Trol balıkçılığı

Dün balık tutmayı çok iyi bilen ve seven, değerli dost genç ve yakışıklı  “Doktor Hakan Güzel” ile konuşuyorduk.

Hem balıkların pahalılığından, lezzetinden, hem de İskenderun körfezinde, Yumurtalık Karataş ve Mersin kıyılarında giderek azalan balıktan bahsettik…

Kendisine sordum; çoktandır görüşemiyoruz, nasıl çok balık tutabiliyor musun doktor?

Ne gezer hocam dedi, balık azaldı, bazen boş dönüyoruz…

Nasıl olur dedim, pazarlardaki marketlerdeki tezgahlar balık dolu…

Onlar trol avcılığının balıkları, zaten balıkların azalmasının nedeni de “trol balıkçılığı” dedi…

Öyle acımasızlar ki, yediden yetmişe ne varsa denizin dibini sürükleyip alıyorlar…

***

Daha önce bir dergi için “trol balıkçılığının” zararları hakkında bir yazı hazırlamıştım. Bu benim bu konuda ikinci yazım olacak.

Öncelikle balık çok önemli bir besin kaynağıdır. Bendeniz etten ziyade balık tüketmeyi tercih edenlerdenim…

Bu nedenle de herkese uygun zaman ve yerlerde taze balık yemeyi öneriyorum…

***

Bu yazım da trol balıkçılığı ve zararları hakkında kısacık bir bilgi vereceğim…

Eminim sizler de okuduğunuzda “para” uğruna nelere hangi değerlerimize zarar verildiğini görecek ve üzüleceksiniz…

***

Balıkçılığın gıda kaynakları açısından ülke ekonomisine katkısı uzun yıllardır bilinmektedir.

Balığın ise “esansiyel aminoasitlerce” ve çoklu doymamış yağ asitleri bakımından zengin oluşu ile sağlığa yararları hem doktorlarımız hem bilim adamlarımız tarafından defalarca anlatılmış, sabah sağlık programlarında bu konu işlenmektedir.

***

Su ürünleri sektöründe üretim avcılık ve yetiştiricilik yoluyla yapılmaktadır. Avcılığın üretimdeki yeri çok büyüktür.

Avcılık her ne kadar yüksek olsa da yetiştiricilik sektörü günden güne gelişmektedir. Bunun en büyük nedeni artan nüfus ve denizlerin kirlenmesi ile aşırı avcılığın stokları azalttığının bilinmesi ve avcılıktan gelen üretimin nüfusa oranla yetersiz olmaya başlamasıdır.

Stokların bu baskılar nedeniyle azalmasıyla sürdürülebilir balıkçılık terimi ortaya çıkmıştır. Stokların devamı ve gelecek nesillere aktarılabilmesi balık stoklarına zararlı olan avcılık yöntemlerinin yasaklanması, ağ göz açıklıklarının belirlenmesi ve yetiştiriciliğin gelişmesi ile sağlanabilmektedir.

***

Şimdi bu açıklamalardan sonra asıl konumuza yani Trol Balıkçılığına (avcılığına) gelirsek; Pelajik(orta su kesimi) balık türleri, demersal(dip) balıklara oranla daha fazladır.

Bu nedenle toplam avın büyük bir kısmı Pelajik balıklardan oluşur ve bu balıklar gırgır ağlarıyla avlanmaktadır.  Dip balıkları ise trol ağı kullanılmasıyla avlanır.

Trol avcılığı olarak adı geçen avlama yöntemi trol ağı adı verilen torba şeklinde bir ağın tekne ile çekilerek genellikle dip balıklarının avlanmasıdır.

Pelajik yani orta su kısmında yapılan trol avcılığı da mevcuttur. Sevilen birçok balık(Mezgit, mırmır, papaz vb.) veya karides türleri bu avcılık yoluyla avlanır.

***

Trol ağları torba şeklindedir ve torba yatay bir şekilde deniz dibine uzanacak şekilde iki uçtan halatlar yardımıyla tekne ile çekilerek gerçekleştirilir.

Torbanın ağzını açık tutmaya yarayan iki adet kapı kullanılmaktadır. Trol ağı bu şekilde tekne yardımıyla 2-4 mil sabit bir hızla çekilir.

(Şimdi lütfen şu iki cümleye dikkat)

Bu yöntem devam ederken dip bölgesindeki bitkiler, mercanlar ve balık yumurtalarına büyük zarar verebilmektedir.

Ayrıca her ne kadar ağ göz açıklığı belirlenen standartlara uygun olsa da torba şeklindeki ağın gözleri dolduktan sonra arada kalan küçük balıkların kaçma şansı azalacaktır.

Küçük balıkların ağlarla yakalanması o balıkların yumurtlama şansını engellemesiyle sürdürülebilir balıkçılığa zarar verir yani gelecek sezonlarda balık stoklarının azalmasına neden olur…

***

Trol ağlarının deniz dibine ve dolayısıyla deniz canlılarına verdiği zarardan dolayı 1380 Sayılı Su Ürünleri Yasasına göre trol avcılığı Marmara Denizi ile Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile iç sularımızda tamamen yasaklanmış olup, Türkiye’nin kıyı şeritlerinde ise ancak 3 milden sonra serbest bırakılmıştır.

***

Sonuç olarak dip balıklarını avlamak konusunda en önemli av yöntemi olan trol ağı ile avcılığın balıkçılıktaki yeri çok önemlidir.

Sığ sular, su bitkilerince zengin oluşu ve birçok balık yumurtasının bu bitkilere bırakılması nedeniyle trolün bu bölgelerde yapılması deniz ekosistemine büyük hasar vermektedir…

***  

Doktor Hakan Güzel aynı zaman da dalarak zıpkınla balık avlamaya çalışır. En büyük hobilerinden biridir. Bu nedenle denizin dibindeki azalmayı balık yumurtalarına verilen zararları en iyi görenlerin başında gelir…

Eğer Doktor, İskenderun körfezinde, Yumurtalık Karataş ve Mersin de balık azaldı diyorsa ve bunun nedenine de “trol balıkçılığı” diyorsa bence iyi düşünmek lazım…

Elbette para kazanmak ekonomiye katkıda bulunmak çok önemlidir ama trol balıkçılığının balıkçılığa, denizlerimize ve çevreye verdiği zararları da göz ardı etmemek lazım…

Yoksa çipuranın bile kilosunu altmış yetmiş liradan alırız…

Umarım bu konuda yetkililer özellikle Hatay ve Adana Valilikleri ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar) gerekli önlemi alırlar…

***

Tüm balıkçı dostlarıma ve yakışıklı doktorumuza iyi avlar bol şanslar dilerim…

Erdoğan ÖZGENÇ

Adana 12.11.2014 00.30