden yapar.

Her oyunda ilk servis merkez çizgisinin sağından karşı sahanın sağındaki - çaprazdaki - servis alanına atılır. Birinci sayıdan sonra atılan servis, merkez çizgisinin solundan ve karşı sahanın solundaki - çaprazdaki - servis alanına atılır.

Servisi karşılayan taraf çapraz şekilde (sağdan atılıyorsa sağda, soldan atılıyorsa solda) durarak servisi karşılar. 

Servisteki temel kural, topun fileye değmeden karşı tarafın servis alanına (çizgiler dâhil) en fazla iki denemede atılmasıdır. Atılan servisteki top fileye değip karşı tarafın servis alanına düşerse 'let', servis alanının dışında düşerse hata olur. “Let” olunca atılan servis tekrarlanır. Let’te sınırlama yoktur. Atılan servis doğru ya da hatalı oluncaya kadar devam edilir.

Servis Hatası:

Servis atan oyuncu;
    Topu atması gereken servis alanına atamazsa ya da
    Topu fileye takarsa,
Servis hatalı sayılır ve oyuncu ikinci servis hakkını kullanır.

Bir taraf servis atarken aynı sayıda iki defa hatalı servis atarsa "Çift Hata" yapmış olur ve karşı taraf puan kazanır.

Servis atan tarafın attığı servis rakip oyuncu tarafından doğru bir şekilde geri atılamaz ise servis atan tarafı puan alır.

Servis atma sırası set boyunca her oyundan sonra karşı tarafa geçer.

Servisler puanlar toplamı çift ise (0-0, 30-0, 40-15, 40-40) sağdan, puanlar toplamı tek ise (0-15, 30-15, 40-0, 40-avantajlı) soldan oyun bitene kadar atılır. Oyuncular servisi yukarıdan (overarm) veya omuz  hizasının aşağısından (underarm) kullanabilirler.

Oyun:

Oyun esnasındaki temel kural topu filenin üzerinden veya etrafından geçirip karşı sahanın (kortun-çizgiler dâhil) sınırları içine düşürmektir. Oyuncu, sahasına gelen topa yetişememesi ya da topa vurup da karşı sahanın içine düşürememesi durumunda hata yapmış olur ve karşı taraf bir puan kazanır.

Teniste oyununda sayılar 0-0 olarak başlar ve 15-30-40 diye sayılır. Puanlar, taraflardan birinin ilk aldığı puana "15", ikinci puana "30", üçüncü puana "40" denilerek sayılır. Taraflardan biri dördüncü puanı aldığında diğer tarafın iki ya da daha az puanı varsa oyunu kazanmış olur.

Eğer iki tarafında puanı üç (yani 40-40) olursa, durum "berabere - deuce (düs)" olur ve oyun taraflardan birinin iki sayı öne geçmesine kadar devam eder. Beraberlik du­rumundan sonra ilk sayıyı, kazanan taraf avantajlı olmuş olur. Avantajlı taraf bir sonra­ki puanı da kazanırsa oyunu kazanmış olur, karşı taraf kazanırsa yine beraber olunur.

Puanlar sayılırken ilk olarak servis atan tarafın puanı söylenir.  Örneğin, servis atan taraf ilk puanı alırsa "15-0", ikinci puanı alırsa “30-0, üçüncü puanı alırsa "40-0" dördüncü puanı da alırsa oyunu kazanır. Tersi olursa oyunu servisi karşılayan alır.  Servis atan taraf birince puanı alırsa "15-00", ikinci puanı kaybederse “15-15” olur ve bu şekilde sayılmaya devam edilir.

Puanların sayılmasını hakem yoksa servisi atan taraf yüksek sesle sayar.

Puanlama:

Teniste Puanlama Sistemi aşağıdaki şekildedir.

Topu atan taraf servis atışında ya da oyunda topu karşı tarafın sahasına atamazsa rakip bir puan kazanır.

Topu atan taraf topu rakibin sahasına attıktan sonra;
    Top bir defadan fazla sekerse,
    Rakip topa vuramazsa,
    Rakip topa vursa dahi topu karşı sahanın dışına atarsa,
    Rakip topa vursa dahi top fileye takılır ve kendi sahasına düşerse,
    Rakip topa raketi fileyi geçecek şekilde vurursa (top karşı sahaya düşse bile),
    Rakip topa vururken top raketine bir kereden fazla değer ya da vücuduna değer ise (vurulan top karşı sahaya düşse bile),
Rakip puan kazanamaz ve topu atan taraf bir puan kazanır.

Servisler hariç top, ağa çarparak rakip sahaya düşerse ve rakip topu kurallar dâhilinde karşılayamaz ise topu atan taraf puan kazanır.

Set:

Bir seti kazanmak için, oyuncunun en az altı oyunu en az iki farkla kazanması gerekir (6-0, 6-1, 6-2, 6-3, 6-4, 7-5). Oyun 6-5 ise aradaki fark 1 olduğu için oyun bitmez. Sonraki oyunu 6 oyun alan kazanırsa set 7-5 olarak biter. Diğer oyuncunun oyunu kazanması ve sonucun 6-6 olması durumunda “tie-break” kuralı uygulamasına geçilir. Tie-Break setin sonucunu tayin etmek demektir. Tie-break’i alan taraf 7-6 olarak seti almış olur.

"Tie-break" (eşitliği bitirme) kuralı:

Tie-break eşitliği sona erdirip maçın fazla uzamaması için uygulanan özel bir kuraldır.

Normal servis atma sırası hangi oyuncuda ise, ilk puan için servisi o atar. İkinci ve üçüncü puanlarda servisi rakibi atar ve ondan sonrada oyun ve setin oyunculardan birisi tarafından kazanılmasına kadar, her oyuncu değişerek ikişer puan için servis atar. İki tarafın toplam puanının her altı puanında bir oyuncular saha değiştirirler. Tie-break uygulanan oyun sona erince de, oyuncular saha değiştirirler.

Tie-break'te alınan her oyun 1 puan değerindedir, 7 puan alan ve rakibiyle en az 2 fark yapan taraf  (7-1, 7-2, 7-3, 7-4, 7-5) oyunu kazanır. Eğer 7-6 gibi arada bir fark var ise iki fark oluşuncaya kadar devam edilir. İki farka ulaşan ilk oyuncu tie-break oyununu kazanmış olur ve seti kazanır.

Bazı turnuvalarda kazanan taraf iki oyun farkı yapana kadar (8-6, 9-7, vb) set uzatılır.

Saha Değiştirme

Yeterli puan alınarak oyunun sonuçlanması durumunda servis atan oyuncu artık karşılayan, karşılayan oyuncu da servis atan taraf olur. Setin ilk oyununda ve sonrasındaki her 2 oyunda bir (iki tarafın oyun sayısı toplamı tek olunca; 1-0, 2-1, 2-3, 4-1, 5-2 vb.) oyuncular saha değiştirirler.

Her setin sonunda toplam oyun sayısı tek ise saha değiştirilir. Setteki toplam oyun sayısı çift ise sonraki set için yer değiştirilmeden oyuna başlanır ve birinci oyundan sonra saha değiştirilir.

Maç:

Üç setlik maçlarda iki seti alan taraf, beş setlik maçlarda ise üç seti alan taraf maçı kazanmış olur.

.................................................

İyi tenis oynamanın ipuçları:

-  Top karşı çizgiye (base line) gidecek şekilde hızlı ve güçlü vuruş yapılmalı ve hücum esaslı oynanmalıdır.

- Servis karşılanmasında topun atılacağı yerin bilinerek ve kurtarılması zor olan bir yere atılması gerekir.

- Maça veya oyuna hazır olmak başarının sırrıdır.

- Top karşı tarafın mümkün oldukça arka kenar taraflarına atılmalı ve vuruş yapıldıktan sonra orta çizgiye süratle gidilmelidir. Orta çizgide bulunmak iki tarafa da gelecek topları kurtarmak için şarttır.

- Önemli avantaj vuruşu: Top ne kadar sol/sağ köşeye gelirse o kadar derin çapraz köşeye atılabilir.

- Maçlarda başarının şartı kazanma isteğinin olması, basit oynanılması ve oyunla ilgili filmler seyredilmesi ile sağlanmış olur.

- Basit vuruş en iyi vuruştur.

- Vuruşlar kontrollü (control), uyumlu (consistency), derin-ileri (depth) ve güçlü (power) olmalıdır.

- Oyunlarda kapasitemizi yönetmek için periyodik olarak (5-10 dakikada bir) enerjimizi yenilemeliyiz. Enerjimizi yenileme ve genişletme işlemi salınım olarak adlandırılır. Bu işlem kendimize ait yerinde sayma, birkaç defa derin nefes alma vb. kendimize has hareketlerle olur. Bu işlemi otomatik olarak yapmayı alışkanlık haline getirmeliyiz.

- Hatalarımızın üstesinden gelmek ve olumlu fiziksel güç sağlamak için dinlenmeli, gevşemeli, hazırlanmalı ve kendimize has törensel hareketler yapmalıyız.

- Topun düşeceği noktanın görülüp karar verilmesi 4-12 saniye arasında olmalı, ortalama olarak topun 4 metre arkasında olacak şekilde topa doğru koşulmalıdır.

- Oyunda bedensel uygunluk olması şarttır. Bedensel uygunluğun bileşenleri sağlamlık (Strength), dayanıklılık (Enduranca), çeviklik (agility), Aerobic, anaerobic, denge (dynamic balance), hız (speed), güç (power), esneklik (Flexibility), koordinasyon (coordination) özellikleridir.

-   Tenis maçında başarılı olmanın beş temel özelliği:
      Topa vuruş (stroke),
      Hareket (movement),
      Zindelik (fitness),
      Zihinsel dayanıklılık (mental toughness),
      Oluşturulacak taktikler (tactics)

Taktik oluşturmak: 1. Gerçeği bilmek (ben kimim/neyim), 2. Amaç belirlemek (ne olmak istiyorum), 3. Eylem/hareket (olmak istediğim yere nasıl giderim).

- Topa vuruş bölgesi omuzla dizler arasıdır. Ancak, en ideal vuruş diz hizasında vurulandır. Topa vurduktan sonra kol öne doğru hareket ederken raket yukarı doğru çıkarılır.

- Vuruşlarda dizler bükülerek yere ne kadar çok yaklaşılırsa o kadar çok güç sağlanmış olur.

- Tenis maçında baş/göz seviyesi topun seviyesine gelecek şekilde eğilirseniz topa daha dengeli ve güçlü vuruş yapabilirsiniz.

- Oyunda dengeyi sağlamanın üç kuralı vardır: 1. Görüşün yoğunlaştırılması (topun iyi görülmesi), 2. Topun sesinin duyulması ve 3. Vücudumuzun algılayıcılarının (reflekslerin) harekete geçirilmesi.

-   Teniste topu karşı sahanın ortasına atmamak gerekir. Sahanın ortasına atmak kötü bir alışkanlıktır. Sahanın ortası tepe noktası karşı sahanın orta çizgisinde olan ve geri çizgiye doğru giden eşkenar üçgenin yer aldığı alandır. 

Ayrıntılı bilgi için:

www.hasancoban.com