Tenkit ve öğrenmek

Bir insan hayatı boyunca olumsuz yönde şartlandırılıyor yada belli şekillerin, belli kalıpların içine sıkıştırılıyorsa veya kendini yeterli görüp öğrenmeye kapalıysa, zihnindeki olumsuzluklar da kaçınılmaz olacaktır. Şekilcilik ilerlemeye manidir. O kalıpları aşmadıkça, araştırmacı olmadıkça kendimizi aşmamız mümkün olmayacaktır. Bunun için de önce öğrenmeyi öğrenmek, bildiklerimizle yetinmemek, yani yeni düşüncelere açık olmak gerek. Öğrenmeye, araştırmaya kendimizi kapatırsak dar bir çerçeve içinde döner dururuz ömür boyu.

Daha önce bir yazımda da bahsetmiştim. Şayet aklımızın sorgulama ve karar gücünü kullanmıyorsak, zekamızın kavrama ve düşünebilme kuvvetini kullanmıyorsak; aklımızın sorgulama, zekamızın kavrama, ilintilendirme ve anlama gücünü ve her ikisinin ortak hareketinden meydana gelen merak duygusunu kullanamıyorsak bildiklerimizle nereye kadar gidebiliriz? Duyduğunu ezberleyip tekrar etmeyi papağan da yapıyor.

İnsan başarısının büyüklüğü aklı ile düşüncesinin büyüklüğü ile eş değerli ise kendimize sormalıyız: “Biz hangi noktadayız?” Öğrendiklerimizle yetiştiğimizi mi sanıyoruz? Olduğumuzu mu sanıyoruz? Hepsi bu kadar mı? Eğer bunlara “evet” cevabını veriyorsak, bildiklerimizi yeterli görüp bilmediklerimizden kaçıyoruz demektir. Okusak bile; neyi ne maksatla okuduğumuzu bilmiyorsak ne öğrendiğimizi de bilmiyoruz demektir. Hele bir de çok şey bildiğimizi zannedip, öğrenmeye kendimizi kapatarak başkalarını tenkitetmeye çalışıyorsak durumumuz vahim demektir. Bazıları da vardır ki, bildiğini zanneder ama bilmez, izah edersiniz kabul etmez. Garip bir durumdur ama sıkça karşılaşırız. Tenkit ederken, tenkit edilen durumuna düşeceğimizi de unutmamak gerekir. Sürekli öğrenmeye ve kendini geliştirmeye açık olan insanlar ancak başarının kapılarını aralar. Bu, bilgi toplumunun bir ferdi olmanın, bilgi çağında yaşamanın vazgeçilmezidir. İnsan, bilmediğinin farkında olduğu sürece öğrenir. “Sormak öğrenmenin yarısıdır” denir.  “Biliyorum”  diyen, kaybeder.

 EROL GÜLDİKEN