Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

26 Mart '10

 
Kategori
Doğal Hayat / Çevre
 

Ters Lale; Ağlayan Gelin

Ters Lale; Ağlayan Gelin
 

Doğanın gücü sahip olduğu canlıların çeşitliliği ve bunların birbiri ile olan ilişkileri üzerine kuruludur. Gizlerinin çoğunu kendinde saklı tutmasına rağmen, keşfedildikçe yaşamı zenginleştiren hayat kaynağıdır doğa. Tarihin farklı dönemlerinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Anadolu toprakları ise doğanın birçok zenginliğinin merkezidir adeta. Bu zenginliğin en güzel örneklerinden biri de karların erimeye başlamasıyla birlikte baharın ilk aylarında dağların eteğinde yetişen Ters lale’ dir. Ağlayan Gelin (Fritillaria imperialis L.) olarak da bilinen al renkli göz kamaştırıcı bu bahar çiçeğinin güzelliği onu dünyanın en nadide çiçeklerinden biri yapmıştır.

Yüzü toprağa baktığı için ters lale, bitki özünü toprağa döktüğü için de ağlayan lale olarak isimlendirilir genellikle. Özellikle Ortadoğu toplumlarında baharın gelişi sırasında kutlanan bayramların vazgeçilmezi olan bu süs bitkisi aşkın, sevginin ve barışın sembolü durumundadır.

Adı Ferhat ve Şirin’in aşklarına konu olan ters lale, büyük ozan Âşık Veysel’in dizelerinde de yer almaktadır. Ters lalenin, Hıristiyan âlemi için de kutsal sayıldığı idea edilmekte, Meryem Ana’nın Hz. İsa çarmıha gerildiğinde döktüğü gözyaşları ile yetiştiğine inanıldığı için de buna Ağlayan lale isminin verildiği söylenmektedir.

Dünyanın birçok farklı bölgesinde doğal bir şekilde yetişebilen ters lale bitkisi ülkemizde, Hakkâri ve Adıyaman bölgelerinde yoğun bir şekilde yetişmektedir. Ayrıca Van, Bitlis, Siirt, Malatya, Elazığ ve Tunceli’nin yüksek rakımlı dağlık yamaçlarında da yetiştiği bilinmektedir. Yetiştiği her bölgede farklı isimler ile anılmaktadır. Hakkâri lalesi, Şemdinli lalesi, Adıyaman lalesi, Gerger lalesi gibi bölgesel isimler yanında Ağlayan Gelin ve Kral lalesi olarak da adlandırılmaktadır. Ters lale zambak, nergis, sümbül ve çiğdem bitkileri ile birlikte aynı yer bitkileri grubuna girmektedir. Soğan, rizom ve yumru kök yapısına sahip olan bu süs bitkisi, daha çok 1200-2500 metre arasındaki rakımlardaki dağların eteklerinde doğal bir şekilde yetişmektedir. Soğuk iklim bitkisi olan ters lale, karların erimesiyle birlikte baharın ilk aylarında (Nisan ve Mayıs) kırmızı, sarı ve turuncu renklerinde çiçekler açmaya başlar. Nar kırmızısı rengi gösterişli ve estetik görünüşüyle baharın ilk müjdeleyicisidir adeta. Parlak mızrak şeklindeki yeşil yaprakları ve ortalama olarak 70-100 cm boyuna kadar büyüyebilen ters lale bitkisinin her dalında 5-8 adet yüzü toprağa dönük lale bulunmaktadır.

Son yıllarda, ticari olarak büyük rağbet görmesinden dolayı kültüre alınarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Sonbahar aylarında dikimi yapılmaktadır. Soğanların büyüklüğüne bağlı olarak farklı derinliklerde dikimi yapılabilen ters laleler yine soğan büyüklüğüne göre dekara ekilecek yaklaşık sayıda belirlenebilmektedir. Suya son derece hassas olan bu soğanların büyüklüğü fiyatının belirleyen en önemli etmenlerden biridir. Sahip olduğumuz birçok doğal kaynak ve güzellik gibi, ters lalenin de farkına çok geç varılmıştır. Bu süs bitkisi ülkemizde yetiştiği fark edilmesinin ardından lale memleketi olan Hollanda’da büyük ilgi görmüş ve çok büyük miktarlarda bu ülkeye ihracatı yapılmıştır. İhracat yapılırken bu bitki köklerinin ülkemizde doğadan sökülerek toplanması doğal olarak yetişen bu süs bitkilerinin büyük miktarlarda azalmasına neden olmuştur. Dünyanın en önemli lale üreticisi ve ithalatçısı olan Hollanda’da yaklaşık olarak 10 bin hektarlık bir alanda lale soğanı yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Günümüzde özellikle park ve bahçelerin vazgeçilmez bir süs bitkisi haline gelen ters lale bitkisinin yetiştiriciliği birçok bölgemizde ticari amaçlı yapılmaktadır. Yeraltı kaynaklarının zenginlik ve yerüstü biyolojik çeşitliliğin de ülkelerin güzelliği olduğu gerçeği geçerliliğini doğa var oldukça koruyacaktır. Toplumlarda bu bilinç düzeyinin oluşması doğayı koruyarak insanlığın devamlılığını sağlayacaktır.

 
Toplam blog
: 87
: 2735
Kayıt tarihi
: 02.07.09
 
 

Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi’nden 1997’de mezun oldum. Aynı Üniversitede yüksek lisans ve..